Vittorio Gregotti Kimdir?

Vittorio Gregotti, Kaynak: theguardian.com

Bugüne kadar benzeri görülmemiş şekilde tüm dünyayı tehdit eden ve global ölçekte büyük değişimlere gebe olduğu öngörülen salgının en çok etkilediği Avrupa ülkelerinin başında İtalya geliyor. Mimarlık, endüstriyel tasarım, moda gibi yaratıcı endüstriler için bir çekim merkezi ve ilham kaynağı olan İtalya, pandemi nedeniyle ertelenen Salone del Mobile, Venedik Bienali, Venedik Mimarlık Bienali gibi önemli etkinlikleri teşvik ediyor ve onlara ev sahipliği yapıyor. 

Günlük rutinlerin ve iş süreçlerinin değiştiği, dijitalleşmeye başladığı bu günlerde tüm ülkeler İtalya gündemini yakından takip ediyor ve kayıplar mimarlık dünyasını da etkiliyor. Bugüne kadar iki binin üstünde can kaybı yaşanan salgında, İtalya’nın en tanınmış mimarlarından Vittorio Gregotti de Milano’da bir hastanede hayatını kaybetti. Bu haberde Barselona Olimpiyat Stadyumu ve Arcimboldi Opera Binası gibi kült yapıların mimarı Gregotti’nin hayatını ve üretimlerini derledik...

Vittorio Gregotti: Modernizm ve Postmodernizm Arasında Bir Referans Noktası

1927 yılında Novara'da doğan Vittorio Gregotti, 14 yaşında babasının tekstil fabrikasında çalışmaya başladı. Erken yaşta gelen bu deneyimlerden ileri gelen işçi haklarına ve kolektif çalışmaya olan ilgisi nedeniyle İtalyan Komünist Partisi'ne üye oldu. 1947'de Fransız mimar Auguste Perret ve kardeşlerinin Paris’teki stüdyosunu ziyaret ettikten sonra mimar olmaya karar verdi ve İtalya'ya döndüğünde Politecnico di Milano'da eğitim aldı, 1952 yılında mezun oldu.

Gregotti, kariyeri boyunca önemli uluslararası sahnelerde başarılı oldu. 1964 yılında düzenlenen 8. Milano Trienali’nde elde ettiği Grand Prix ödülünün ardından sonraki on yıl boyunca Floransa, Calabria ve Palermo gibi bazı İtalyan üniversiteleri için projeler geliştirdi.

Kaynak

Vittorio Gregotti, 1974 yılında kendi mimarlık pratiği Gregotti Associati International'ı kurdu ve çeşitli aralıklarla uzun yıllar İtalyan mimarlık dergisi Casabella'nın genel yayın yönetmenliğini yaptı.

Casabella Dergisi, S.264.

Venedik Bienali daha önce Carlo Scarpa gibi mimarların katılımları ile gerçekleşmişse de, mimarlık odaklı bir sergi yapma fikrinin yeni bir girişim olması nedeniyle 1964 yılındaki Milano Trienali sergisine Vittorio Gregotti küratör olarak davet edildi. 1975 yılında bir mimarlık sergisine doğru ilk adımlar, Carlo Ripa di Meana’nın 1975-1978 arasındaki dört yıllık başkanlığı döneminde, Vittorio Gregotti’nin Görsel Sanatlar Bölümü'ne yönetici olarak atanması ile La Biennale di Venezia kurumu tarafından atılmıştır. Bienalin geçmişi incelendiğinde, 1975 yılında sanat ve mimarlık direktörü olan Vittorio Gregotti'nin düzenlediği “Proposition For The Molino Stucky” bienaller kompleksi içinde mimarlık disiplini için önemli bir gelişme olarak görülür.  

