Google Doodle’larındaki Mimarlar

Mimar doodle’ları listesine geçmeden önce, Google’ın bu esprili ve sürprizli görselleri yayınlama fikrinin ortaya çıkış hikayesini aktaralım. Google kurucuları Larry Page ve Sergey Brin, markanın tam anlamıyla kurumsal bir şirkete dönüştüğü 20 Ağustos 1998 tarihinden bir hafta önce, Burning Man festivaline gider. İkili, maillerine ‘ofis dışında’ uyarısı eklemek yerine, Google logosunun üzerine Burning Man’in ünlü çöp adam figürünü yerleştirmeyi tercih eder. Google doodle’larının atası olan bu fikir, 2010 yılına kadar uykuda bekler. Ta ki firmanın o dönemki stajyeri (bugünkü ağ yöneticisi) Dennis Hwang, Google logosunu Fransız Devrimi’nin yıldönümü olan Bastille Günü için süslemekle görevlendirilene dek. 

Bir ‘ofis dışı’ mesajı olarak başlayan doodle’lar bugün; sanat, bilim, mimarlık, tasarım ve insanlık tarihini ilgilendiren daha pek çok konuda tarihe not düşülmeye değer kişileri ve olayları esprili çizgilerle Google’da günün figürü yapıyor. Google doodle’larına konu olan mimarlar ise hem dönem hem coğrafya bakımından oldukça çeşitli. İlk mimar doodle’ı Frank Lloyd Wright’ın doğum günü anısına 2005’te hazırlanmış. Doodle’ların sürekli hale geldiği 2010 yılına kadar Google’da karşımıza çıkan diğer mimarlar ise Walter Gropius, Charles Rennie Mackintosh (Birleşik Krallık), Mimar Sinan (Türkiye) ve Isamu Noguchi (Japonya). 2011’den sonra ise küresel ve yerel ölçekte pek çok mimar doodle’ı Google’ın açılış sayfasında görüntülenmeye devam ediyor. Doodle'lanan mimarlar listesinin en güncel ismi ise, 2016 yılında aramızdan ayrılan ilk Pritzker ödüllü kadın mimar Zaha Hadid.

İşte bugüne dek hazırlanan mimar doodle’larının kronolojik listesi:

8 Haziran 2005 | FRANK LLOYD WRIGHT'ın 138. Doğum Günü
Mimarlık çevresinde olduğu kadar cemiyet hayatında da geniş bir kitle tarafından tanınan Frank Lloyd Wright, 138. doğum yıldönümünde Google tarafından özel bir doodle ile anıldı. O dönem için yenilikçi bir forma sahip FLW doodle'ında, Google harfleri mimarın simge yapılarına dönüştürüldü. Doğa ve çevre ile uyum içinde tasarlanan FLW binaları, Google logosunda sade bir eskizle yerini aldı. Doodle'da mimarın ikonik yapılarından Guggenheim Müzesi ve Şelale Evi göze çarpıyor.

17 Mayıs 2008 | WALTER GROPIUS’un 125. Doğum Günü
20. yüzyılın pek çok ünlü yapısında imzası bulunan Alman mimar Walter Gropius'un 125. doğum günü vesilesiyle hazırlanan doodle'da, bu yapılardan birçoğu mevcut. Logodaki "e" harfini oluşturan kırmızı bina ise mimarın Lincoln, Massachusetts'teki kendi aile evi. Bauhaus ekolünün kurucuları arasında yer alan öncü modernist mimar, Gropiusstadt adlı semte de ismini vermiş. Berlin, Karlsruhe ve Dessau'da gerçekleştirdiği büyük toplu konut projeleri ile bilinen Gropius ayrıca Berlin'deki Siemensstadt projesine de katkıda bulunmuş. 

7 Haziran 2008 | CHARLES R. MACKINTOSH'un 140. Doğum Günü 
İskoç mimar, tasarımcı ve suluboya ressamı Charles Rennie Mackintosh’un sanatsal yaklaşımı Avrupa Sembolizmi ile birçok ortak noktaya sahip. Art Nouveau ve Secessionism gibi Avrupa tasarım akımlarına ilham veren Machintosh anısına hazırlanan doodle da bu akımların izlerini taşıyor.

15 Nisan 2009 | MİMAR SİNAN'ın 519. Doğum Günü 
Google ekibinin Türkiye'ye özel tasarladığı Mimar Sinan doodle'ı, klasik dönem Osmanlı mimarlığının en büyük mimarına saygı duruşu niteliğinde. Kanuni Sultan Süleyman, III. Selim ve III. Murat dönemlerinin başmimarı ve başmühendisi olan Sinan'ın; camiler, okullar, türbeler, su kemerleri, saraylar, hamamlar dahil 374'ü aşkın yapıya imza attığı düşünülüyor. Google'da yer alan doodle'da mimarın ünlü yapılarından bir seçki yer alıyor.

