zt Ödülleri 2024

Ziya Tanalı İnisiyatifi

2008 yılında TMMOB Mimarlar Odası, XI. Ulusal Mimarlık Ödülleri kapsamında Ziya Tanalı’yı Büyük Ödül’e (Sinan Ödülü) değer gördüğünde, ödül gerekçesini şöyle ifade etmişti:

“Mimarlık mesleğine mimar, eğitimci, eleştirmen, yazar, yönetici olarak yaptığı çok boyutlu katkının yanı sıra, meslek hayatı süresince gerek mimarlık ürününün kalitesine yönelik sürdürdüğü taviz vermez tutum, gerekse mimarlığın eleştirel kültürünün yerleşmesine katkıları, yapıtlarının barındırdığı arka plan düşünce zenginliği, ince ayrıntı kalitesi, yalın bir mimari dil ile ulaşılan zenginliği öncelikli kılan kararlı tutumu nedeniyle ödüle değer görülmüştür.”

Yarışmanın amacı

Ziya Tanalı inisiyatifi, çok erken kaybetmiş olduğumuz büyük usta, hoca, düşünür ve yazar Ziya Tanalı’nın yaşamı boyunca yazdıklarından, yaptıklarından, söylediklerinden etkilenen ve bu birikimin aktarılmaya devam etmesini isteyen insanlardan oluşmaktadır. Bu amaçla bir öğrenci yarışması düzenlemekte ve gençlerle bu birikimi paylaşmaya çalışmaktadır. Yarışmaların esas amacı “güzel” ya da “başarılı” projeleri seçmek ve ödüllendirmekten çok, Ziya hocamızın bize verdiği ödevleri anımsatacak şekilde ortaya konmuş konular ve sorunlar ile öğrencilerin belirli konular üzerinde düşünmelerini sağlamaktır. Bu şekli ile yarışma bir serbest, açık ve gönüllü eğitim aracı olarak işlev görmektedir. Ortaya konulan soru ve sorunlara Ziya Tanalı'nın bize öğretmeye çalıştığı şekilde bakmaya ve yorumlamaya çalışmak bu çabanın esasını oluşturur. Düzenlenen kolokyumlar ise bir çeşit proje son jürisi gibi değerlendirilebilir. İleri zamanlarda bu çalışmaların yarışma dışında da genişlemesi hedeflenmekte ve Ziya hocamızın birikiminin daha çok kişiye ulaştırılması ve güzel sanatların teşviki amaçlanmaktadır.

Yarışmanın Konusu: kıyı

“Kıyıdayım, yürüyorum
Bir adım deniz, bir adım kara”

Temel nitelikleri birbirinden farklı iki sistemin birleştiği yerler, kenarlar, kıyılar her iki sistemin de niteliklerini taşıması yanında, kendine ait benzersiz nitelikler üretir. Kenarların bu zenginliği sadece fiziksel olmakla kalmaz, algı dünyamızda genişleyerek anlamsal bir zenginlik halini de alır. Suyla karanın kenarlarının birbirinin içine geçtiği kıyı alanları müthiş bir biyolojik çeşitlilik sunmasının yanında doğal ya da insan eliyle mekânsal harikalar da yaratır.

Deniz kenarı ya da kentin çeperi, ormanların bitip dağların başladığı yüksekler ya da vadi kenarları hangisi olursa olsun, insan yerleşimlerinde ya da doğal alanlarda kıyı / kenar alanları sanatın da çokça beslendiği kaynaklardır. Dünya üzerinde nerede bir su parçası deniz, göl ya da akarsu gelip karaya dokunsa orada aşklar yaşanmaya, şiirler yazılmaya başlar. Bu kıyı hattınca yürümeyi, durmayı, bakmayı; kıyının bir ya da diğer yanında olmaya tercih ederiz genellikle, nedense?