Gregotti’nin rasyonalist mimari üretimlerinin karakteristiğini düzen, simetri ve tekrar oluşturur. 1992 yılında tamamlanan Lizbon'da Belém Kültür Merkezi projesi ile Portekiz'de imzasını bıraktı. Başlangıçta Portekiz Avrupa Birliği Başkanlığı olarak düşünülen yapı, daha sonra kültürel faaliyetler için önemli ve dinamik bir merkez haline geldi. Yapı, üç modülü nedeniyle kentsel bir proje olarak kabul edildi; toplantı merkezi, temsil merkezi ve 4 galeriden oluşan sergi merkezi, bir Tasarım Müzesi ve Berardo Müzesi. Bahçeleri ve terasları ile şehrin en büyük modern ikonlarından biri haline geldi.

Belém Kültür Merkezi, 1992, Gregotti Associati International. Fotoğraf: João Carvalho, 2011. 

Aynı yıl, Barselona Olimpiyatları vesilesiyle, mimar Correa-Milá-Margarit-Buixadé tarafından yaptırılan Barselona'daki Olimpiyat Stadyumu'nun restorasyonuna katıldı. Projede, özgün yapının imgesi korunarak seyirci kapasitesi artırıldı ve buna ek olarak daha fazla çıkış ve daha fazla hizmetin dahil edilmesiyle fonksiyonları geliştirildi. 

Barselona Olimpiyat Stadyumu, 1992, Correa-Milá-Margarit-Buixadé Architects ve Gregotti Associati International. Fotoğraf: Diliff, 2007.

İtalya'da, o dönemin en kapsamlı projelerinden biri olan Milano'daki Bicocca bölgesi için bir masterplan projesi geliştirdi. Gregotti tarafından "uzun vadeli bir proje" olarak tanımlanan bu kentsel ölçekli proje, eski Pirelli sanayi bölgesini yeni çok fonksiyonlu entegre bir teknoloji merkezine dönüştürdü. Mevcut fabrikanın kentsel alanlarının titiz bir analizine odaklandı ve tarihi bölge ile ilişkilenen bir tasarım önerdi. 700.000 metrekarelik bir alan üzerinde, özerk ve merkezi bir bölge yapılandırıdı ve  kendi kimliğini oluşturdu. Eski Pirelli Pneumatici yapılarından geri kazanılan malzemelerle inşa edilen, tanınmış Bicocca Üniversitesi'nin bulunduğu üniversite kompleksi, eski sanayi bölgesinin merkezi aksını oluşturdu. 

Bicocca Bölgesi masterplan projesi, Gregotti Associati International.

En önemli İtalyan eserlerinden biri olarak kabul edilen "Teatro degli Arcimboldi" Gregotti'nin projelerindendir. 18.000 metrekareden fazla bir alana sahip olan yapı 2.400 seyirci kapasitelidir. Kullanılan malzemeler; betonarme ve siyah granit taban ile kontrast oluşturan açık renkli bir kaplamadır. Proje, 40 m yüksekliğindeki bir gözetleme kulesi, iki sıra galerili iki katlı bir lobi ve meydana bakan eğimli bir cephe ile karakterize edilen üç hacimli bir mimari kompleksi oluşturan basit çizgilerden oluşuyor.

Arcimboldi Opera Binası, Gregotti Associati International, 2002.

2007 yılında World Architecture Community tarafından yönetilen Zorlu Center Mimari ve Kentsel Tasarım Yarışması’na katılmaya hak kazanan 14 mimarlık bürosunun arasında Gregotti Associati International Spa (Vittorio Gregotti) + ARUP Turkey / Arup Italia Srl Konsorsiyumu olarak yer aldı. 

İtalyan neo-avant garde hareketinin ana figürü olan Gregotti, aynı zamanda saygın bir mimari teorisyendi. 20. yüzyılın modernist ve post modernist hareketlerini incelemeye odaklandı. Modernizm hakkındaki teorik tartışmaları ve kitle kültürünün çevreyi nasıl olumsuz etkilediğini inceleyen; Mimarlığın İçinde (Inside Architecture), Mimarlığın Amaçları ve Araçları, Mimarlık Üzerine 17 Mektup da dahil olmak üzere birçok kitap yayınladı. 

*

Kaynaklar: Dezeen, ArchDaily, Metalocus, Architecture on Display