Prof.Dr. Aysun Özköse'nin, Safranbolu Köylerinin Yöresel Mimarisi adlı yeni kitabı YEM Yayın tarafından yayımlandı.
Ürün Açıklaması
Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı, Karabük Valiliği ile Karabük Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü'nün değerli katkılarıyla yayınlanan kitap, Prof.Dr. Aysun Özköse'nin 30 yıl boyunca hem özverili kişisel çabaları hem de öğrencileriyle birlikte yaptığı emek-yoğun saha tespit çalışmalarından süzülerek titizlikle hazırlandı.
Safranbolu köylerindeki geleneksel mimari mirasın belgelenmesi, korunması ve sürdürülebilirliği için farkındalık oluşturması gerektiğinin altını çizen Aysun Özköse: “Safranbolu tarihi kent merkezi; konut, cami, han, hamam, köprü, çeşme, değirmen gibi geçmişten gelerek geleceğe ışık tutabilecek nitelikteki eserleri ve zengin kültürel mirasının özgünlüğü ile, UNESCO tarafından korunması gerekli dünyadaki en özel tarihi çevrelerden biri olarak taçlandırılmıştır. Bunun da etkisiyle Safranbolu kent merkezinde korunması gerekli yöresel ‘vernaküler’ mimari değerlerin envanter-araştırma belgeleme ve koruma-geliştirme çalışmalarında kayda değer bir gelişme sağlanmıştır. Bunlara paralel olarak Safranbolu ve çevresindeki köylerden Yörükköyü başta olmak üzere, Yazıköyü’nde ve Karabük’te de Bulakköyü’nde önemli oranda tespit ve tescil çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Ancak geriye kalan diğer köylerde bulunan, başta geleneksel ahşap çatkılı evler olmak üzere değirmen, okul, han, hamam, cami, çamaşırlık, çeşme, mezarlık, köprü vb. gibi halk yapı sanatının eşsiz örnekleri olan yöresel mimari mirasın bozulma ve kaybedilme sürecine girdiği gözlemlenmektedir. Halbuki bunların da Safranbolu tarihi kent merkezindekilerle benzer ve ortak özgün değerleri taşıdığı bir gerçektir. Araştırmalarımız sonunda elde ettiğimiz veriler, bölgenin çevresindeki tüm kırsal yerleşimlerde de aynı özgün değerleri taşıyan eserlerin var olduğu gerçeğini desteklemektedir.
Kitapta, Safranbolu ve çevresindeki 67 adet köyün genel yerleşimi ve korunması gerekli değerleri; yöresel taşıyıcı sistem-malzeme, iç mekân özellikleri, bu köylerden seçilmiş olan konutlar, samanlık- ahırlar, okullar, değirmenler, dini yapılar, köprüler, hamamlar, çeşmeler, arkeolojik değerler ve mezarlıklara ait örnekler çizim ve fotoğraflarla tanıtılmaktadır. Ayrıca köylerdeki ekolojik değerlerin sürdürülebilirliği için düşlerin ortaya konulduğu bazı proje denemeleri de sunulmaktadır.
Bu kitapla hem 30 yıllık kişisel arşivimde bulunan Safranbolu köylerindeki yöresel mimari değerlerin tespitlerinin güncellenmesi, hem de bunların toplu bir şekilde yayına dönüştürülmesi amaçlanmıştır. Böylece köylerde hızla yitirilmeye başlanan geleneksel mimari mirasın belgelenmesi, bu eserlerin korunması ve sürdürülebilirliği için farkındalığın oluşturulması hedeflenmiştir...”
Kitap şu bölümlerden oluşuyor:
1. Safranbolu Köylerinin Yerleşim Özellikleri ve Korunması Gerekli Yöresel Değerleri
2.Karabük’ün Diğer İlçelerinden Seçilen Köylerin Yerleşim Özellikleri ve Korunması Gerekli Değerleri
3. Safranbolu Köylerindeki Yöresel Mimaride Taşıyıcı Sistem, Malzeme ve Yapım Teknikleri
4. Safranbolu Köylerindeki Yöresel Cephe Mimarisi
5. Safranbolu Köylerindeki Yöresel Konut Mimarisi
6. Safranbolu Köylerindeki Yöresel Ahır ve Samanlıklar
7. Safranbolu Köylerindeki Yöresel Kamusal Yapılar
8. Safranbolu Köylerindeki Kaybolan Okullar
9. Safranbolu Köylerindeki Kaybolan Değirmenler
10. Safranbolu Kırsalındaki Arkeolojik Değerler ve Mezarlar
11. Safranbolu Köylerinin Sürdürülebilirliği İçin Ekolojik Düşler: Proje Denemeleri
12. Safranbolu Köylerindeki Koruma Sorunları ve Öneriler
13. Bitirirken (Safranbolu Köylerinin Yöresel Mimari Terimleri, Safranbolu Köy Efsaneleri, Proje Katılımcıları)
*
Prof.Dr. Aysun Özköse Hakkında
1958’de Ankara’da doğdu. Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde lisans ve lisansüstü eğitimlerini tamamladı. Mimarlık okurken iki yıl DHMİ Hava Seyrüsefer görevlerinde yer aldıktan sonra Servet Kılıç, Vedat Özsan, TİTA ve Behruz Çinici mimarlık bürolarında çalıştı. T.C. Kültür Bakanlığı’nda Restoratör-Mimar olarak çalıştığı dönemde, 1989 yılında İtalya hükümetinin burslarıyla gittiği Floransa’da CECTI’nin “Anıtların Restorasyonu ve Tarihi Merkezlerin Planlanması’’; 1991 yılında da Roma’da, ICCROM’un “Mimari Restorasyon” kurslarını bitirdi. Bakanlık bünyesinde çalıştığı dönemde Mardin, Trabzon, Kırşehir, Antalya, Ordu ve Safranbolu’da çeşitli tarihi yapıların rölöve-restorasyon ve müze olarak işlev kazandırılması projelerini yürüttü. 1991 yılından bu yana yaşadığı Safranbolu’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınması sürecinde; “Safranbolu Sağlıklaştırma Projesi”, SMYO Safranbolu Meslek Yüksekokulu’nun kurulması ve geliştirilmesi, Safranbolu kentinin UNESCO’ya dahil edilmesi için yapılan çalışmaların başında yer aldı. Safranbolu’da Güzel Sanatlar Fakültesi ve ardından Mimarlık Fakültesi’nin kuruluş ve geliştirilmesi aşamalarında gerek yönetici gerekse akademisyen olarak etkin bir şekilde rol oynadı.
Safranbolu’da koruma ve restorasyon çalışmalarının geliştirilmesine katkı sağlayan 40’ın üzerinde projesi uygulandı. İki dönem Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanlığı yaptı. 2017 yılında TÜBİTAK Bursu ile gittiği San Francisco State Üniversitesi Middle East Studies Bölümü’nde misafir öğretim elemanı olarak “Osmanlı Mahalle Kültürü” üzerinde çalışmalar yaptı. Halen Karabük Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde, lisans ve lisansüstü düzeyde Bitirme Projesi, Rölöve-Restorasyon Projesi, Ekolojik Tasarım, Yöresel Mimari Araştırmaları, Eski Yapılara İşlev Kazandırma, Osmanlı Mahalle Kültürü Araştırmaları, Mübadele ve Mimarlık, Anadolu Kent Dokusunda Açık ve Kapalı Mekânlar stüdyolarını ve derslerini yürütmektedir. Ulusal ve uluslararası düzeydeki araştırma ve yayınları da bu doğrultudadır.