3. İstanbul Tasarım Bienali’nin Başlığı ve Teması Açıklandı

TEMA METNİ:

BİZ İNSAN MIYIZ?

TÜRÜMÜZÜN TASARIMI

2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl

3. İstanbul Tasarım Bienali, “insan” ve “tasarım” kavramları arasındaki yakın ilişkiyi inceliyor. Tasarım hep insanın hizmetindeymiş gibi görünse de, asıl iddiası insanı yeniden tasarlamak. Dolayısıyla tasarımın tarihi bir yandan da “insan” anlayışının zamanla evirilmesinin tarihi. Tasarıma dair konuşmak, türümüzün durumu hakkında konuşmak demek. İnsanlar ürettikleri tasarımların etkisiyle köklü değişimler geçirirken tasarım dünyası da bir yandan genişliyor. Her şeyin tasarlandığı bir devirde yaşıyoruz: büyük bir özenle şekillendirdiğimiz kişisel görünümümüz ve dijital kimliğimiz, bizi çevreleyen kişisel cihazlar, yeni maddeler, arayüzler, ağlar, sistemler, altyapılar, veriler, kimyasallar, organizmalar ve genetik kodların hepsi tasarlanıyor. Her gün uzayın derinliklerinden kendi bedenimiz ve beynimizin derinliklerine uzanan binlerce tasarım katmanını tecrübe ediyoruz. Tam anlamıyla tasarımın içinde yaşıyoruz; kendi vücudundan çıkan salgılarla ördüğü ağın içinde yaşayan bir örümcek gibi. Ama örümcekten farklı olarak biz, birbiriyle örtüşen ve etkileşen sayısız ağ örmüşüz. Hatta gezegenimiz bile jeolojik bir katman hâline gelmiş tasarımla tamamen örtülmüş vaziyette. Tasarım dünyasının artık bir dışı yok. Tasarım, dünya hâline geldi. 

Tasarım, bize dair en insani şey. Bizi insan yapan şey tasarım. İlk aletlerden, katlanarak genişleyen insan kabiliyetine, sosyal yaşamın temelinde tasarım var. Öte yandan tasarım, eşitsizlikler ve yepyeni görmezden gelme biçimleri de oluşturuyor. Bir yandan dünyada hiç olmadığı kadar insan savaş, kanunsuzluk, yokluk ve iklim şartları nedeniyle zorunlu olarak yerinden olurken, diğer yandan insanın genetik yapısı ve iklimin kendisi aktif olarak yeniden tasarlanıyor. Artık “iyi tasarım” olgusuna sığınamayız. Tasarımın baştan tasarlanması gerekiyor.

“BİZ İNSAN MIYIZ? : TÜRÜMÜZÜN TASARIMI : 2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl” başlığı, tüm dünyadan ve farklı alanlardan tasarımcı ve düşünürleri, birbirleriyle bağlantılı sekiz önermeye yaklaşımlarını paylaşmaya davet ediyor:

TASARIM DAİMA İNSANIN TASARIMIDIR

İNSAN TASARLAYAN CANLIDIR

TÜRÜMÜZ, SONSUZ TASARIM KATMANLARI ARASINDA DURMAKTADIR

TASARIM, İNSANIN KABİLİYET ALANINI KÖKTEN GENİŞLETİR

TASARIM SÜREKLİ KÖKLÜ EŞİTSİZLİKLER YARATIR 

GÖRMEZDEN GELMENİN TASARIMI BİLE TASARIMDIR

“İYİ TASARIM” ANESTEZİKTİR 

ANESTEZİSİZ TASARIM, İNSANLIĞIMIZA DAİR ÖNEMLİ SORULAR SORAR 

Bu önermeler, önümüzdeki yıl boyunca düzenlenecek etkinlikler, dersler, atölye çalışmaları ve kısa videolar için yapılacak açık çağrı da dahil olmak üzere, internet üzerinden yapılacak tartışmalar aracılığıyla incelenecek. Dünyanın dört bir yanında sürecek bu bir yıllık inceleme dönemi, 2016 Ekim ayında açılacak 3. İstanbul Tasarım Bienali’nin yoğun sergi, diyalog, yayın ve yayım programı ile sonuçlanacak. 

