Mimarlık biraz da hayal kurmaktır derler, kente ve insana dair… Yanından geçtiğiniz yerleri yeniden yaratmaktır, kafanızda doğru olan ne varsa onunla var olanın yerini değiştirmektir.
Hayallerden biraz sıyrılıp (hayallerden tamamen kopmak iyi bir şey değildir) azıcık gerçekçi düşünmeye başlasak bile, aslında bu durumun eninde sonunda önümüze gelmesinin kaçınılmaz olduğunu anlarız. Sonuç olarak her şeyin bir sınırı vardır, sınırsız görünen "koskocaman" İstanbul'un bile... Evet, teknoloji hızla gelişmekte, su altında ve üzerinde ütopik kentler tasarlanmakta, bazıları da hayata geçirilmekte ama bunun bile bir sınırının olduğunun farkında olan insanoğlu şimdiden gözünü uzaya dikmiş, parsel parsel yer kapma peşinde!
Şimdi tekrar rakamlara bakalım, İstanbul gelecekteki nüfusu için öngörüler ne yönde? 
Yukarıdaki tablo bazı senaryolar üzerinden 2050 yılında nüfusun nasıl olacağına dair öngörüleri göstermekte. Bu tabloya göre, eğer nüfus artışı aynı hızla devam ederse, İstanbul 2050 yılında neredeyse 50 milyona ulaşacak. Açıkçası bu bile zaten yeterince korkutucu bir rakam. Burada ilginç başka bir noktaya değinmek isterim. Nüfusu İstanbul'un bugünkü nüfusundan az olan birçok ülke var:
Ayrıca, TÜİK verilerine ve BM Nüfus Fonu'nun 2009 yılı tahminlerine göre, İstanbul'un yıllık nüfus artışı ile kendi nüfusuna her 4 ayda bir Bayburt; 4,5 ayda bir Tunceli, 6 ayda bir Ardahan ve 7 ayda bir Gümüşhane ve bir Kilis eklediğini de belirtmek isterim.
Durum böyle olunca sınırları kendim çizeyim; 2050 yılı için öngörülen nüfusun yaşayacağı yapı alanını bu sınırlara sığdırayım dedim... Halihazırda kentsel dönüşüm alanlarındaki emsal değişikliklerine bakarsak, İstanbul'un hızla "yükselişe" geçtiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu bağlamda ben de hareketimi şuna göre şekillendirdim: İstanbul 1914 yılındaki yapı alanı sınırında sıkışıp kalsaydı ve nüfus artışı aynı eksende devam etseydi, 2050 yılında hali nice olurdu?
Bu doğrultuda, söz konusu senaryoya ipucu oluşturan bazı rakamlar sıralıyorum:
• Ortalama kat yüksekliği: 2.1
• 1914'teki yerleşim alanı: 5396 ha
• Bugünkü yerleşim alanı: 85.239 ha
• 1914 nüfusu: 909.978
• Güncel nüfus: 12.782.960
• 2050'de öngörülen nüfus (Güncel nüfus artış hızı değişmediği takdirde): 48.476.480
Bu sıkıcı, bir o kadar da can alıcı rakamlarla ufak bir oran-orantı ilişkisine girdiğimizde, İstanbul'un 1914'teki yapı sınırlarıyla 2050 yılı için öngörülen nüfusu barındırması için ortalama kat yüksekliğinin 125 olması gerektiği ortaya çıkıyor. Ortalama kat yüksekliğinin 2.1 olduğu günümüzde, 125 rakamı bir hayli marjinal olsa gerek. Bu rakamları elde etmek için yaptığım araştırma sırasında, 1914-2010 yılları arasında ortaya çıkan yapılı alan artışının bazı zamanlarda nüfus artışından bağımsız olarak arttığını fark ettim.
Aslında bunun bir sürpriz olmaması gerekir, zira müteahhitlerimizin öngörüleri ve hayalleri ile nüfus artışının geleceğine yönelik yaptıkları yatırımları zaten biliyoruz. İstanbul nüfusunun kontrol altına alınmaya çabalandığı, hatta doğuya yatırımlar yapılarak halihazırda İstanbul'a göç etmiş olan nüfusun geri göçünün sağlanmaya çalışıldığı günümüzde , hayaller doğrultusunda hızla büyüyen ve genişleyen bir yapı alanı ile karşı karşıyayız. Belki de nüfus artışı bir zamandan sonra yapı alanı artışının hızına yetişemeyecek ve boş yapılar çocukların yeni park alanları olacak. Bu da başka bir hayalin ve yazının konusu olsun diye bir kenara not düşüyorum.
Bu yazıdaki amacım; dünkü, bugünkü ve gelecekteki İstanbul'a biraz amatör, biraz varsayımsal, biraz rakamsal bir göz atmaktı aslında. Ama hayal dünyam biraz farklı işliyor sanırım; bence tarih beni yazmaz bu işlemci ile...
KAYNAKÇA
• Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Nüfus Sayımı , TÜİK verileri
• Alman Mavileri 1913-1914 I. Dünya Savaşı Öncesi İstanbul Haritaları (3 Cilt) ISBN 9756582782
• Geymen, A., Baz, İ., İstanbul Metropolitan Alanındaki Arazi Kullanım Değişimi ve Nüfus Artışının İzlenmesi, 2007
• Ortaylı, İlber. İstanbul'dan Sayfalar, s. 286, İstanbul: Alkım Yayınevi. ISBN 9944-1-4801-6.
• TAŞDEMİR, İ., Boğaz Geçişlerinin İstanbul Üzerinde Oluşturduğu Sosyo-Ekonomik Değişimlerin CBS Ortamında İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
• TÜİK Bina sayımı, 2000, sa.4
• http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stanbul
• http://www.webhatti.com/ekonomi/553767-istanbulun-nufusu-118-ulkeyi-geciyor.html
• http://www.ibb.gov.tr/sites/ks/tr-TR/0-Istanbul-Tanitim/konum/Pages/Nufus_ve_Demografik_Yapi.aspx