Sahra Apartmanı

Selim ve Mehmet Cengiç ile Aydan Volkan tarafından kurulan Kreatif'in projesine Cemal Emden fotoğrafları, Esra Akcan* ise sözleri ile eşlik ediyor.

"Yenilikler ve değişim, çoğunlukla bizi en hayati soru ile; neyi korumak istediğimiz sorusu ile karşılaştırır. Bir yandan hiçbir şey tarih tarafından silinip gitmez, ya da kolayca mutlak unutulmaya terk edilmez. Bizim bilgi toplanan, gözetleme/takip merkezli çağımızda her şey arşivlenir. Diğer taraftan, zamanın akışından çok az şey etkilenmez. Gelişim/ilerleme her şeyin bir gün anakronistik/zaman dışı olduğunu gösterir.

"Geniş bir aile için yarı özerk yaşam alanlarının oluşturulduğu İstanbul'daki Sahra Evi, hatırlama ve unutuş arasındaki böyle bir dönüşüm içinde cisimleştirilmiştir. Giriş katı, ailenin engelli üyesi ve yeni ailesi tarafından kullanılmaktadır. Üç kız kardeş ikinci katta yaşarken, ebeveynler üçüncü kata yerleşmiştir. Yapı, İstanbul'da olabilecek depreme karşı zayıf bulunan kötü bakılmış modern bir binanın yerini almıştır. (Mimarların isteği ile üniversite tarafından bir araştırma yürütülmüş ve eski yapının bir depremde yıkılmaya maruz kalacağı anlaşılmıştır.) Eski apartman binası, İstanbul'daki Osmanlı zamanındaki yerel ahşap ev tipinin yerini almış tipik bir yerel modern yapı örneğidir.



"Sahra Apartmanı, hem İstanbul'daki bu tarihi yerleşim tipolojilerindeki unsurları dolaylı olarak canlandırır hem de hiçbir unsurla açık bir görsel süreklilik taşımayan yeni bir dış görünüş önerir.

Bu yapıda sayısız bellek izleri takip edilebilir. Bir taraftan da yerini aldığı eski modern yapının aynı alan ve yüksekliğini korur. Bu şekilde mimarın modern müşteriler için yerleşim kültürünü saptarken çoğu zaman yapı kütlesinin yükseklik ve boyut sınırlamaları ile çalışma zorunluluğu karşısında kalması anlamında hala Türkiye'deki modern mimarlık mesleğinin hapsedildiği/ tuzağa düşürüldüğü gerçeklerin olduğu kanıtını barındırır.

"Kütlesinden bağımsız olarak, Sahra Binası geniş şeffaf yüzeyleri, açık plan kavramı, içerisi ve dışarı arasındaki doğrudan ilişkisini, Eski apartman yapısının da bir parçası olduğu Türkiye'deki modern mimarlık hareketine borçludur.



"Diğer taraftan, Sahra Binası İstanbul'da her yerde bulunan apartmanlardan farklılık gösterir. Türk modernizasyonunda genelde görülen beş-on çekirdek ailenin bir yapıda bir araya getirilmesindense, aynen Osmanlı geleneksel ahşap evlerindeki gibi, yeni yapı tek bir geniş aile için tasarlanmıştır.

"Bu tasarım, mimari düzenlemede geniş yansımalara sahiptir; bahçe kotu ve teras katı geniş ailenin ortak yaşam mekânlarına ayrılmıştır. Bir anlamda, Sahra Apartmanı ortak havuzlu bahçesi, ortak hayatı, Şark Köşesinin bulunduğu ortak terası ile geleneksel yerel evleri hatırlatan, fısıldayan bir ima ile sofa ve avlu geleneğini canlandırır.

"Sahra Apartmanı aynı zamanda yukarıda yer alan iki mevcut yerleşim tipolojisine, yeni bir bilinç geliştirerek aşağıda belirtilen konularda katkıda bulunur:

"İlk olarak, eski yapının depreme karşı dayanaksızlığı sebebiyle yıkılması gerekliliği Türkiye'de çok kısa yaşam süresine sahip geniş çaptaki modern yapılaşmanın mahkum olduğu çarpık yapı deneyiminin kanıtı olarak hizmet edecektir.



"İkinci olarak, engelli aile üyesinin yaşadığı giriş katı onun durumuna uygun olarak tasarlanmıştır. Böylece, yapı mimari tasarımın en az ayrıcalıklı ve engelliler de dahil olmak üzere, tüm insanlık ve herkes için olduğu bilincini geliştirir.

"Üçüncü olarak, yapı enerji tasarrufu yapar. On iki ay için gereken tüm sıcak su ihtiyacı ve kışın gereken ısıtmanın %30nu güneş enerjisi tarafından sağlayarak İstanbul'daki benzer apartman yapılarına göre nadir bir örnek teşkil eder.

"Son olarak, Türk inşaat firmalarının küresel pazarda artan paylarının oluşması ile birlikte oluşan yeni durumda yapı geniş bir yeni malzeme seçeneği sunar."

*Yrd. Doç. Dr.

Proje Künyesi:
Proje Adı: Sahra Apartmanı
Mimar: Kreatif Mimarlık
İşveren: Topaloğlu Ailesi
Konum: Etiler, İstanbul
Yapım: 2001-2002
Toplam İnşaat Alanı: 1.100,00m²