Bu bienal bir arkeoloji projesi. Bazı tasarımcıları öne çıkarmak ya da olağanüstü bir geleceği hayal etmek yerine, gerçek hayatın bilimkurguyu geride bıraktığı günümüz dünyasında tasarımın yeri üzerine çok mecralı bir belgesel çalışması olmayı hedefliyor. Bienal, günümüz tasarımının uçlardaki hâlini, ilk standardize süslemeler ve ilk ayak izlerinden en yeni dijital ve karbon ayak izlerine uzanan, türümüzün 200.000 yıllık tarihi bağlamına yerleştirecek. Normal koşullarda bir bienal geçmiş iki seneye odaklanır. Bu bienal ise iki saniye öncesinden 200.000 yıl evvele kadarki zaman dilimine odaklanacak. Türkiye ve yakın çevresinden arkeolojik eserler bienalin kalbinde yer alacak ve tasarıma dair güncel düşüncelere farklı bir açıdan bakmamıza olanak verecek. 

BİYOGRAFİLER:

BEATRIZ COLOMINA
Mimarlık tarihçisi ve teorisyen Beatriz Colomina, Princeton Üniversitesi’nde Mimari Profesörü ve Medya ve Modernite Programının Kurucu Direktörüdür. Kitapları arasında Mimari Manifesto: Mies’in Hayaleti (Sternberg Press, 2014), Klipsle/Bas/Katla: Küçük Dergilerin Radikal Mimarisi 196X-197X (2010), Ev Hayatı Savaş Halinde (2007), Mahremiyet ve Kamusallık: Kitle İletişim Aracı Olarak Modern Mimari (1994/ Metis Yayıncılık, 2011) ile Cinsellik ve Mekan (1992) sayılabilir. Küratörlüğünü yaptığı Klipsle/Bas/Katla: Küçük Dergilerin Radikal Mimarisi 196X-197X sergisi 2006’da New York’taki Storefront for Art and Architecture’da açıldı ve o günden bu yana Documenta 12, Londra Mimari Derneği ve Montreal’deki Kanada Mimari Merkezi dâhil, dünya çapında 12 şehirde sergilendi. Küratörlüğünü üstlendiği diğer sergiler, Playboy Mimarisi, 1953-79 NAi Maastricht’te 2012 yılında açıldıktan sonra 2014’te de Frankfurt’taki Mimarlık Müzesi’nde sergilendi; Radikal Pedagojiler ise 2013 Lizbon Trienali, 2014 Venedik Bienali ve 2015 Varşova Under Construction Festivali’nde yer aldı. Madrid doğumlu Beatriz Colomina New York’ta yaşıyor. 

MARK WIGLEY 
Yeni Zelanda asıllı olup New York’ta yaşayan mimari teorisyen, eleştirmen ve tarihçi Mark Wigley, Columbia Üniversitesi Mimari, Planlama ve Koruma Yüksekokulu Profesörü ve Onursal Dekanıdır. Yapıbozum Mimarisi: Derrida’nın Uğrak Yeri (1995), Beyaz Duvarlar, Tasarımcı Giysileri: Modern Mimarlığı Biçimlendirmek (1995) ve Constant’ın Yeni Babil’i: Arzunun Hiper-Mimarisi (1998) kitaplarını yazan Wigley, Aktivist Çizim: Constant’ın Yeni Babil’inden Öteye Sitüasyonist Mimarilerin İzinde (2001) kitabının da Catherine de Zegher ile birlikte eş-editörlüğünü üstlendi. Ayrıca, Volume Dergisinin kurucuları arasında yer aldı. New York’taki MoMA ve Drawing Center, Rotterdam’daki Witte de With ve Montreal’deki CCA’da çeşitli sergilerin küratörlüğünü yaptı. Mark Wigley’in Buckminster Fuller A.Ş.: Radyo Çağında Mimari (Lars Muller, 2015) başlıklı yeni kitabı ise yakında piyasaya çıkacaktır.

PEMRA ATAÇ
Pemra Ataç Açıktan, Eskişehir'de doğdu. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü'nü tamamladı. Y&R/Reklamevi, Rainey Kelly Campbell Roalfe / Y&R Londra ve Alametifarika'da art direktör olarak, ardından TBWA\Istanbul'da kreatif direktör olarak çalıştı. İki kere "Eczacıbaşı Vakfı, Yılın Genç Grafik Tasarımcısı" seçildi. 2008’de kendi tasarım ajansı Daniska’yı kurdu. Ayrıca 2013’ten beri Rabarba’da yönetici kreatif direktörlük yapıyor. İşleri ile Grafikler Meslek Kuruluşu Sergilerinde ve Kristal Elma’da onlarca ödül aldı. Advertising Age’in tüm dünyada düzenlediği ‘Women To Watch’ tarafından 2014’te Türkiye’nin fark yaratan 15 kadınından biri seçildi. Marka ismi, marka stratejisi, amblem, logo, afiş, ambalaj, kitap tasarımı, basın ilanı, reklam filmi ve interaktif gibi farklı alanlarda çalışmalar yapıyor. 

