“Osman Hamdi Bey ve Amerikalılar: Arkeoloji, Diplomasi, Sanat”
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi , yılın son çeyreğini Osman Hamdi Bey'e ayırıyor.
Binbirkilise, Karaman, Foto: John Henry Haynes
Pera Müzesi ve Pennsylvania Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi işbirliğiyle hazırlanan "Osman Hamdi Bey ve Amerikalılar: Arkeoloji, Diplomasi, Sanat" sergisi, 19. yüzyıl sonunda Amerikalı arkeologların Osmanlı topraklarında, özellikle Assos'ta ve Nippur'da gerçekleştirdikleri öncü kazılara ışık tutarken, Osman Hamdi Bey'i ressamlığının yanı sıra müzeci ve arkeolog kimlikleriyle ele alıyor. Osman Hamdi Bey'in gizli kalmış iki yapıtının da ilk kez yer aldığı sergiyle, Pera Müzesi 2012 yılına Tanzimat Dönemi'nin yetiştirdiği bu önemli Osmanlı aydınını selamlayarak giriyor.
Pera Müzesi ayrıca, Suna ve İnan Kıraç Vakfı'nın 2011 sonbaharında "Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar" başlığıyla yenilediği Oryantalist Resim Koleksiyonu sergisinin yer aldığı Sevgi ve Erdoğan Gönül Galerisi 'nin bir bölümünü de Osman Hamdi Bey'e ve sanatçının vakıf koleksiyonundaki eserlerine ayırdı.
Sanatseverler bu iki sergiyle, kamuoyunda ünlü Kaplumbağa Terbiyecisi yapıtıyla bilinen, oryantalist resmin önemli ismi Osman Hamdi Bey'in (1842-1910) çok yönlü kişiliğini ; resim, arkeoloji, müzecilik, sanat eğitimi gibi kültür ve sanat yaşamının farklı alanlarını ve bu alanlara katkısını da yakından tanıma fırsatı bulacak.
Portre Erkek Başları, Foto: John Henry Haynes
Pera Müzesi üçüncü katında düzenlenen "Osman Hamdi Bey ve Amerikalılar: Arkeoloji, Diplomasi, Sanat" sergisi, Osman Hamdi Bey ile Amerikalı arkeolog ve fotoğrafçı John Henry Haynes ve arkeolojinin Kolomb'u olarak bilinen Asurbilim Profesörü Prof. Hermann Vollrath Hilprecht'in Osmanlı topraklarında kesişen yaşamlarından yola çıkarak, Amerikalı arkeologların ilk kazılarına (Assos ve Nippur) ve iki ülkenin 19. yüzyıldaki diplomatik ilişkilerine ışık tutuyor. Osman Hamdi Bey'in sanat çevreleri tarafından bilinmeyen ve ülkemizde ilk kez sergilenecek Nippur Tapınak Sarayı Kazısı ve Cami Kapısında adlı yapıtları da, sanatın uluslararası ilişkilerdeki rolünü vurguluyor.
Küratörlüğünü Pennsylvania Üniversitesi'nden Prof. Renata Holod ile Prof. Robert Ousterhout'un üstlendiği sergide , Pennsylvania Üniversitesi Müzesi, Boston Güzel Sanatlar Müzesi, Berlin Alte Nationalgalerie, İstanbul Arkeoloji Müzeleri, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi ve özel koleksiyonlardan derlenen Osman Hamdi Bey resimleri, 19. yüzyıla ait arkeolojik fotoğraf ve çizimler, mektuplar, resmi belgeler, kitaplar, seyahat günlükleri ve aralarında bilinen en eski tıp metninin de yer aldığı arkeolojik eserler sergileniyor.
Ressam, Arkeolog ve Diplomat: Osman Hamdi Bey
Tutkunu olduğu resim sanatının yanı sıra, başarılı bir arkeolog ve Müze-i Hümayun'un (İstanbul Arkeoloji Müzeleri) Osmanlı kökenli ilk müdürü olan, ölümünün üzerinden geçen 100 yılı aşkın zamana rağmen ardında bıraktığı miras nedeniyle unutulmayan Osman Hamdi Bey, yaşadığı dönemde de gündemin ön sıralarına oturan, dikkat çeken, sesini duyuran, hararetli tartışmaların odağı olan bir kişilikti. (Sağda: "Cami Kapısında")
1881'den ölümüne kadar kesintisiz olarak sürdürdüğü Müze-i Hümayun Müdürü göreviyle, yabancı heyetlerin kazılarına izin verme yetkisini elinde tutan Osman Hamdi Bey, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki arkeolojik mirasa etkin bir biçimde sahip çıkmış, oluşturduğu zengin koleksiyonla Müze-i Hümayun'u kısa sürede dünyanın önde gelen müzelerinden biri haline getirmişti. Osman Hamdi Bey'in uygulamaları sayesinde, arkeolojik eserlerin Osmanlı toprağı dışına çıkarılmasını engelleyen mevzuat değişiklikleri gerçekleşmiş, Osmanlılar ellerindeki toprakların çoğul geçmişlerine sahip çıkarak, ören yerlerinin ve buluntuların tüm denetimini üstlenmişlerdi.
Tüm dünyada arkeoloji ve sanata olan merak ve ilginin arttığı bir dönemde, Osman Hamdi Bey'in Avrupa'da yetişmiş bir ressam, kültür adamı ve "Osmanlı diplomatı" kimliğiyle kurduğu ilişkiler sayesinde, İmparatorluğun Avrupa ve Amerika'yla olan diplomatik ilişkileri de, askeri güç ve siyasi otoritenin yanı sıra kültür ve sanatın etrafında yapılanmaya başlamıştı.
Osman Hamdi Bey'in ressamlığıyla paralel yürüttüğü arkeoloji ve müzecilik kariyerine tanıklık eden, Osmanlı İmparatorluğu ile Amerika'nın akademik, arkeolojik ve diplomatik ilişkilerine ışık tutan "Osman Hamdi Bey ve Amerikalılar: Arkeoloji, Diplomasi, Sanat" sergisi 15 Ekim 2011 - 8 Ocak 2012 tarihleri arasında ziyarete açık olacak.