SALT Beyoğlu, "İstasyon Programları" kapsamında Edhem Eldem, Erdem Yücel ve Suraiya Faroqhi’nin konuşmacı olarak katıldığı söyleşiler 23 Şubat, 9 Mart ve 30 Mart günlerinde gerçekleşecektir.
“Abdülmecid Devrinde Beşiktaş Sahilsarayı”, Thomas Allom gravüründen Sabiha Bozcalı çizimi, İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 3, 1960 (ikinci basım)
SALT ve Kadir Has Üniversitesi'nin çalışmalarını Kasım 2018’de başlattığı İstanbul Ansiklopedisi Arşivi projesi kapsamında SALT Beyoğlu’nun giriş mekânı Forum’da kurulu olan İstasyon: İstanbul Ansiklopedisi, üç yıllık İstanbul Ansiklopedisi Arşivi projesinin bir uzantısı olarak gerçekleştirilmektedir.
İstasyon: İstanbul Ansiklopedisi kapsamında düzenlenen programların dili Türkçe’dir. SALT Beyoğlu’nun giriş mekânı Forum’da kurulu olan İstasyon, İstanbul Ansiklopedisi Arşivi projesinin bir uzantısı olarak gerçekleştirilmektedir. Koçu’nun şehre dair 30 yıllık benzersiz araştırması 16 Haziran’a dek çeşitli programlarla yorumlanırken dileyen katılımcılar mekânda yer alan çıktıları tarayarak basılı ciltlerdeki maddelerin künye oluşturma çalışmalarına katkı sunabilir.
Tanıklık: Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi
Konuşmacı: Erdem Yücel
23 Şubat Cumartesi, 15.00
SALT Beyoğlu, Açık Sinema
İstasyon Programları'nda 23 Şubat'ta arkeolog, müzeci ve yazar Erdem Yücel, Koçu’nun çalışma yöntemleri ve yayının oluşumuna dair tanıklıklarını anlatacak.
“Reşad Ekrem Koçu’yu 1952 yılında Vefa Lisesi’nde tanımıştım. Aradan uzun yıllar geçti; İstanbul Ansiklopedisi’nin eksik bir fasikülünü aramak için Cağaloğlu’ndaki idarehanesine gittiğimde hocamla karşılaştım. Ne iş yaptığımı sordu; İstanbul Vakıflar Başmüdürlüğü’nde çalıştığımı, Arkitekt dergisinde yazdığımı söylediğim zaman beni kalın gözlüklerinin ardından süzdü ve ‘İstanbul Ansiklopedisi’nin sayfaları sana açık’ dedi. Reşad Ekrem Koçu ile beraberliğimiz hem ansiklopedide hem de gazetede ölümüne kadar sürdü.” (Kaynak: Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüpsultan Sempozyumu V: Tebliğler, Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, Mayıs 2002)
“Gençliğinde Tulumbacılık Heveslisi Mâbeyinci Reşid Bey”, Sabiha Bozcalı çizimi, İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 10, 1971
1965 ile 1975 yılları arasında İstanbul Ansiklopedisi’ne madde hazırlayan arkeolog, müzeci ve yazar Erdem Yücel, Koçu’nun çalışma yöntemleri ve yayının oluşumuna dair tanıklıklarını anlatacak.
*
Tarihçi Gözüyle Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi
Konuşmacı: Edhem Eldem
9 Mart Cumartesi, 15.00
SALT Beyoğlu, Açık Sinema
Reşad Ekrem Koçu’nun büyük zorluklarla yayımladığı İstanbul Ansiklopedisi, şehrin geçmişi ve gündelik hayat tarihine merakın artmaya başladığı 1980’lerden itibaren başta tarihçiler olmak üzere gitgide daha çok araştırmacının ilgisini çeker. Edhem Eldem, son fasikülünün basılmasının üzerinden neredeyse yarım yüzyıl geçmiş olan bu “garip, eksik, inişli çıkışlı ve kendine özgü” yayının, popüler ve anekdotik anlatımların ötesinde ne denli güvenilir ve faydalı bir kaynak oluşturduğunu irdeleyecek.
*
Tarihçiler Arasında Reşad Ekrem Koçu
Konuşmacı: Suraiya Faroqhi
30 Mart Cumartesi, 15.00
SALT Beyoğlu, Açık Sinema
Akademik güvenirlik mi, tarihi ilgi çekici kılmak mı?
“20. yüzyıl tarihçisi olmayan biri, Reşad Ekrem Koçu hakkında konuşma cesaretini nereden bulabilir? Nihayetinde Koçu (1905-75), yetişkinlik hayatının çoğunu Türkiye Cumhuriyeti’nde geçirmiş bir 20. yüzyıl şahsiyetidir. Daha da endişe verici olanı, Koçu’nun külliyatında tarihî romanlar büyük bir yer teşkil ederken bu konuşmayı yapacak kişinin edebiyatçılığa dair hiçbir iddiası bulunmamaktadır. Bununla beraber, Osmanlı arşiv belgelerine erişmek için ciddi çabalar harcayan öğretmeni Refik Altınay (1880-1937) gibi Koçu da Osmanlı dönemi tarihçileri için önemli bir isimdir. Profesyonel tarihçiler kimi zaman bu bilgili öğretmen ve gazetecilerin çizdiği yoldan gitmiştir.”
“Üsküdar’da Büyük Hamamın bir kapalı çarşı olarak restorasyonunda çalışmış amele Trakyalı Mustafa’nın binâ içinde yatıp barındığı köşe”, Sabiha Bozcalı çizimi, İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 11, 1971 (ikinci basım)
Suraiya Faroqhi, bugüne dek kapsamlı bir biyografisi yazılmamış Koçu’nun profesyonel tarihçilerle geliştirdiği ilişkiler üzerine konuşacak; profesyonel olmayan tarihçilerin çalışmalarına ilginin artmasının nedenlerini tartışmaya açacak.
*
Erdem Yücel hakkında
Ayasofya başta olmak üzere çeşitli müzelerde müdürlük görevinde bulundu. 1969’da Koçu’nun desteğiyle Tercüman’da yazmaya başladı; çok sayıda gazete ve dergide makale ve incelemeleri yayımlandı. Köşe yazarlığının yanısıra yazı işleri müdürlüğü, genel yayın yönetmenliği ve yayın koordinatörlüğü yaptı. İstanbul Ansiklopedisi, Büyük Larousse ve Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi gibi yayınlar için mimarlık, arkeoloji, sanat tarihi ve biyografi maddeleri kaleme aldı.
Trakya ve Mimar Sinan üniversitelerinde ders vermiş olan Yücel’in yakın tarihli kitapları arasında Mazide Kalanlar (İBB Kültür A.Ş., 2017) ve Bilinmeyen Yönleriyle Nazım Hikmet (Puslu Yayıncılık, 2018) bulunmaktadır.
Edhem Eldem hakkında
Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde öğretim üyesi ve Collège de France’ta Uluslararası Türk ve Osmanlı Tarihi Kürsüsü sahibi. İlgi alanları arasında, geç Osmanlı İmparatorluğu’nda ekonomik ve sosyal tarih, entelektüel biyografi ve otobiyografi, arkeoloji ve fotoğraf tarihi yer almaktadır.
Suraiya Faroqhi hakkında
1971-87 yıllarında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptıktan sonra gittiği Münih’teki Ludwig-Maximilians-Universität’tan 2007’de emekli oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde on yıl ders verdi. Hâlen İbn Haldun Üniversitesi Tarih Bölümü’nde ders veren Faroqhi’nin araştırmaları Osmanlı taşra kentlerinde günlük hayata odaklanmaktadır.