Mimar Seda Özen Bilgili’nin kaleme aldığı Memleketin İktisadi Binası-Türkiye İş Bankası Tarihine Mimari Bir Bakış kitabı, arşivlerden görseller eşliğinde asırlık bir mimari birikimi ortaya koyuyor.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında “memleketin iktisadi binası” olarak betimlenen Türkiye İş Bankası, ülkenin dört bir yanına yayılan şube ağıyla sadece iktisadi ve toplumsal kalkınma mücadelesi vermekle kalmayıp bulunduğu kentlerde Cumhuriyet’in modern yüzünü binalarıyla temsil etti.
Mimar Seda Özen Bilgili’nin kaleme aldığı Memleketin İktisadi Binası-Türkiye İş Bankası Tarihine Mimari Bir Bakış kitabı, kurulduğu 1924 yılından bu yana bankanın sahip olduğu binalarla edindiği mimari birikimi analiz ediyor. Giulio Mongeri, Hüseyin Hüsnü Tümer, Arif Hikmet Koyunoğlu, Arif Hikmet Holtay, Nezih Eldem gibi isimlerin ürünleri olan İş Bankası binalarının tarihini, kurumsal ve mimari özellikleriyle anlatan bu kitap, yetmişe yakın örnek sunuyor. Yerel ve ulusal arşivlerden çok sayıda plan, çizim, harita, fotoğraf ve belge aracılığıyla ve belge aracılığıyla İş Bankası’nın Türkiye tarihindeki rolüne, mimariyi merkezde tutarak bakıyor.
Ekonomi ve Mimari Modernleşme Tarihimizin Taşıyıcıları
“Türkiye İş Bankası binalarının mimarlık tarihimizdeki yeri, yalnızca birer yapı olmanın ötesine geçerek ekonomik, kültürel ve toplumsal bağlamlarda önemli bir temsil mekanizması oluşturmasından gelir,” diyen Seda Özen Bilgili, bankanın mimari mirasının, Türkiye’nin modernleşme sürecindeki mimari eğilimleri yansıtırken, aynı zamanda yerel kimliği uluslararası bir üslupla harmanlayan bir anlayışı barındırdığını belirtiyor: “İş Bankası’nın binaları, Türkiye’nin hem ekonomik hem de mimari modernleşme tarihinin taşıyıcılarıdır. Güven, sağlamlık, modernlik ve kimlik oluşturma gibi temel değerleri mimarlık tarihimizde önemli bir yere sahiplerdir. Ulusal belleğimizde de estetik, işlevsellik ve temsil gücü bakımından güçlü izler bırakmışlardır.”
Fotoğraflar: mimarizm.com, Türkiye İş Bankası Resim Heykel Müzesi, kitap lansmanı.
İş Sanat Tarih Çalışmaları ekibinin koordinasyonunda hazırlanan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan Memleketin İktisadi Binası-Türkiye İş Bankası Tarihine Mimari Bir Bakış kitabına, yayınevinin mağazalarından ve internet sitesinden, RHM Dükkan’dan, Pazarama’dan ve seçkin kitapçılardan ulaşılabilir.
*
Künye
Yazar: Seda Özen Bilgili
Editör: Saadet Özen
Kapak Tasarımı: Eren Su Kibele Yarman
Kitap Tasarımı: Ali Rıza Yati
Seda Özen Bilgili hakkında
Seda Özen Bilgili, 2001 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nden mezun olmuş ve aynı okulda restorasyon üzerine yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Öğrencilik yıllarında çeşitli arkeolojik kazılarda mimari çizimler yapmış ve İstanbul Tarihi Yarımada, Diyarbakır Suriçi ve Edirne Kaleiçi’nde koruma amaçlı imar planları hazırlamıştır. Kız kardeşi Sema Özen Tóth ile Eminönü Yeni Cami minareleri ve Ayasofya türbelerinin restorasyon projelerini, Sultanahmet Camii’nin çeşitli bölümlerinin restorasyon projelerini hazırlamış ve bu yapılarda restorasyon sorumlusu olarak uygulamalarda yer almıştır. Yüksek Mimar Restoratör Seda Özen Bilgili, 2006 yılından bu yana eski eser restorasyon proje ve uygulamalarını sürdürmekte; 2016 yılından bu yana da çeşitli mecralarda İstanbul ve Anadolu mimari mirasına dair bilgi ve deneyimlerini paylaşmaktadır.