17 Kasım 2009 | ISAMU NOGUCHI'nin 105. Doğum Günü 
Japon asıllı Amerikalı sanatçı ve peyzaj mimarı Isamu Noguchi, özellikle heykelleri ve kamusal işleriyle biliniyor. Google'ın Japonya için özel ürettiği doodle'da Noguchi'nin ikonik eserleri yer alıyor. Dansçı Martha Graham için sahne tasarımları yapan Noguchi, seri üretime geçen ve bir kısmı halen satışta olan çok sayıda aydınlatma elemanı ve mobilyaya da imza atmış. 1947 yılında Herman Miller firması ile iş birliğine giden tasarımcı; George Nelson, Paul László ve Charles Eames ile birlikte, -ikonik Noguchi masası gibi- modern mobilya tasarımının en etkileyici ürünlerini ortaya çıkarmış. Noguchi'nin tasarımları dünyanın farklı yerlerinde kullanılmaya devam ediyor ve New York'taki Noguchi Museum'da sergileniyor. 

13 Temmuz 2011 | G. GILBERT SCOTT'ın 200. Doğum Günü 
Kariyerine düşkünler evi tasarımcısı olarak başladıktan sonra çoğunlukla kilise ve katedrallerin tasarımı, inşası ve renovasyonu ile uğraşan Sir George Gilbert Scott, İngiliz Gotik canlandırmacı mimarlığının öncü figürüdür. Scott'ın 800'ü aşkın binayı tasarladığı veya dönüştürdüğü tahmin ediliyor. Scott'ın 200. doğum gününü kutlamak üzere hazırlanan doodle'da, mimarın en önemli projesi olarak kabul edilen St. Pancras Midland Grand oteli resmedilmiş. 1873 yılında kullanıma açılan binada asansör ve döner kapı gibi yenilikçi özellikler yer alsa da odalara su akışı sağlanamadığından, misafirler ortak banyolar kullanmak zorunda kalıyordu. 1935 yılında British Rail'in mülkiyetine geçtikten sonra ofis olarak kullanılan bina, Gotik Canlandırmacı üslubun 20. yüzyılda cazibesini yitirmesiyle birlikte 1966 yılında yıkım tehlikesiyle yüz yüze geldi. Sir John Betjeman tarafından başlatılan kampanya sonucunda ertesi yıl "I. derece tescilli bina" statüne kavuşan eski otel yapısı, böylece yıkımdan kurtulmuş oldu. 

30 Temmuz 2011 | GIORGIO VASARI'nin 500. Doğum Günü
İtalya için üretilen bu doodle, ünlü ressam, mimar ve sanat tarihçisi Giorgio Vasari'nin doğumunun 500. yılını kutlamak üzere tasarlandı. Floransa Sulh yargıçlarının ofisi olarak inşa edilen, günümüzde ise dünyanın en popüler sanat galerileri arasında yer alan Uffizi binasının mimarı olan Vasari, Floransa'daki Palazzo Vecchio'nun restitüsyon projesinde de görev almıştır. Giorgio Vasari aynı zamanda sanat tarihçiliği yazarlığının kurucusudur. Rönesans terimi ilk kez Vasari'nin sanatçı biyografilerini kaleme aldığı Vite (1550) adlı eserinde kullanılmıştır.

4 Ağustos 2011 | ROBERTO BURLE MARX'ın 102. Doğum Günü
Brezilyalı peyzaj mimarı ve ressam Roberto Burle Marx, modernist peyzaj tasarımını Brezilya’ya tanıtan isimdir. Resim çalışmaları için gittiği Almanya'da ziyaret ettiği Dahlem Botanik Bahçesi sayesinde Brezilya’nın doğal bitki örtüsü hakkında bilgi sahibi olur. 1930 yılında ülkesine geri döndüğünde Brezilya’nın çeşitli bölgelerinden bitkiler toplamaya başlayan Roberto Burle Marx ilk bahçe düzenlemesini, 1932 yılında Lucio Costa ve Gregori Warchavchik’ın tasarladığı müstakil ev projesinde uygular. Dünyanın birçok yerinde bahçe ve peyzaj düzenlemeleri yapan Roberto Burle Marx'ın en bilinen projeleri, Rio de Janeiro’daki Flamengo Park (Aterro do Flamengo) ve Brasilia’nın merkez caddesi "Eixo Monumental" için yaptığı peyzaj tasarımıdır. 1949 yılında Rio de Janeiro'nun hemen dışında yer alan ve 365.000 metrekarelik bir alana yayılan Barra de Guaratiba bölgesini satın alan peyzaj mimarı burada Brezilya’nın çeşitli bölgelerinden topladığı bitkileri yetiştirmeye başlar. 1985'te Brezilya devletine armağan ettiği, yaklaşık 3.500 farklı bitki türünü içinde barındıran bu bahçe düzenlemeleri günümüzde ulusal anıt statüsünde koruma altındadır. 

