İzmit Belediyesi tarafından düzenlenen "Fethiye Caddesi Yeniden Düzenleme Yarışması" için Erbil Algan, Eren Güney ve Deniz Yıldırım, Hasan Cem Safa Ece'nin tasarladığı YAPI-M EKİ; Kolektif Mekan Üretimi, Sergi ve Nefeslik olmak üzere üç farklı alandan oluşmuş.
YAPI-M EKİ
Türkiye’nin en önemli endüstri yerleşimlerinden biri olan sanayi kenti İzmit’in tarihsel olarak kentin en işlek ve ticari açıdan en aktif arteri Fethiye Caddesi, son yıllarda bu çekirdek özelliklerini kaybetme tehlikesi içindedir. Kente yeni alışveriş merkezlerinin açılması ve caddenin halihazırdaki fiziksel ve mimari özelliklerinin kentliye yeni ve çeşitli kullanım potansiyelleri oluşturamaması nedeniyle giderek daha çok bir yaya promenadı olmaya mahkum kalmaktadır.
Fethiye Caddesi çevresindeki okul, mağaza, minibüs duraklarıyla İzmit’teki tüm kentli profiline sürekli olarak geçiş sağlar. Dolayısıyla yoğun yaya trafiğine sahip Fethiye Caddesi’nin yeniden düzenlenmesi ve işlevlendirilmesi için öncelikle yaya sirkülasyonunun düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca sürekli olarak ticari, kültürel ve sosyal mekan üreten bir kentsel omurgaya evrilerek Cadde’nin kendini dinamikleştirmesi tasarımın temel amaçlarından olup; bu mekan çeşitliliğini tek potada eritecek bir üst yapı tasarlanmasının yararlı olacağı düşünülmüştür.
Bu ilkeler baz alınarak tasarlanan YAPI-M EKİ‘nin ana hedefi çeşitli açık, yarı-açık alan kullanımları oluşturmak ve desteklemektir. Yere olabildiğince az dokunarak sürekli yaya geçişine izin veren kök adı verilen strüktürler yapım ekleriyle sürekli-geçici olarak kökleri yeniden üreterek zengin sosyal mekan üretimini sağlar. Böylece Fethiye’nin farklı aktivitelerle devamlı olarak desteklenen yenilenmiş bir omurga olması hedeflenmektedir.
Fethiye Caddesi’ni sırasıyla dik kesen Hürriyet, İstiklal Caddeleri, Aslanlı Sokak ve İnönü Caddesi’nin Cadde’yi üç bölüme ayırma potansiyeline dayanarak; tasarımda her bir bölüm için farklı kullanımlara yönelik yapılar tasarlanarak dinamik kullanım senaryoları önerilmiştir.
A. Kolektif Mekan Üretimi Alanı
İstiklal ve Hürriyet Caddesi arasındaki kalan Fethiye Caddesi’nin en geniş noktasında konumlanan bölümde, sanayi yapılarıyla özdeşleşmiş “I” kesit çelik kolonlardan oluşan kök strüktürlere entegre olan farklı boyutlardaki ahşap yapım ekleri açılarak atölye, sergi ve panayır için asma, ürün yerleştirme; uç uca eklenerek toplu bir masa oluşturup toplu yemek masasına gibi esnek kullanımların önünü açmıştır. Ayrıca solar panellerle desteklenen üst örtü sayesinde enerji üretimi ve her türlü hava koşulunda toplanma, üretim ve paylaşım odaklı etkinlikler yapılabilir hale getirilmiştir.
B. Sergi Alanı
Aslanlı Sokak ve İstiklal Caddesi arasında kalan bölüm performans ve obje üretimine dayalı sanat gösterimine izin veren “Y” kesit çelik köklerin araları boş bir tuval olarak sanatçının isteğine göre çelik kablolar, mesh panel gibi yapım eklerinin eklenmesine izin verir. Ayrıca mini konser ve belediye sokak sanatçıları için performans alanı olarak kurgulanmış bölümde; kentin her kesimini özellikle sanatçılar, sanat fakültesi öğrencileri ve çocukların obje üretimi ve performansa odaklı sanat faaliyetlerinin sergilenebilmesine olanak sağlamakta, özel bir ön hazırlık gerekmeksizin sergi/enstalasyon çalışmaları kolaylıkla kurulabilip kaldırılabilmektedir.
C. Nefeslik
Diğer bölümlere görece daha statik olan Nefeslik, İnönü Caddesi ve Aslanlı Sokak arasında yer bulur. Cadde’nin girişinden başlayarak bina cephelerinin önüne yerleştirilen yarı açık çelik-ahşap strüktürler, yoğun trafikli caddenin henüz girişinde kentli için durma, oturma, nefeslenme alanı olarak tasarlanmıştır. Her dem yeşil sarmaşıklarla kaplı strüktürler Fethiye Caddesi’ni yıl boyunca yeşil bir perspektifle çevreleyecektir. Tarihi Osmanlı Hamamı’nı ve asırlık çınar ağaçlarının büyük kısmını da içeren bölümde hamamın özgün taş cephesi zeminde de tekrarlanarak tarihi yapıya dikkat çekilmiştir. Tokoğlu sokak girişindeki merdiven düzenlenerek çok amaçlı oturma alanları tasarlanmıştır.
Fethiye Caddesi üzerinde tasarlanan bu üç alanın sosyal mekanlarının birbirlerini tetiklemesiyle Cadde’de yaratılacak dinamik bütünlüğün, kentliye çeşitli ve nitelikli alan kullanımları sunarak kentli tarafından daha güçlü bir şekilde yeniden sahiplenilmesi amaçlanmıştır.