“Hatay İli Birinci Yıl İzleme Raporu” Yayınlandı

Giriş

6 Şubat 2023 tarihinde saat 04.17’de Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde Mw 7,8 ve 13.24’te Kahramanmaraş ili Elbistan ilçesinde Mw 7,7 şiddetinde iki deprem meydana gelmiş, 20 Şubat 2023 tarihinde 20.04’te merkez üssü Hatay Yayladağı olan Mw6.4 büyüklüğünde bir deprem daha yaşanmıştır. Depremler sonucunda Hatay’ın da içinde bulunduğu 11 şehirde büyük yapısal hasarlar meydana gelmiş, çok sayıda kişi yaşamını yitirmiş, bina, iletişim ve enerji altyapısı zarar görmüş ve önemli maddi kayıplar oluşmuştur.

Yaşanan afetin ardından büyük yıkıma uğrayan Hatay’ın iyileşmesi ve yeniden ayağa kaldırılması için bir yol haritasına, çok boyutlu düşünülmüş stratejik ve mekânsal bir yaklaşıma ve Hataylıların bu süreçte söz sahibi olmasına olanak tanıyacak araçların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla Hatay Büyükşehir Belediyesi (HBB) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) arasında 28.08.2023 tarihinde imzalanan iş birliği protokolü kapsamında Hatay ve İstanbul’da araştırma ve planlama ofisleri kurulmuş, afet sonrası iyileşmenin planlanması için Hatay Planlama Merkezi çalışmalara başlamıştır.

Hatay’da deprem öncesi ve sonrası durumun tespitini yapabilmek amacıyla öncelikle kapsamlı bir kaynak tarama ve veri toplama çalışması gerçekleştirilmiştir. Resmi kurumlardan edinilen görüşler, sektör temsilcileri ve Hataylılar ile yapılan anket çalışmaları, literatür ve arşiv araştırması, saha çalışmaları, uzmanlarla gerçekleştirilen odak grup toplantıları ve görüşmeler neticesinde elde edilen tüm veriler değerlendirmeye alınarak analiz edilmiş, sorun ve ihtiyaçlar ortaya konmuş ve Hatay’da mevcut ve gelecekte karşılaşılabilecek olası riskler tespit edilmiştir.

Planlama üst başlığı altında, kamu yönetimi ve hukuk, mühendislik, mimarlık ve tasarım, kültürel miras ve koruma, ulaşım ve lojistik, yer bilim, toplumsal yapı ve ekonomi olmak üzere 9 konuda gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda mekânsal iyileşme, ekonomik iyileşme, toplumsal iyileşme, ekolojik onarım ve afetlere hazır yönetim olmak üzere 5 ana eksende Hatay’ın iyileşmesi için atılması gereken adımlar ve yol haritası ortaya konmuştur.

Bu kapsamda 32 strateji belirlenmiş ve bu stratejilerin gerçekleşmesini sağlayacak 117 eylem tanımlanmıştır. Eylemler kısa, orta-uzun şeklinde vadelendirilerek Hatay’ın iyileşme süreci için bir zaman çizelgesi oluşturulmuş, kısa vadede öncelikli olarak atılması gereken adımlar belirlenmiştir. Tüm süreç ve yapılan çalışmalar anketler, saha görüşmeleri, uzman toplantıları gibi katılım araçları ile desteklenmiş, Hatay Açık Veri Kaynağı ile yapılan veri toplama ve izleme faaliyetleri tüm kamuoyu ile paylaşılmıştır.

Sonuç olarak, sürdürülen çalışmaların, Hatay'ın deprem sonrası toparlanma sürecinde etkili ve yönlendirici bir rol oynayarak, daha dirençli ve sürdürülebilir bir geleceğe hazırlanmasına katkıda bulunması amaçlanmaktadır. Ancak eylemlerin gerçekleştirilmesi için sahadaki gelişmelerin sürekli takip edilmesi, değişen koşulların ve ihtiyaçların ortaya konması ve temel göstergelerin düzenli olarak izlenmesi gerekmektedir. Bunun için Hatay Planlama Merkezi bünyesinde detaylı saha gözlem çalışmaları sonrasında hazırlanan ilçe bazlı saha gözlem raporlarının sürekliliğinin sağlanması, periyodik olarak tüm kamuoyu ile paylaşılması ve strateji ve eylemlerden oluşan iyileşme rehberinin bu doğrultuda güncellenmesi gerekmektedir.

Depremlerin üzerinden geçen bir yılın ardından yayınlanan bu rapor, 2024 yılı Şubat ayı itibariyle il geneli ve ilçeler detayında Hatay’daki mevcut durumu ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Yıkımın en yoğun olduğu Antakya, Defne, Samandağ ve Kırıkhan ilçelerine ilişkin detaylı saha gözlem çalışmaları yapılmış, diğer tüm ilçelere ilişkin ise mevcut durumu, sorun ve ihtiyaçları tespit etmeye yönelik saha incelemeleri yapılmıştır. Bir yıl boyunca merkezi yönetim, yerel yönetimler, sivil toplum bileşenleri, üniversiteler ve uluslararası kurumlar tarafından yapılan çalışmalar izlenmiş, kamusal tartışmalar, medya ve Hatay’daki gündem takip edilmiştir. Bu rapor Hatay Planlama Merkezi bünyesinde yapılan saha tespit çalışmaları, araştırma ve görüşme sonuçlarının yanında yapılan izleme faaliyetleri ile diğer çalışmaları da değerlendirerek ihtiyaçları bütüncül bir bakış açısıyla ortaya koymayı hedeflemektedir.

İzleme ve saha gözlem raporlarının belirli periyotlarla hazırlanarak tüm kamuoyu ile paylaşılması sahadaki karar alma süreçlerini destekleyeceği gibi faaliyetlerin iyileşmesine katkı sunacak, paydaş iletişimini güçlendirecek, hata veya sorunların tespitine yardımcı olacak, performans değerlendirmesi ve stratejik hedeflere ne kadar ulaşılabildiğini değerlendirmek açısından da çok faydalı olacaktır.

İçindekiler

- Giriş
- Bir Yılda Neler Oldu?
Aktörler
Yasal Düzenlemeler
Hasar, Yıkım ve Enkaz
Geçici Barınma
Yeniden Yapılanma Faaliyetleri
Kamu Hizmetleri
Ekonomik Durum
-Hatay'da Son Durum

“Hatay İli Birinci Yıl İzleme Raporu” için tıklayın