İster sonsuz görünen kumsallar olsun ister suyu durdurmaya çalışır gibi yükselen kayalıklar, falezler, kıyı hattının doğasında var olan mekânsal kurguya dokunmak da zordur, hüner ister. Ancak insan yerleşmelerinde en çok tercih edilen yerlerden birinin de kıyılar olduğu düşünülürse, kıyıda olmanın üzerine düşünmek, tasarlamak duyarsızca işgal etmekten yeğ olacaktır.

Kıyı bir kararsızlık halidir; birinin içinden öbürüne bakılan kenarda, hangisinin içinde olduğunu algılayamadan kıyıda kaybolabilir insan. Sınır olabilir ama çizilmesi zor, hangi kenar nerde başlar nerde biter, ne zaman birinden çıkıp diğerine geçeriz, o eşiğin aşılması mekansal olarak nasıl algılanır, takibi zor bir bulmaca gibi süregider herhangi bir kıyı yürüyüşünde…

“Evreni tostoparlak uyur böcek
Düşünde gökleyin kocaman
Gök mü yoksa böcek mi önce
Duruşur bir anda geçmişle gelecek
Geyik akarsuları özlediğince
Hem su hem geyiktir akan
Düşle gerçekleyin iç içe”

Melih Cevdet Anday

2024 Ziya Tanalı Ödülü yarışması konusu olarak yarışmacılardan istenen, kendi seçecekleri bir kıyı üzerinde, kendi seçecekleri bir konu / program dahilinde bir tasarım sunmalarıdır.

Koşullar

- Seçilecek kıyı herhangi bir deniz, göl ya da akarsu kenarında olabilir, ancak öneri sahibi yarışmacının yaşam çevresi içinde tanıdığı, bildiği bir kıyı alanı tercih etmesi istenmektedir.

- Yer tercihi doğal kıyı alanı ya da mevcut kentsel yerleşme içinde olabilir, bu konuda bir sınırlama yoktur.

- Kıyının tanımı suyla kara arasındaki ilişkiye bağlı olduğu için, kıyı değişken bir alandır. Gelgit ya da subasar kıyılarda kilometrelerce genişlikte olabilirken, falezlerde birkaç metre genişliğinde olabilir. En basit tanımı söylersek; kıyı çizgisi yani suyun bitip karanın başladığı nokta ile kıyı kenar çizgisi yani suyun etkisi altında kalan en son nokta arasında kalan alana kıyı denir. Dolayısıyla öneri tasarımın bütünü ya da bir kısmının yukarıda tarifi yapılan kıyı alanı içinde yer alması beklenmektedir.

- Yarışmacıların seçeceği konu / işlev hakkında da herhangi bir sınırlama olmamakla birlikte, seçilen kıyı alanında olmasının gerekliliği minimum söz ile açıklanabilecek bir tercih olması beklenir. O yere ait, orada olması anlamlı, kıyının her iki yanıyla da fiziksel ve anlamsal olarak ilişkilenebilecek bir konu tercihi, yarışmanın konusu olarak ortaya atılan kıyı, eşik, sınır, taraf, içinde olmak, arada olmak vb. kavramların irdelenmesini kolaylaştıracaktır.

- Kıyı alanlarının hemen hemen tüm dünyada katı yasal düzenlemelerle çeşitli şekillerde koruma altına alınmış alanlar olduğu bilinmektedir, ancak yarışmanın konusu çerçevesinde bu koruma kuralları göz ardı edilerek herhangi bir kıyı alanında her türlü insan müdahalesine açık olacak şekilde yer ve konu seçimi yapılabilecektir. Bu konuda tasarımı kısıtlayacak tüm kararlar sadece yarışmacının bakış açısı ve kendi önereceği bağlam çerçevesinde değerlendirilecektir.

- Katılımcıların fikirlerini mümkün olan en az metin kullanılarak iletmeleri beklenmektedir. Tasarım konsepti ve arkasındaki düşünce, sunuş paftasındaki kısa açıklamalar dışında ek bir proje raporu olmadan sunulmalıdır.

