"Katı Olan Her Şey" İstanbul Modern'de

mimarizm.com / 10 Haziran 2015

İstanbul Modern'in The Museum of Modern Art (MoMA) ve MoMA PS1 işbirliğiyle; Garanti Bankası, Polimeks Holding ve VitrA eş sponsorluğunda gerçekleştirdiği YAP İstanbul Modern: Yeni Mimarlık Programı'nın ikinci geçici yapısı "KATI OLAN HER ŞEY" ve uluslararası "YAP 2014-2015 Finalistleri" sergisi 9 Haziran'da ziyarete açıldı.

PATTU (Cem Kozar, Işıl Ünal) tarafından tasarlanan, mühendislik ve yapım desteğini Metal Yapı'nın üstlendiği projenin bölgede inşa edilmiş önceki binaların geometrilerini birbirleriyle çarpıştırarak kaotik bir biçime sokan "KATI OLAN HER ŞEY", 10 Haziran – 15 Kasım 2015 tarihleri arasında aynı zamanda müzenin özellikle gençlere yönelik düzenleyeceği paralel etkinlikler için kullanılacak.

Prof. Dr. Suha Özkan'ın başkanlığında mimarlık uzmanları, İstanbul Modern ve diğer YAP: Yeni Mimarlık Programı temsilcilerinden oluşan seçici kurulun finale kalan beş mimarlık oluşumunun önerileri arasından seçtiği "KATI OLAN HER ŞEY" adlı proje, İstanbul Modern'in üzerinde bulunduğu bölgenin endüstriyel tarihinden beslenirken, hem geçmişe dair bir hatırlatma yapıyor hem de geleceğe daha eleştirel bakmayı öneriyor.

Açık hava kullanımını yeniden düşündürten program "YAP"

İstanbul Modern'in 2012 yılında The Museum of Modern Art (MoMA) ve MoMA PS1 işbirliğiyle başlattığı YAP İstanbul Modern: Yeni Mimarlık Programı, iki yılda bir, yaz aylarında, genç ve yükselen mimarlara İstanbul Modern'in dış mekânında geçici bir yapı tasarlama fırsatı sunuyor. 1998 yılında ABD, New York'taki MoMA PS1'da başlayan program, İstanbul Modern'in yanı sıra Şili, Santiago'daki CONSTRUCTO; İtalya, Roma'daki XXI. Yüzyıl Sanatları Ulusal Müzesi (MAXXI) ve Güney Kore, Seul'daki Modern ve Çağdaş Sanatlar Ulusal Müzesi'nin (MMCA) dahil olduğu uluslararası bir ortaklıkla yürütülüyor.

YAP: Yeni Mimarlık Programı'na davet edilen mimar ve tasarımcılar, sürdürülebilirlik, geri dönüşüm ve yeniden kullanım gibi ekolojik çözümler öneren; gölgelik, su ve oturma alanı gibi öğelerle açık havadaki alanların kullanım olanaklarını artıran yenilikçi mimari tasarımlar yapmak için teşvik ediliyor. Kentte popüler yazlık mekânlardan birine dönüşen bu tasarımların ziyaretçileri kentin sıcağından koruması, çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapması, kentli için yakın sosyal alanlar yaratması ve tüm bunları makul mali ve mimari çözümlerle başarması gerekiyor.

Program koordinatörleri Çelenk Bafra ve Pelin Derviş 'in küratörlüğünde 2014 ve 2015 yıllarında Türkiye'de ve diğer uluslararası ortaklar tarafından programa davet edilen finalistlerin projeleri maket, görsel ve videolardan oluşan bir sergiyle İstanbul Modern'in kısa süreli sergi alanında 2 Ağustos'a dek izleyiciyle buluşuyor.

"Katı olan her şey buharlaşıyor", mimarlık da...

