Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık

YEM Yayın’ın “Mimarlık ve Beslenme Alanları” dizisinin yeni kitabı Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık, mimarlığın çağdaş dünya edebiyatı ile ilişkisini irdelemek ve başta mimarlar olmak üzere tasarıma ilgi duyan tüm okuyucular için yepyeni algı kapıları açmak hedefiyle yayımlandı.

Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık, mimarlık ve tasarımın beslenme kaynaklarında sanatsal ve kültürel ağırlığın artmasının toplumun estetik algılarının gelişmesinde büyük rol oynayacağına ve bu izlek üzerinden giden mimar, iç mimar, peyzaj mimarı, kent plancısı ve endüstri ürünleri tasarımcılarının hayal güçlerini çok daha çarpıcı şekilde kullanabileceğine olan inançla hazırlandı.

Kitapta çağdaş dünya edebiyatından seçilmiş, mimarlığa vurgu yapan 42 yapıt mimar, sanatçı, iletişimci, felsefeci ve akademisyenlerden oluşan 41 yetkin yazar tarafından irdelendi. Önemli yazarların bu kitapları, yarattıkları mimari evrenle birlikte incelenirken mimarlığın hayal gücünü tetikleyen, insanı ütopik ya da distopik düşüncelere sevk eden, estetik ve sanatsal beğeniyi yükselten, sosyolojik algılara, ekolojik sorunlara yaklaşımlar sunularak okuyucuların imge dünyasını varsıllaştırmak hedeflendi. Kitabın editörleri Hikmet Temel Akarsu, Nevnihal Erdoğan ve Türkiz Özbursalı bu projeyi geliştirme ve yayına hazırlama gerekçelerini şöyle özetliyorlar:

“...Bizler bu kitapları hazırlarken, mimarlık kültürüne ve eğitimine katkıda bulunmak, mimarlık algı ve anlayışını geliştirmek; olabiliyorsa değiştirmek ve mimarlıkta yeni bir iklim yaratarak kentlerimizi ve yaşam alanlarımızı gitgide katlanılmaz hale getiren tekdüze ‘mimari’ uygulamalardan kurtarmak ve yepyeni tasarımların kapılarını aralamak gibi kaygılar içinde olduk. Mimarların ve mimar adaylarının ruhsal, duygusal, kültürel dünyalarının varsıllaşmasını ve bunların yapıtlarına yansımasını umduk.

...Ortaya çıkan ‘Çağdaş Edebiyatta Mimarlık’ ciltleri kuşkusuz bu alandaki tüm eserleri eksiksiz olarak içeren bir derleme değildir. Mutlaka edebiyatın sonsuz, sınırsız düşünce ve duygu âleminde gözümüzden kaçmış bazı eserler olacaktır. Kuşkusuz gelecekte bu eserleri çok daha nitelikli yazılarla kaleme alanlar, kritik edenler de olacak ancak Çağdaş Türk Edebiyatında Mimarlık ve Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık bu alanda günümüze kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olma özelliğini uzun süre koruyacaktır.

...Bu seçkide danışmalarımızı çok farklı alanlara doğru genişlettik. Yayıncılar, editörler, şairler, mimarlık entelijansiyası ve muhtelif edebiyat mahfillerinden görüşler aldık. Neticede objektif olmaya çalışarak seçtiğimiz eserler arasında okura hakikaten ‘mimarlıkla hiç alakası yokmuş gibi’ gelecek bazıları olacaktır. Bu seçimlerin neden yapıldığının açıklaması mimarlığın sadece yapı unsurlarından oluşmadığı algısından geçmektedir. Öyle ki bir kentin duygusu, kokusu, estetiği, kaosu, ruhu, rengi, çiçeği, dili, ritüelleri, mazisi, âdet ve gelenekleri bazen mimarlığın bileşeni olup, farklı ve tadına doyulmaz bir estetik yaratabilir. Bizler işte bu duyguyu yayan üslupçu yazarları özellikle seçkiye almaya dikkat ettik...

...Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık seçkisinde, esere dahil etmek için seçtiğimiz kitaplardaki ‘çağdaşlık’ ölçütü nedir, ne değildir? Bu kuşkusuz tartışmalı bir alandır. Kimi eleştirmenler ‘çağdaş’ ölçütünü tüm 20. yüzyılı kapsayacak şekilde tavsif etseler de bizler, ortak kanaat olarak kendi yaşam döngümüz içerisinde üretilmiş yapıtları yani 1950’lerden sonra üretilmiş eserleri bu kapsamda ele almaya çalıştık. Kuşkusuz bazı eserlerde tarihler tartışmalı ve geçirgen olabilir ama umumiyetle buna sadık kalmaya gayret ettik... “

Sinemada Mimarlık, Edebiyatta Mimarlık, Çağdaş Türk Edebiyatında Mimarlık ve Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık kitaplarının birlikte okunması, hem tamamlayıcı olacağı hem de okuyucunun düşsel evrenini zenginleştireceği gerekçesiyle tavsiye edilir.

