Ben (Yetkisiz) Mimarım!

Filiz YAVUZ / 18 Eylül 2009

"Eğer elinizde mimarlık yapabileceğinize dair bir belge yoksa mimarmış gibi davranamaz ya da mimarlık yapamazsınız" diyen Architect Magazine yazarı Amanda Kolson Hurley hayretle ekliyor: "Fakat insanlar hala ‘mimarmış' gibi "mimarlık" yapmaya devam ediyor!"

Amanda Kolson Hurley'in hikayesine konu olan kişi Teksas'tan Michael Angelo Gideo. Gideo kişiye özel bahçe tasarımı üzerine çalışıyor; bahçelere yüzme havuzu yerleştiriyor, veranda kuruyor, barbekü alanı yapıyor ve bahçeler için masa-sandalye seçiyor. Gideo'nun şirketinin ismi "Backyard Architects". Pek çok kişi bu ismin, Gideo'nun yaptığı işe son derece uygun olduğunu düşünse de Teksas Mimarlık Meclisi müfettişleri bu fikre katılmıyor. Çünkü Teksas yasalarına göre eğer "mimar" ya da "mimarlık hizmeti" terimleri iş ismi olarak kullanılıyorsa, ya şirketin sahibinin "mimar" olarak kaydının olması ya da şirketin bir mimarın üzerine yapılması gerekiyor. Oysa ne Gideo Teksas'ta "mimar" olarak kayıtlarda yer alıyor ne de Gideo'nun, "Backyard Architects"in üzerine kayıtlı olduğu bir "mimar" ortağı var.

"Kelime oyunu"

Teksas Mimarlık Meclisi 2009'un başlarında "Backyard Architects"i fark ettikten sonra, Gideo'ya bir uyarı mektubu göndererek, kendisinin hem Mimarlık Yasası'nı hem de Peyzaj Mimarlığı Yasası'nı İhlal ettiğini bildirdi. Gideo'nun, mektubu dikkate almayıp yaşamına olduğu gibi devam etmesi üzerine, Mart ayında müfettişler gayrı resmi olarak Gideo ile buluştu ve "mimar" terimini kullanmaya devam etmesinin yasal olmadığını kendisine hatırlattı. Gideo'nun iş yaşamında yine hiçbir değişiklik olmadığından Temmuz ayında idari mahkeme, Teksas Mimarlık Meclisi'ne yasaları ihlal ettiği gerekçesiyle Gideo'ya 200.000 dolar ceza kesme yetkisi verdi.

Temmuz sonlarında Michael Angelo Gideo, kendisine telefonla ulaşan Amanda Kolson Hurley'e, bunun sadece kelimeler üzerine oynanan bir oyun olduğunu söylüyor. Amanda Kolson Hurley, Gideo ile görüşmesini şöyle aktarıyor:

"Gideo'ya şirketinin ismini değiştirip değiştirmediğini sorduğumda, Gideo'nun cevabı değiştirmediği yolundaydı. Birkaç dakika sonra ise geri dönüş yaparak şirketin yeni adının Michael Angelo II. Gideo olduğunu söyledi. Eyaletin, neden şirketin ismindeki ‘mimar' terimini değiştirmek istediğini anlıyordu: ‘Olaya onlar açısından da bakabiliyorum, insanları korumaya çalışıyorlar' dedi. Gideo, (eski ismini tekrar kullanabilmek için) birlikte çalışabileceği bir mimar arıyor, böylece yasalara uymuş olacak, fakat bu biraz zaman alacak."

Bu arada, Gideo'nun "Backyard Architects" isimli web sitesine hala ulaşılabildiğini ve şirketin adının da hala değiştirilmediğini hatırlatalım….

"200.000 dolar çok para!"

Amanda Kolson Hurley, "200.000 dolarlık cezayı ödeyecek misin?" sorusuna Gideo'nun "Nasıl öderim? Siz olsanız nasıl ödersiniz?" diye cevap verdiğini ifade ediyor.

Dava ile ilgilenmeyi bıraktığını ve hatta bu konu ile ilgili bir avukat bile tutmadığını belirten Gideo, eğer cezanın hepsinin ödeyemezse ya da 50 gün içinde kararı temyiz etmezse meclis, bölge mahkemesinden Gideo'yu uyarmasını isteyecek. Fakat bu süreci sonlandırmak için Gideo'nun mutlaka bir avukata ihtiyacı olacak.

Amanda Kolson Hurley, "Gayet aklı başında idi" diyerek Gideo'nun, Teksas Mimarlık Meclisi tarafından verilen ilk uyarı sırasında dahi konuya dair bilgisinin olduğunu vurguluyor, fakat eklemeden de geçemiyor; "200.000 dolar çok para!"

Kurallara uymayanlar kimler?

Geçmiş yıllarda yetki belgesi olmayan mimarlar hakkında eyalet meclislerine yüzlerce şikayet gelmiş. Bunlar arasından gazeteye yazdığı bir makalede "bir mimar olarak ben…" ifadesini kullanan bir mimarlık profesörü de varmış. Fakat profesör bu yazıdan dolayı ceza almazken, California'da yetki belgesini almadan önce kendi web sitesinde pek çok kez "mimar" terimini kullanan mimar, 500 dolar ceza ödemiş.

Ayrıca "meslek etiği"nin sorgulanmasına neden olan durumlarla da karşılaşılmış: Ölmüş mimarların mühürlerini, kendi çizimlerinde kullanan mimarlar için Amanda Kolson Hurley "mimarlık etiğinin sonu" diyor.

Cehalet mi kurnazlık mı?

Kuralları ihlal edenler gerçekten yaptıklarının yasal olmadığını bilmiyorlar mı? California eyalet meclisinde yönetici olanak çalışan Douglas McCauley, bu tip olayların çoğunun bilgisizlik nedeniyle gerçekleştiğini doğruluyor. McCauley yasaları bilmeyenlerle kıyaslanamasa da yasaları bilenlerin azımsanmayacak miktarda olduğunu eklemeden geçemiyor. Bu konuda Washington eyalet meclisi yöneticisi Joseph Vincent'in tahmin ettiği oranlar ise şöyle: "Bu konuda yasaları ihlal edenlerin yüzde 75'i, terimlerin yasal koruma altında olduğundan bihaber. Geri kalan yüzde 25'lik grup ise yasaları kasıtlı olarak ihlal ediyor."

Eyalet meclislerinin, suç işleyenlere gönderilen ihtar mektubu üzerine, insanların derhal işledikleri suça gönüllü olarak son vermelerini sağlamak amacıyla yaptıkları, yasalar hakkında bilgilendirme çalışmalarına rağmen bu suçun önüne geçilemiyor. Her gün için maksimum 5.000 dolar ceza kesilebilen Teksas, suçlulara karşı en sert tutum alan eyaletler arasında. Illinois, Florida, Nevada ve California gibi eyaletler de suçlulara yüksek ceza kesen eyaletlerden. Batı Virginia, Wyoming, New Hampshire, Idaho ve Columbia'da ise cezalar çok daha düşük tutuluyor.

Haber, Architect Magazine'den derlenmiştir.

İlişkili Haberler