Württemberg Eyaleti'nin Başkenti: Stuttgart

I. Dünya Savaşı'nın tüm Avrupa'da ekonomik dengeleri yerle bir ettiği 20'inci yüzyıl başında, savaşın göbeğinde bulunan bir ülkenin kenti, Stuttgart, hiç sahip olamadığı parlak günlerin hayali ile harekete geçti. Yükselen, sağlıklı bir ekonominin, büyük çalışan nüfus ve yüksek refah düzeyi ile sağlanabileceği düşünüldüğünde; kentte, yalnızca çeyrek yüzyılda gerçekleştirilen sayısız kentsel planlama ve konut projesinin çekmeye çalıştığı istihdam potansiyeli kolaylıkla anlamlandırılabilir.

I. Dünya Savaşı sırası ve sonrasında yapı sektöründe yaşanan durgunluğa rağmen, sosyal ve ekonomik açıdan mağdurlar için planlanan belediye konut edindirme programları savaşın hemen ardından hayata geçirildi. 1918 ve 1922 yılları arasında Stuttgart'ın çeşitli bölgelerinde çok sayıda konut projesi tamamlandı. Bu yoğun üretim ortamının etkisi ile Stuttgart, 1921 yılında, yerel yönetimlerin finanse ettiği yapı projesi sayısı bağlamında ulusal listenin tepesinde yer alıyordu. Ancak mimari kalite açısından çok bir şey vaadetmeyen bu projeler, küçük ölçekli strüktürleri, saçaklı kırma çatıları ile Stuttgart'ın tipik küçük-burjuva konut geleneklerine nazikçe eklemleniyorlardı.

Almanya'nın I. Dünya Savaşı deneyiminin bir sonucu olarak seri üretimin ve endüstrileşmenin gittikçe hız kazanması ve buna paralel olarak her geçen gün artan konut ihtiyacı, mimarların kitleler için konaklama mekanı tasarlama ve üretmeyi mesleklerinin birincil önceliği addetmelerine yol açtı. Geçmişte ucuz barınma mekanlarının inşası özel yatırımcıların ve spekülatörlerin tekelinde iken, Almanya'da yeni temelleri atılan demokrasi ortamı ve temel vatandaşlık hakları bilinci, bu yapı üretimi alanını bir kamu sorumluluğu haline getirdi. Stuttgart'ta 1919 – 1927 yılları arasında 4000 üzerinde konut, yaklaşık 8500 daire inşa edilmişti –bu aralıkta dünya ve Alman nüfusu göz önünde alındığında oldukça yüksek bir rakam. Stuttgart yönetiminin 1924'e dek konut üretimine harcadığı para 400 bin Mark iken, bu rakam 1925'e gelindiğinde 1 milyon 500 bin Marka ulaşmıştı.

1920'lerin ortasında Württemberg bölge kuruluşu ile Stuttgart'da da önem kazanmaya başlayan Werkbund teşkilatı, dönemin valisi Karl Lautenschlager'in yönetimi tarafından da destekleniyordu. Kendini bir "sosyal demokrat" olarak tanıtan Lautenschlager ile partiye yakınlığı bilinen Werkbund Württemberg direktörü Gustaf Stotz'un dostluğu tarafından perçinlenen bu meslek örgütü – yerel yönetim dayanışması, ilk meyvesini de 1924'de düzenlenen "Stuttgarter Kunstsommer"de verdi. Stuttgart Yapı Komisyonu'nun himayesinde Werkbund tarafından gerçekleştirilen etkinlik, Werkbund mimarlarının temel inşaat teknikleri kullandıkları ve her türlü fuzuli detaydan kaçındıkları yapı pratiklerini ortaya seriyordu. "Kunstsommer" bünyesinde, teşkilatın "Die Form" isimli sergisini de barındırıyordu: Süsten arındırılmış salt form arayışındaki ürünleri bir araya getiren sergi, daha sonra "Die Wohnung" (Konut) adı verilecek Weissenhofsiedlung sergisinin de temellerinin atılmasını sağladı.

"Die Wohnung"dan sonra Stuttgart kenti, bu denli büyük uluslararası başarıya ulaşabilen ve Weissenhof'un yarattığı karizmaya sahip olan başka hiç bir etkinliğe sahne olmadı. Stuttgart, 1933'te Nasyonal Sosyalistlerin "mimari zevkleri"ni resmi olarak dayatmaya başlamaları ile ulusal mimarlık sahnesindeki kısa süreli önemini de yitirmiş oldu.