Kitapta İncelenen Eserler ve Yazarları

Mimarlığa Referans Veren Eserler

Bozkırkurdu – Hermann Hesse; Austerlitz – W. G. Sebald; Beton Ada – J. G. Ballard; Beşinci Çocuk – Doris Lessing; Finzi-Contini’lerin Bahçesi – Giorgio Bassani; Küçük Şeylerin Tanrısı – Arunthati Roy; NW Londra – Zadie Smith; Sunset Park – Paul Auster; Da Vinci Şifresi – Dan Brown; Karanlıktan Sonra – Haruki Murakami;

Mimarlıktan İlham Alan / Mimarlığa İlham Veren Eserler

Lizbon’a Gece Treni – Pascal Mercier; Beyaz Şehirdeki İblis – Erik Larson; Bir Katedralin Öyküsü – Ken Follett; İngiliz Hasta – Michael Ondaatje; Paris Mimarı – Charles Belfoure; Pera Palas’ta Gece Yarısı – Charles King;

Mimarlık Sosyolojisine Dair Eserler

Göçmenler – W. G. Sebald; Nehrin Dönemeci – V. S. Naipaul; Londra Yanıyor – Peter Ackroyd; Malum Dünya – Edward P. Jones; Doğu’nun Limanları – Amin Maalouf; Bir Aşk – Dino Buzzati;

Bilimkurgu ve Distopyalar

Androidler Elektronik Koyun Düşler mi? – Philip K. Dick; Cam Kule – Robert Silverberg; Doğanın Sonu – Bill McKibben; Marslı – Andy Weir; Otostopçunun Galaksi Rehberi – Douglas Adams; Perdido Sokağı İstasyonu – China Mieville; Zeplin – Karin Tidbeck;

Mimari Denemeler ve Seyahatnameler

Selanik: Hayaletler Şehri – Mark Mazower; Şehirler Kitabı – Guillermo Cabrera Infante; Aynalar – Eduardo Galeano; Atlas – Jorge Luis Borges (María Kodama ile birlikte); Dünya Adil Değil – Oscar Niemeyer; Ortaçağ 2 / Katedraller, Şövalyeler, Şehirler – Umberto Eco; M Treni – Patti Smith; Şehr-i Sefa / 18. Yüzyılda İstanbul – Shirine Hamadeh;

Mimarlık ve Sanat Kuramlarına Dair Eserler

Asi Şehirler, Kent Deneyimi – David Harvey; Mekânın Üretimi, Şehir Hakkı – Henri Lefebvre; Kentsel Heterotopya – Stravros Stravides;

Kitaba Makaleleriyle Hayat Verenler

SENNUR AKANSEL (Prof.Dr., Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), HİKMET TEMEL AKARSU (Yazar, Mimar, İTÜ), AHMET ANTMEN (Şair, Yazar), DİCLE AYDIN (Prof.Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi), TUĞÇE AYTEŞ (Yazar, Çevirmen), HAVVA ALKAN BALA (Prof.Dr., Çukurova Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), Z. ÖZLEM PARLAK BİÇER (Doç.Dr., Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), ESRA ŞAHİN BURAT (Doç.Dr., Mersin Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), BİLGEHAN YILMAZ ÇAKMAK (Doç.Dr., Konya Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), MURAT DARILMAZ (Yazar), ÖZLEM DEMİRKAN (Dr. Öğretim Üyesi, Konya Karatay Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi), NEVNİHAL ERDOĞAN (Prof.Dr., Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), GÖKHAN HÜSEYİN ERKAN (Dr. Öğretim Üyesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), RAŞİT GÖKÇELİ (Mimar, İTÜ), SEMA GÖKTAŞ (Prof.Dr., Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi), JÜLİDE ILICAK (Mimar), EMRE KARACAOĞLU (Eleştirmen, Gemi Mimarı, İTÜ), YALÇIN KARADAŞ (Mimar, Yazar, İTÜ), ERSAN KOÇ (Dr. Öğretim Üyesi, Bursa Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), SERRA ZERRİN KORKMAZ (Doç.Dr., Konya Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), ARMAĞAN GÜLEÇ KORUMAZ (Dr. Öğretim Üyesi, Konya Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), MUSTAFA KORUMAZ (Doç.Dr., Konya Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), GERGŐ MÁTÉ KOVÁCS (Dr., Mimar, Budapeşte Teknik Üniversitesi), H. HALE KOZLU (Dr. Öğretim Üyesi, Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), EMİNE KÖSEOĞLU (Doç.Dr., Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), HANDAN KURŞUN (Mimar, İTÜ), CEMAL MUTLU (Mimar, ODTÜ), BERNA ÇAÇAN ONGUN (Tarihçi), TÜRKİZ ÖZBURSALI (Yayıncı, Mimar, İTÜ), ÖZLEM ÖZGÜR (Dr., Öğretim Üyesi, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi), CANSU ÖZGE ÖZMEN (Dr., Öğretim Üyesi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi), MUSTAFA ÖZODAŞIK (Prof.Dr., Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi), AYŞE SİREL (Doç.Dr., İstanbul Aydın Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi), SİMLÂ SUNAY (Mimar, Yazar, YTÜ),  SEDA PEKŞEN (Dr., Öğretim Üyesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi), ÖZGÜR TACER (Yazar), AYŞEGÜL TERECİ (Dr. Öğretim Üyesi, Konya Karatay Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi), OKTAY TURAN (Dr. Öğretim Üyesi, Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), SELİN YILDIZ (Dr. Öğretim Üyesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi), YURDANUR DÜLGEROĞLU YÜKSEL (Emekli Prof.Dr., İTÜ), HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR (Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi)