Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları Sergisi

İstanbul Silueti, Mart 1921, mukavva üzerine yağlıboya, guaş ve karakalem, 36 × 39,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu

Haliç, Mart 1921, kâğıt üzerine guaş, 31,5 × 35,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu

Meşher, “Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları” sergisi ile Ukraynalı sanatçının 1919-1921 yılları arasında yaşadığı İstanbul’u konu alan eserlerini izleyici ile buluşturuyor.

10 Mayıs 2020 tarihine kadar görülebilecek sergi, sanatçının çoğu suluboya olmak üzere, guaş, karakalem, yağlıboya eserlerinden oluşuyor. Gritchenko’nun, İstanbul’u ziyaretinden 100 yıl sonra, sanatçının o dönemde ürettiği 150’den fazla eseri günlüğünün ışığında, ilk kez bu sergi için bir araya getiriliyor.

Geçtiğimiz Eylül ayında İstiklal Caddesi’nde kapılarını açan Meşher, “Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları” sergisinde, izleyicinin İstanbul’un detaylarında gizli renk ve biçimleri fark ederek şehri yeniden keşfetmesini hedefliyor.

İstanbul, Mart 1921, mukavva üzerine guaş ve karakalem, 40 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu

Gritchenko’nun perspektifinden İstanbul

Gritchenko’nun, 1919-1921 yılları arasında yaşadığı İstanbul’da şehri konu aldığı eserlerinden bir seçki İstiklal Caddesi’ndeki Meşher’de bir araya getirildi. İstanbul’da Gritchenko’yu en çok etkileyen Ayasofya’dan İstanbul surlarına, Haliç’ten Galata’ya ve hatta Büyükada’ya uzanan eserlerinde kendine özgü üslûbu ve renk paletiyle, İstanbul, onun perspektifinden betimleniyor.

“Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları” sergisinin küratörlüğünü Ebru Esra Satıcı ve Şeyda Çetin üstlenirken, sergi kapsamını ise danışmanlar Vita Susak ve Ayşenur Güler’in araştırmaları belirledi. Sergi, çeşitli arşivlerden mektup, yayın, fotoğraf ve videolar eşliğinde sanatçının yaşamı ve bağlantılarına belgelerle ışık tutuyor. Sergiye rehberlik eden, Gritchenko’nun Fransa’ya yerleştikten sonra, 1930 yılında yayımladığı Deux ans à Constantinople (İstanbul’da İki Yıl) başlıklı anı kitabı ise ressamın şehirdeki ayak izlerini takip etmeye imkân sağlıyor. Böylece, sergi sanatçının İstanbul’da yaşadığı heyecan, özlem, umut ve umutsuzlukları, özetle duygularının izini sürüyor.

Küratörler Ebru Esra Satıcı ve Şeyda Çetin sergi ile ilgili olarak: “Gritchenko’nun İstanbul’da olduğu yaklaşık iki yıl zorlu bir zamandı. Şehirde geçirdiği süre İstanbul’un işgaline de denk gelen sanatçı, tüm zor şartlara rağmen üretken bir dönem geçirdi. Şehrin ara sokakları, camileri ve kahvehanelerinde keşiflerine ara vermeyen Gritchenko, bu ziyaretlerinden ilham almıştı. İstanbul manzaralarını ve tarihi yapılarını tutkuyla resmetmesinin yanı sıra, kayıkçılar, seyyar satıcılar, hamalları kapsayan resimleri ile Gritchenko o dönemki şehir yaşamına insanlar üzerinden de ayna tutuyor. Aynı dönemde, İbrahim Çallı ve Namık İsmail başta olmak üzere 1914 Kuşağı ressamları ile entelektüel kesimden edindiği sanatçı ve yazar çevresiyle kurduğu dostluklar ve bağlantılar, kişisel hayatını ve mesleki yaşamını olumlu etkilediği görülüyor” diye belirttiler.

Kahvehanedeki Üç Türk, Şubat 1921, kâğıt üzerine guaş ve karakalem, 39 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu

Mustafa Kemal Atatürk’ün özel kitap koleksiyonunda bulunan “İstanbul’da İki Yıl” kitabı, sergiye dahil edilen arşiv belgeleri ve yayınları arasında yer alıyor. Ayrıca, aralarında Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi, Ukrayna Müzesi New York, Centre Pompidou, Collège de France’in da bulunduğu 7 ülkeye yayılan 20’den fazla müze, arşiv ve özel koleksiyondan bir araya getirilen eserler sergileniyor. Sergi, Gritchenko’nun İstanbul temalı eserlerinden günümüze kadar derlenmiş en kapsamlı seçkiyi sunarak, ressamın çalışma azmi ve yaşama coşkusuna saygı duruşunda bulunuyor.

“Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları” sergisi ile Meşher, izleyicileri İstanbul’un detaylarında gizli renk ve biçimleri fark ederek şehri yeniden keşfetmeye çağırıyor.

Yayınlar

Sergi kataloğu

Sergi kataloğunda, sanat tarihçileri Vita Susak ve Ayşenur Güler’in güncel araştırmaları yer alıyor. Kitap, İngilizce ve Türkçe olarak yayımlandı.

İstanbul’da İki Yıl Alexis Gritchenko

Gritchenko İstanbul deneyimlerini yazıya dökerek, 1930 yılında Paris’te anılarını Deux ans à Constantinople (İstanbul’da İki Yıl) başlığıyla kitaplaştırmıştır.

Sergide, sanatçının İstanbul konulu eserleri incelenirken, bu eserleri kitabında yer alan anılarıyla karşılaştırılarak, ressamın notları bir izlek olarak kabul edilir.

Gritchenko’nun hayatı ve çalışma tutkusuna ışık tutan bu anı kitabının Türkçe çevirisi Yapı Kredi Yayınları tarafından sergiyle eşzamanlı yayına hazırlandı.