UTAK 2024 - 6. Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferansı, “Kovadis, tasarım?” ana temasıyla 11 - 13 Eylül 2024 tarihlerinde düzenlenecek.
ODTÜ Endüstriyel Tasarım Bölümü tarafından düzenlenen "UTAK 2024 - 6. Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferansı" bu yıl “Kovadis, tasarım?” ana temasıyla 11 - 13 Eylül 2024 tarihlerinde gerçekleşecek:
"Günümüz tasarım disiplinleri ve pratikleri açısından belki de sorabileceğimiz en zorlu sorulardan bir tanesi bu soru: Ey tasarım, nereye? “Kovadis” birbirine gönülden bağlı iki yolcunun karşılaşmasına gönderme yapar. Anlatıya göre Havari Petrus, Roma’dan kaçarken İsa’yla karşılaşır ve “Efendim, nereye gidiyorsunuz?” diye sorar. İsa, hayal kırıklığı içinde şöyle der: “Roma’ya gidiyorum, ikinci kez çarmıha gerilmeye!” Bunun üzerine Petrus Roma’ya döner, yakalanır ve kendi talebiyle baş aşağı çarmıha gerilir.
“Kovadis” nereye yöneldiğimizi sorgular, evet, ancak daha da önemlisi, nereden uzak düştüğümüzü, geçmiş vaatlerimizi ve taahhütlerimizi de hatırlatır. Tasarım disiplinleri açısından “nereye” sorusunu etraflıca tartışmamız gereken bir dönemdeyiz. Bu tartışmaya iklim krizi, uluslararası göç hareketleri, küresel siyasi krizler, yapay zekâ ve dijital kölelik gibi gelişmeler eşlik ediyor; ütopyalarla distopyalar arasındaki fark bir yanılsamaya dönüşüyor.
Uzunca bir aradan sonra yüz yüze ODTÜ yerleşkesinde yapacağımız UTAK 2024 buluşmasında, tasarımın nereden nereye, niçin ve nasıl gittiğini, alternatif bakış açılarından, farklı tasarım disiplinleri ve mesleki pratikler üzerinden sorgulamayı hedefliyoruz. Bu tartışmaya dair dışarıdan içeriye, içeriden dışarıya, Türkiye’den veya Türkiye’ye bakarak neler söyleyebiliriz? Başlangıç olarak önemli bulduğumuz bazı soruları ve başlıkları dikkatinize sunuyoruz. Ancak bundan daha fazlasının ve zihin açıcı yeni soruların gündeme getirilmesini bekliyoruz.
Tasarım araştırmaları açısından nereye gidiyoruz? Bu gidişi hangi aktörler nasıl etkiliyor? Araştırma kültürümüz nelerden besleniyor? Tasarım araştırmalarında hangi kuramlar, yaklaşımlar, kaynaklar ve sorular ağırlık kazanıyor?
Hangi konular (hâlâ) yeterince çalışılmıyor? Örneğin, Türkiye’de tasarım tarihi alanı ne durumda? Türkiye’deki arşivler, koleksiyonlar ve müzeler, tasarım araştırmacılarına neler sunuyor? Benzer şekilde, fikri haklar alanında tasarım disiplinlerine yönelik yeni gelişmeler var mı, araştırmalar hangi konulara odaklanıyor? Bu alanlarda disiplinlerarası etkileşimler neler vaat ediyor?
Mesleki pratikler açısından yeni bir dönemde olduğumuzu söyleyebilir miyiz? Kullanıcı deneyimi ve kullanıcı arayüzü tasarımı ne tür çalışma biçimlerini, bilgi ve becerileri öne çıkarıyor, nelerden uzak düşüyoruz?
Tasarım girişimciliği ve tasarım odaklı iş modelleri açısından gelişmeleri nasıl değerlendiriyoruz? Tasarım odaklı düşünce, yaygınlaşıp popülerleşirken farklı cephelerden nasıl etkileniyor?