PATTU, YAP İstanbul Modern: Yeni Mimarlık Programı'nda uygulanan "KATI OLAN HER ŞEY" başlıklı projesini, bölgenin endüstriyel tarihinden beslenen, hem geçmişe dair bir hatırlatma hem de yakında yeniden değişecek olan bölgenin geleceğine dair, geleceğe daha eleştirel bakmamızı öneren bir bildiri olarak değerlendirdi:

"Yapılar, belki de insan ömründen daha uzun süre ayakta kaldıklarından dolayı anılarımızı bağladığımız birer çapa gibidirler. Peki ne denli sağlamdırlar? Taş, çimento veya mermerden yapılmış olmaları onları ebediyen ayakta tutmaz aslında. Bir günde kolayca yok olup gidebilirler. Ünlü ‘Katı olan her şey buharlaşıyor' sözünün bir kısmını bu nedenle ödünç aldık. Yaklaşımımız, İstanbul Modern'i çevreleyen alanı tüm bileşenleriyle birlikte parçalara ayırmak ve mimarinin geçici yüzünü gözler önüne serecek şekilde yeniden bir araya getirmekti. Tasarım burada inşa edilmiş önceki binaların geometrilerini alıyor ve bunları birbirleriyle çarpıştırarak kaotik bir biçime sokuyor. Fakat gün içinde şeffaf şekiller katılaştıkça bu kaos da bir anlam ifade etmeye başlıyor. Geçmişin geometrileri bir görünür bir görünmez oluyor."

PATTU'nun önerisinin esin kaynağının Galataport olarak anılan bölgenin fiziki, toplumsal ve endüstriyel tarihi olduğunu belirten Seçici Kurul Başkanı Suha Özkan, öneriyi her yaşta kişi ve farklı sosyal gruplar için cazip kılan şeyin, bölgenin ilginç tarihini anlama, deneyimleme ve keşfetme olanağını açığa çıkarma biçimi olduğunu vurguladı.

MoMA Küratörü Pedro Gadanho, PATTU'nun projesinin bölgenin değişken tarihine dair şiirsel bir kurgusu olduğuna değinerek, bir kenarda asılı kalmış mimari hatıralara eğilen, merak uyandırıcı mekân incelemeleri ve etkileşimli bir gölge düzeneği yaratacak yenilikçi malzemelere yönelik oyunbaz buluşlarıyla, YAP: Yeni Mimarlık Programı'nın ruhuna ve davetine tümden karşılık veren, çok katmanlı bir yerleştirme sunduğunu ifade etti.

İstanbul Modern Küratörü Çelenk Bafra ise, tasarımın; İstanbul Modern'in bulunduğu alanda inşa edilmiş saat kulesi, araba fabrikası, depo gibi pek çok farklı binanın geometrilerini aldığını ve bunları birbirleriyle çarpıştırarak yeniden biçimlendirdiğini belirterek, kendisi de geçici olan bu yapının geçmişin çağrışımlarıyla yüklü ama onların ötesine geçen, özgün ve düşsel niteliğinin altını çizdi.

YAP İstanbul Modern 2014-2015 Seçici Kurulu

Prof. Dr. Suha Özkan, Mimar (Seçici Kurul Balkanı)
Emre Arolat, Mimar
Çelenk Bafra, İstanbul Modern Küratörü
Barry Bergdoll, MoMA Küratörü
Pippo Ciorra, XXI. Yüzyıl Sanatları Ulusal Müzesi (MAXXI) Mimarlık Kıdemli Küratörü
Levent Çalıkoğlu, İstanbul Modern Direktörü
Pelin Derviş, YAP İstanbul Modern Koordinatörü
Oya Eczacıbaşı, İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı
Pedro Gadanho, MoMA Küratörü
Geuntae Park, MMCA Küratörü
Jeannette Plaut, CONSTRUCTO Direktörü
Marcelo Sarovic, CONSTRUCTO Direktörü
Melkan Gürsel Tabanlıoğlu, Mimar
Han Tümertekin, Mimar

YAP İstanbul Modern 2014-2015 Finalistleri ve Projeleri

PATTU (Cem Kozar, Işıl Ünal) "KATI OLAN HER ŞEY" (seçilen proje)
Ali Sinan & Hasan Okan Çetin "Ağaçların Fısıltısı"
FLAT C "Halat Evi"
Herkes İçin Mimarlık "Kolektif Zemin"
Young & Ayata "Su Korusu"