- Yarışma dili İngilizcedir.

Değerler

Saint Exupery’nin “mükemmelliğe, artık eklenecek bir şey kalmadığında değil, çıkarılacak bir şey kalmadığında ulaşılır” cümlesini motto olarak kabul eden ödülün değerlendirilmesinde Ziya Tanalı’nın mimari anlayışını ortaya koyan aşağıdaki başlıklar önem taşımaktadır.

- Yalın, sade, duru
- Alçak gönüllü
- Nesne aracılığı ile duyarlıkları aktaran – tüm sanat dallarında olduğu gibi
- Sahici olan/ kendine benzeyen
- Malzemenin doğasına uygun olan
- İnsansı gereksinimlere yanıt veren, insan ölçeği
- Biçimlere değil, şeylerin özüne önem veren
- Kendiliğinden- hep oradaymış gibi olan
- Yeni – var olandan, var olmayanı kurgulayan

Yarışmayı Düzenleyen Kurum ve Jüri

Yarışma Tanalı Ailesi ile birlikte Ziya Tanalı inisiyatifi tarafından düzenlenmektedir.

Ziya Tanalı inisiyatifi: Erhan Akça, Sait Onur Edeş, Ayşe Ece Onur, Alper Gündüz, Ozan Sarıkaya, Oya Kuyumcu, Faruk Şahin, İsben Önen, Babür Ülgüner, Aslı Sarıkaya, Şebnem Özdemir, Taner Aslan, Özlem Önen, Bora Tubay, Zeynep Yağmur, İlhan Kesmez, Gözdem Tubay, Berna Aslan, Zeynep Onur.

Asli Jüri Üyeleri: Namık Günay Erkal, Mimar Prof. Dr. ODTÜ; Desen Çizenel, Mimar; Jason Liu, Mimar; Ozan Sarıkaya, Mimar; R. Faruk Şahin, Mimar

Danışman Jüri Üyesi: Kaan Tanalı, PE 5

Yedek Jüri Üyeleri: Sait Onur Edeş, Mimar

Raportörler: Rüya Öztürk, Mimar; Zeynep Onur, Mimar

Yarışmaya Katılım Koşulları

Yarışmaya aşağıdaki şartlara uyan T.C. ve K.K.T.C. üniversitelerinde eğitim görmekte olan lisans öğrencisi durumundaki mimarlık öğrencileri katılabilirler:

• Jüri üyelerini ve raportörleri belirleyenler ve atayanlar arasında olmamak.

• Jüri üyeleri (danışman, asli, yedek) ve raportörlerle bunların 1. dereceden akrabaları, ortakları, yardımcıları ve çalışanları arasında olmamak.

• Jüri çalışmalarının herhangi bir bölümüne katılmamak.

• Yarışmayı açan Tanalı Ailesi ile birlikte Ziya Tanalı inisiyatifi içinde, yarışma ile ilgili herhangi bir işlemi hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olmamak.

• Yarışmayı açan Tanalı Ailesi ile birlikte Ziya Tanalı inisiyatifi adına hareket eden danışmanlar ile bunların çalışanları arasında olmamak.

• Yarışmaya bir kişi birden fazla öneri ile katılabilir.

• Yarışmaya grup olarak katılınılabilir. Grup olarak katılınması durumunda yukarıdaki şartları tüm grup üyeleri karşılamalıdır.

Yarışma Takvimi

Yarışmanın ilanı: 20 Şubat 2024
Son soru sorma tarihi: 20 Mart 2024 (e-posta adresi: ztodulleri@gmail.com)
Yanıtların ilan tarihi: 30 Mart 2024
Teslim tarihi: 27 Mayıs 2024

Katılım ücretsizdir.

Ödüller:

1.lik ödülü: 12000 TL
2.lik ödülü: 10000 TL
3.lük ödülü: 8000 TL

(Tanalı ailesi tarafından belirlenmiştir.)

Ayrıntılı bilgi için tıklayın