Mukavemet Anıtı ve çevresi, Yazıt Parkı, Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı ile Rauf Raif Denktaş Müzesi gibi 4 farklı tematik bölgeden oluşan ardışık alanlar, mekânsal ve anlamsal olarak bir bütünlük oluşturacak şekilde tasarlanmış.
Projenin uygulama hikayesini, Selim Velioğlu, Aykut Çeliköz, Erce Funda, Orkun Özüer ve Ersen Gömleksiz'den oluşan tasarım ekibinden dinliyoruz:
Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı ve Müzesi için 2012 yılında açılan ve sonuçlanan uluslararası proje yarışması sonucunda 1. ödülü kazanan tasarımcılar ile anlaşma sağlanamamıştır. Bu noktada 1. ödül sahibi müelliflerin önerisi üzerine KKTC yönetimi ve Denktaş ailesi yarışmada 2. olan tasarımımızın uygulanması için Temmuz 2015’te bizimle ilişkiye geçmiştir.
Yarışma projesinin yapılan değerlendirme toplantılarında belirlenen ilke ve beklentiler doğrultusunda revize edilen tasarımın uygulama projesi Ocak 2016’da tamamlanmış, onay ve ihale aşamasına geçilmiştir. Tasarımın içerdiği özellikler aşağıda üç temel başlık altında açıklanmaya çalışılmıştır.
Genel Planlama İlkeleri
Alan, ardışık 4 tematik bölgeden oluşmaktadır. Bunlar; Mukavemet Anıtı ve çevresi, Yazıt Parkı, Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı ile Rauf Raif Denktaş Müzesi’dir. Bu bölgeler yaya hareketi çerçevesine sıkıca bağlıdır, mekânsal ve anlamsal olarak bir bütünlük oluşturmaktadır. 4 bölgeden oluşan bu kesim, en düşük düzeyde müdahale ile parkın öteki kesimine bağlanmaktadır. Araç hareketi desteği ise ana yaklaşım duruş izi, otomobil ve otobüs parkı, VIP yaklaşımı ve müze servis yaklaşımından oluşmaktadır. Düzenlemede sert zemin en az düzeyde tutulmuştur. Alan genelinde var olan ağaçların korunmasına ve öneri bitkilendirmenin yerel türlerden yapılmasına özen gösterilmiştir. Düzenleme alanında öngörülen aydınlatma tasarımı da alanın anlamsal ve mekânsal özelliklerini öne çıkaracak biçimde ele alınmıştır.
Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı
Anıt mezar ve çevresi kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş’ın doğa ve yurt sevgisi ile yoğrulmuş alçakgönüllü kişiliğini yansıtan anlamsal ve mekânsal bir bütünlüktür. Kurucu Cumhurbaşkanı onu kutsayacak biçimde gökyüzüne doğru yükselen ada topografyasının bir parçası olarak uğrunda mücadele verdiği yurt toprağında yatmaktadır. Canlılık katmanı yeşil örtü bir yandan topraktan gökyüzüne doğru yükselirken öte yandan da örtüde bırakılan boşluktan başlayarak anıt mezar duvarı boyunca yeşil bir şelale olarak tören alanına erişmektedir. Böylelikle ana yaklaşım alanından başlayarak algıya sunulan “ana tema”nın tören alanı içinde ve tören sırasında devamlılığı sağlanmış olmaktadır.
Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı bir anlamda da yurttaşların altında buluştuğu bir mekân, bir çatıdır. Kabir bölümünün tören alanına bakan yönündeki yeşil duvar, sunak taşı, kuşların su içebileceği kuşlar sunağı, ziyaretçileri yağmurdan koruyacak revak ve ana örtü tasarlanan mekânı tanımlayan temel unsurlardır. Elde edilmeye çalışılan, kendiliğindenlik içeren, dayatmacı olmayan, insani bir mekânsal kimliktir. Ana örtünün öteki özelliği de kurucu Cumhurbaşkanı’nın kabri üzerinde bir “ışık kapısı”na dönüşmesidir. Işık kapısı; gündüz iç mekâna anlamsal niteliği yüksek bir ışıklandırma sağlarken, gece ışığın gökyüzüne doğru yükselmesiyle farklı bir algı oluşturacaktır.
Rauf Raif Denktaş Müzesi
Rauf Raif Denktaş Müzesi kurguda genel düzenlemenin topografya içinde erimiş bir unsuru olarak tören alanı ile birlikte ya da bağımsız kullanılacak biçimde ele alınmıştır. Rauf Raif Denktaş Anıt Mezarı ve tören alanı “revak” ile mekânsal olarak müze avlusuna bağlanmaktadır. Müzenin ana giriş holü, kafeterya, kütüphane gibi mekânları küçük bir anfitiyatro ile zenginleştirilmiş avluya yönelik olarak konumlandırılmışlardır. Sergileme alanları müzecilik açısından daha uygun olacak biçimde yapay olarak aydınlatılacaktır. Bu bölümde kurucu Cumhurbaşkanı’nın teknesi, özel eşyaları ve tematik unsurlar yer alacaktır, ayrıca Rauf Raif Denktaş’ın kitapları için de özel bir bölüm öngörülmüştür. Sergileme bölümü ilerde doğacak yeni gereksinimlere uyum sağlayacak biçimde esnek unsurlar ile bölünmüştür. Müzenin servis beslemeleri için de bir servis avlusu oluşturulmuştur.
Bu haber Yapı Dergisi'nin 412. sayısında yer almıştır.