YETKİN BAŞARIR
Yetkin Başarır, İstanbul’da yaşayan ve çalışmalarına devam eden çok yönlü bir tasarımcıdır. Başarır ayrıca, I-AM tasarım ajansının da kreatif direktörlüğünü yürütmektedir. 2011 yılında TÜSİAD Logo Tasarım Yarışması’nı kazanmış, 2004 yılında Grafik Ürünler Sergisi’nin jüri üyeliğini üstlenmiştir. Başarır’a ait fotoğraflar Edisyon, İstanbul (2010), … için Sanat, Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi, İstanbul (2005) ve Berlin ve Stutgart’taki IFA Galerileri’nde (2004) sergilenmiştir. Tasarladığı sayısız kitap ve sergi katalogları dışında işlerinden bazıları şunlardır: İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti kurumsal kimlik tasarımı, İstanbul kent kimliği sistemi için Kent yazı karakteri (2006). Başarır, son dönemde Halil Altındere ve Süreyyya Evren tarafından kaleme alınan “Contemporary Art in Turkey 1986-2006” adlı kitabın da tasarımını yapmıştır. Tüm bunların yanında, Pakt Tasarım ve Danışmanlık Şirketi, bağımsız sanatçılara ait bir galeri olan Edisyon gibi farklı inisiyatiflerin kurucu ortağıdır.

ÖZGE GÜVEN
Özge Güven, 1987 doğumludur. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Tasarım Bölümü’nü birincilikle 2010’da bitirdi ve aynı bölümde yüksek lisansa devam etti. İstanbul’da Emre Senan Tasarım ve Danışmanlık’ta Emre Senan’a ortaklık etti, aynı zamanda bu bünye içerisinde kendi ofisini kurdu. Bülent Erkmen, Uğurcan Ataoğlu, Mehmet Ali Türkmen, Haluk Tuncay, Serdar Benli gibi isimlerle işbirliği halinde farklı müşteri ve projeler için işler üretti. Müşterileri arasında İş Bankası Müzesi, Tiyatro DOT, İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Radikal Tasarım Gazetesi, Yahşibey Tasarım Çalışmaları, P&G cips ürünleri, Müzikotek, Reklamcılık Vakfı, AZ Global Yatırım Şirketi gibi kurumlar ve kişiler yer almıştır. İşleri, European Design Awards, Kırmızı Basında En İyiler, Kristal Elma, Grafikerler Meslek Kuruluşu, Media Cat Felis, EPICA gibi yarışmalarda ödüllendirilmiş, Cannes Lions’ta kısa listede yer almıştır. Şu anda TBWA/İstanbul’da Senior Sanat Yönetmeni’dir ve Akbank ekibinde yer almaktadır. Ajans içinde IKEA, McDonald’s, Anadolu Hayat Emeklilik, Teknosa, Beko, EfesPilsen, Radikal markaları için çalışmıştır.

OKAY KARADAYILAR
Okay Karadayılar 1983 yılında Bursa’da doğdu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümünü bitirdi. Kamusal mekanda tasarım üzerine bir düşünce platformu olan İmkanmekan’ın; bağımsız sanatçı kitabı yayıncıları kollektifi Bandrolsüz’ün ve her yıl gerçekleşen kitap tasarımı etkinliği Book Lab’in kurucularındandır. 2004 yılından beri bağımsız olarak, çoğunlukla kültür ve sanat mecralarında çalışmakta ve iletişimin her dalında samimiyete önem vermektedir.

SARP SÖZDİNLER  
Sarp Sözdinler, 1989 yılında İzmir’de doğdu. Bahçeşehir Üniversitesi’nde Bilgisayar Mühendisliği okuduktan sonra, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ünivesitesi ve Uygulamalı Sanatlar Üniversitesi, Viyana’da grafik tasarım eğitimi aldı. Ardından Belçika’da Base Design ve İtalya’da VtwoB tasarım stüdyolarında; de Singel, Xavier Hufkens Gallery, The Olympic Museum gibi kurumlara çalışarak stajını tamamladı. Türkiye’ye döndükten sonraki 2 yıllık süreçte çeşitli periyotlar halinde Bülent Erkmen, Mehmet Ali Türkmen, Haluk Tuncay, Pemra Ataç gibi tasarımcılarla beraber çalıştıktan sonra, 2014 yılının Mayıs ayında tek kişilik tasarım atölyesi Studio Sarp Sozdinler’i kurdu ve Mamut Art Project, İstanbul Modern, SALT, Borusan Music Centre, Art International, Contemporary Istanbul, Pozitif Live, SAHA ve Semih Kaplanoğlu’nun da aralarında bulunduğu çoğunlukla kültürel sektörden oluşan bir müşteri seçkisine çalışmalar üretti. 2016 yılında Sagmeister&Walsh tasarım stüdyosunda çalışmak için New York’a gidiyor.

