Rahmi M. Koç Müzesi, 14 binin üzerinde objeden oluşan geniş koleksiyonuyla yaz mevsimini şehirde geçirenler için Lengerhane ve Hasköy Tersanesi’nde rehber eşliğinde bir saatlik turlar düzenliyor.
Sanayi, iletişim ve ulaşım tarihindeki gelişmeleri yansıtan Türkiye’nin ilk ve tek sanayi müzesi olan Rahmi M. Koç Müzesi, 14 binin üzerinde objeden oluşan geniş bir koleksiyona sahip. Müzenin üç ana mekanında sergilenen objeler için tarihi Hasköy Tersanesi kompleksinde ve Lengerhane/Mustafa V. Koç Binası’nda ağustos ve eylül aylarında öğleden sonraları rehber eşliğinde müze turları başlıyor.
Pazar günleri hariç müzenin açık olduğu her gün saat 13.00’te Lengerhane/Mustafa V. Koç Binası ve 15.00’de Hasköy Tersanesi kompleksinde düzenlenecek bir saatlik turlar ziyaretçiler için ücretsiz olacak. Ziyaretçilerin, 20 kişi ile sınırlı olacak turlar için müze girişinde rezervasyon yaptırmaları yeterli olacak. Ziyaretçiler, rehberli turlar kapsamında müzede bulunan sanayi, iletişim ve ulaşım tarihindeki gelişmelerin en değerli simgeleri hakkında detaylı bilgi alabilecek.
Tarihi Hasköy Tersanesi
1861 yılında Şirket-i Hayriye tarafından gemilerin bakım-onarımı için inşa edilen Hasköy Tersanesi, 1996 yılında sergileme alanlarının Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonuna yeterli gelmemesi nedeniyle satın alındı ve aslına uygun olarak Dr. Bülent Bulgurlu’nun başkanlığında yürütülen restorasyon ardından yenilenen harap durumdaki tersane 2001 yılında müzeye dahil edildi. Endüstriyel arkeoloji açısından, en az Lengerhane kadar büyük önem taşıyan tersane, 11 bin metrekarelik bir alanda yer alıyor.
Osmanlı döneminde, Hasköy Tersanesi öncelikle itsimli bir ırgatla daha sonra 1910 yılında elektrikle çalışır hale getirilmiş bir ırgatla çalışıyordu. 1938 yılında ise 75 ve 76 baca numaralı şehir hattı vapurları Kocataş ile Sarıyer burada inşa edilmişti. İlerleyen yıllarda Hasköy Tersanesi, deniz ulaşımına dair yapılanma değişikliklerine göre sık sık el değiştirmişti.
Üç kanadı ve dış mekanı ile geniş bir yelpazesine ev sahipliği yapan Hasköy Tersane kompleksinde ‘otomobiller, bisiklet ve motosikletler, çocuk arabaları, at arabaları, sualtı yaşamı, ne-nasıl-çalışır ve dene-öğren uygulamaları, tarım, buharlı, gazlı ve dizel motorlar, zeytinyağı fabrikası, denizcilik, raylı ulaşım ve uçaklar yer alıyor.
Lengerhane/Mustafa V. Koç Binası
Osmanlılarda gemiyi sabitlemek için denize atılan zincir ve ucundaki çapaya “lenger”, bunların yapıldığı yere ise “lengerhane” deniliyordu. 12. yüzyıldan kalma bir Bizans binasının temelleri üzerine kurulmuş olan Mustafa V. Koç/Lengerhane Binası, Üçüncü Ahmet Dönemi’nde (1703-1730) tersane tesisleri için zincir ve çapa (lenger) üretmek amacıyla kurulmuştu. Sonraki yıllarda Tekel-Cibali Tütün Fabrikası olarak kullanılan Lengerane Binası bugün ise 2.sınıf tarihi eser kapsamında yer alıyor.
Bina, 1991 yılında Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafından satın alındıktan sonra Dr. Bülent Bulgurlu’nun koordine ettiği ve 2.5 yıl süren restorasyon çalışmaları sonucunda 1994 yılında Lengerane Binası adıyla müzenin ilk bölümü olarak kapılarını ziyaretçilerine açtı. 2016 yılında ise merhum Mustafa V. Koç’un vefatı sonrasında “Lengerhane Mustafa V. Koç Binası” olarak ismi değiştirildi. Bina yaklaşık 2 bin 100 metrekarelik bir arsada yer alıyor.
Lengerhane binasında sergilenen koleksiyon üç kata yayılmış durumda. Zemin katta buhar makineleri ve raylı ulaşım modelleri, zaman ölçüm aletleri; birinci katta bilimsel aletler ve iletişim aletleri; son olarak bodrumda iste havacılık ve denizcilik koleksiyonları, mekanik oyuncaklar, film ve baskı koleksiyonları görülebilir.
Rahmi M. Koç Müzesi hakkında:
Rahmi M. Koç Müzesi Türkiye'nin ulaşım, endüstri ve iletişim tarihindeki gelişmeleri yansıtan ilk ve tek sanayi müzesidir. 14 binin üzerinde objeden oluşan koleksiyonu, çocuklara yönelik eğitimleri ve atölyeleri ile kültür ve eğlenceyi bir arada sunabilen tek adres olan Rahmi M. Koç Müzesi Mustafa V. Koç/Lengerhane binası ve Hasköy Tersanesi olmak üzere iki tarihi bina ile hali hazırda 11 bin 250 m2'lik kapalı alana ve yaklaşık 17 bin metrekarelik açık alana sahiptir. “Denizaltı” gezisinden, “nostaljik tren” turuna, uçaklardan klasik otomobillere kadar tarihin tüm detayları arasında gezintiye çıkma fırsatı sunan Rahmi M. Koç Müzesi’nde ziyaretçiler, Fenerbahçe Vapuru Büfesi, Coca Cola Büfesi, Demlik Kafe, Café du Levant ve Halat by Divan’da yemek yiyebilir. Rahmi M. Koç Müzesi, pazartesi hariç her gün, hafta içi 10.00-17.00, hafta sonu ve resmi tatillerde ise (1 Ekim - 31 Mart) 10:00-18:00 (1 Nisan - 30 Eylül) 10:00-19:00 saatlerinde ziyaret edilebilir. Müzeye giriş ücreti yetişkinler için 16 TL, öğrenciler için ise 7 TL’dır.