Yapay zekâ, tasarım eğitimine ve mesleki pratiklere neler vaat ediyor, ne gibi tehditler barındırıyor? Profesyonel tasarımcılar, tasarım eğitimcileri ve araştırmacıları bu konuda ne tür yaklaşımları deniyorlar, nasıl sonuçlar alıyorlar?
Biyolojileşme, tasarım araştırmalarına hangi konulardan giriş yapıyor? Canlı nesneler, biyotasarım, nöroestetik gibi alanlarda neler yapıyoruz?"
UTAK Hakkında
Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferans dizisi UTAK, 2014 yılında, Türkiye’de hem eğitim hem de endüstri alanında tasarımın giderek bilinirlik kazanmasından hareketle, küresel bağlamı da göz önüne alarak endüstriyel tasarım eğitiminin, mesleğinin ve araştırmalarının Türkiye’deki mevcut durumuna dair çalışmaları paylaşmak ve geleceğe yönelik çıkarımlar yaparak öneriler geliştirmek amacıyla başladı. İki yılda bir farklı temalarla düzenlediğimiz konferansımızın altıncısını 2024 yılında “Kovadis, tasarım?” ana teması altında gerçekleştirmek üzere hazırlıklarımız devam ediyor.
2014 yılında ODTÜ Mimarlık Amfisinde gerçekleştirilen ilk konferansımız “eğitim, araştırma, meslek ve sosyal sorumluluk” ana temaları altında tasarım eğitimcilerini ve araştırmacılarını mesleğin eğitimi, kuramı ve pratiği hakkındaki çalışmalarını sunmaya davet etmiş, ayrıca yeni süreç ve yöntemlerin, yeni fikirlerin üretilmesi için deneyimlendiği çalıştaylara yer vermişti. Farklı üniversitelerden nitelikli çalışmaların sunulmasına etkili bir platform oluşturduğu gözlemlenen konferansın ikincisi 2016 yılında “sorumluluk, bağlam, deneyim ve tasarım” ana temaları altında bildiri çağrısına çıktı. Yine ODTÜ Mimarlık Amfisinde düzenlenen konferans, Mimarlık Fakültesi stüdyolarında çok sayıda çalıştayın gerçekleşmesine olanak sağladı.
2018 yılında üçüncüsü bu kez ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezinde “tasarım ve umut” ana teması altında gerçekleştirilen konferans, çeşitliliği ve katılımcılığı teşvik etmek amacıyla bölüm üyelerini farklı üniversitelerden akademisyenlerin de katılımıyla temalı oturumlar önermeye davet etti. Böylelikle, oturum başkanlarının vizyon ve yönlendirmesiyle konferansın her oturumu kendi içinde bütünlük ve derinlik kazandı. 2020 yılında ‘tasarım ve öngörü” ana teması altında dördüncüsü düzenlenen konferans, küresel salgın nedeniyle önceden öngörülemeyen bir şekilde sanal ortamda gerçekleştirildi. Salgın nedeniyle akademik ve mesleki etkileşimin zayıfladığı bir dönemde sanal ortamda da olsa oturumlar ve çalıştaylar yüksek katılım aldı. 2022 yılında da UTAK konferans serisinin beşincisi çevrimiçi olarak “çoğulculuk” temasıyla gerçekleştirildi.
UTAK konferansları ekoller, sistemler ve yaklaşımlar farklı olsa da bunların aynı ortamda, farklı nesiller tarafından paylaşılması ve geliştirilmesi için etkili bir platform sunmaktadır. Bugüne kadar konferanslara katkı veren tüm bölüm üyelerimize ve konferanslarımıza katılarak bilgi ve deneyimlerini paylaşan tüm katılımcılara teşekkür ediyorum.
Prof. Dr. Gülay Hasdoğan
ODTÜ Endüstriyel Tasarım Bölümü Başkanı
Ayrıntılı bilgi için tıklayın