ANDRÉS JAQUE
Andrés Jaque / Office for Political Innovation, mimarlığın toplumların  evrilmesine etkisini tasarım ve politika arakesitinde  araştıran, New York ve Madrid merkezli bir mimari tasarım ofisidir. Ofis, ‘COSMO, MoMA PS1’, ‘Plasencia Clergy House’, ‘House in Never Never Land’, ‘IKEA Disobedients’, ‘TUPPER HOME’, ‘Mies as Renedered Society’ ve ‘ESCARAVOX’ gibi projeleri hayata geçirmiştir. MoMA’nın koleksiyonuna giren Office for Political Innovation’ın işleri, ayrıca Viyana’daki MAK, Tel Aviv Sanat Müzesi ve Londra Tasarım Müzesi’nde sergilenmiştir. Andrés Jaque (mimar, ETSAM, 1997; Heinrich Tessenow Stipendiat, 1998-99), Columbia Üniversitesi GSAPP’ta İleri Mimari Tasarım Bölümünde eğitim vermekte ve Princeton Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde misafir öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır. Çalışmaları, A+U, Domuus, El Croquis, The New York Times, The Wall Street Journal, Vogue, Volume ve Wired gibi farklı platformlarda yayımlanmıştır.

EVANGELOS KOTSIORIS
Evangelos Kotsioris, Princeton Üniversitesi, Mimarlık Tarihi ve Kuramı Programında hazırladığı Komp’iuter Architecture(s): 195X-198X başlıklı çalışmasıyla doktora eğitimine devam ediyor. Araştırmaları, bilim, teknoloji ve medyanın kesişim düzleminde yoğunlaşıyor. 2009 yılında en yüksek dereceyle mezun olduğu Selanik Aristotle Üniversitesi Mimarlık Okulu’nun ardından 2011 yılında Harvard Graduate School of Design’da yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2007-08 yıllarında Rotterdam’da OMA-AMO’da profesyonel deneyim kazanan Kotsioris, Princeton Üniversitesi Mimarlık Okulu, A&a, Harvard GSD, Boston Mimarlık Okulu ve the Cooper Union’da dersler verdi. 2014 yılında Venedik Bienali 14. Uluslararası Mimarlık Sergisi kapsamında Mansiyon Ödülü kazanan Radical Pedagogies adlı araştırma projesinin eşküratörlüğünü üstlendi. Kotsioris’in, The Architectural Review, New Geographies, Volume, Conditions, On Site ve Pidgin gibi pek çok platformda yazıları yayımlandı. Venedik Bienali (2006), Dünya Mimarlık Trienali (2009), 6. Genç Yunan Mimarlar Bienali (2010) ve GREAT 2013 gibi sergilerde ve GSD Platform, Conditions, Frame ve Mark gibi yayınlarda tasarımlarıyla dikkat çekti.

IVÁN LÓPEZ MUNUERA
Iván López Munuera, Princeton Üniversitesi, Mimarlık Tarihi ve Kuramı Programında doktora çalışmasını sürdüren bir güncel sanat / mimarlık eleştirmeni ve küratörü. Araştırmalarında güncel sanat yazımını sosyal bilimler ve kitlesel medya çalışmalarının eleştirel bağlamında inceliyor. Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, ACAX, Ludwig Museum, CA2M, Matadero Madrid, ARCO, MAPFRE Foundation, Comunidad de Madrid, Fundació Suñol, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo ve Instituto Complutense de Ciencias Musicales gibi pek çok kurumda çeşitli küratörlük görevleri üstlendi. The Dark Side Of The Party, Festival SOS4.8, 2015; Fan Riots, Festival SOS4.8, 2014; Pop Politics: Activisms at 33 Revolutions, CA2M, 2012-13; El Ranchito, Matadero, 2010-12; Circuitos MMX, Comunidad de Madrid, 2010; Los Esquizos de Madrid, MNCARS, 2009; Fundació Suñol, 2009 ve CAAC, 2010, Iván López Munuera’nın küratörlüğünü yaptığı sergiler arasında sayılabilir.