15 Aralık 2011 | HUNDERTWASSER'in 83. Doğum Günü
Yeni Zelanda asıllı ressam ve mimar Friedensreich Regentag Dunkelbunt Hundertwasser, Friedrich Stowasser adıyla Viyana'da dünyaya geldi. Yirminci yüzyıl sonlarında Avusturya'nın en bilinen çağdaş ressamları arasına giren Hundertwasser, pul, poster, bayrak tasarımı gibi pek çok farklı alanda yaratıcılığını kullanırken; aktivist kişiliğiyle Avrupa Birliği'ne ve nükleer enerjiye karşı çevre koruma faaliyetlerinde yer aldı. Düz çizgiye ve her türlü standardizasyona karşı duran Hundertwasser, bina tasarımında da bu yaklaşımı izledi; doğayla ahenk içinde bir mimarlığı savundu. Benzersiz formu ve canlılığıyla Viyana'nın en ilgi çeken binalarından biri olan Hundertwasserhaus, Avusturyalı mimarın en çok bilinen yapısıdır. 

27 Mart 2012 | MIES VAN DER ROHE’nin 126. doğum günü
Ünlü "Az çoktur" (Less is more) sözünün sahibi, modernist mimar Ludwig Mies van der Rohe, 126. doğum yıldönümünde Google tarafından eğlenceli bir doodle ile anıldı. Le Corbusier, Walter Gropius ve Frank Lloyd Wright ile birlikte modern mimarlığın öncüleri arasında yer alan Mies van der Rohe'ye atfedilen anma görseli ise, Illinois Institute of Technology kampusu için 1956 yılında tasarladığı Crown Hall binası oldu. Camları Google logosu renkleri ile boyanan bina, Le Corbusier'nin Unité d'Habitation'un pencerelerinde kullandığı ana renklere selam gönderiyor. 

23 Ocak 2012 | JOŽE PLEČNIK'in 140. Doğum Günü
Sloven mimar Jože Plečnik'in Viyana, Prag ve Ljubljana kentlerinin modern bir kimliğe kavuşmasında büyük etkisi olmuştur. İkonik Üçlü Köprü (Tromostovje) ile Slovenya Ulusal ve Üniversite Kütüphanesi'nin mimarı olarak bilinen Plečnik'in diğer projeleri arasında Ljubljanica nehri boyunca devam eden bentler, Ljubljanica açık pazar binaları, Ljubljana mezarlığı, parklar ve meydanlar yer alır. Plečnik'in Ljubljana'ya vurduğu damga, Antoni Gaudí'nin Barselona'ya etkisi ile kıyaslanabilir. Google'ın Jože Plečnik'in doğum günü vesilesiyle Slovenya'ya özel tasarladığı doodle'da mimarın ünlü yapıları Ljubljana kent peyzajı ile birlikte görülüyor.

18 Nisan 2012 | JAN KAPLICKÝ’nin 75. Doğum Günü
Neofütürist Çek mimar Jan Kaplický, doğumunun 75. yılında Çek Cumhuriyeti'ne özel hazırlanan doodle ile anıldı. Doodle'da mimarın ölümünden önce 2007 yılında tasarladığı Prag Ulusal Kütüphanesi resmedilmiş. Büyük tartışmalara neden olan ve 'ahtapot' adıyla anılan projeden 2008 yılında vazgeçilmişti. Google gerçeğe dönüşemeyen bu hayali sayfalarına taşıyarak, mimara anlamlı bir saygı duruşunda bulunmuş oldu. 

9 Kasım 2012 | PAUL ABADIE'nin 200. Doğum Günü
Fransız tarihselciliğinin ana temsilcilerinden, mimar ve restoratör Paul Abadie, doğumunun 200. yılında Google'ın Fransa'da yayınladığı doodle ile anıldı. Notre-Dame Katedrali (Paris), Sainte-Croix (Bordeaux), Saint-Pierre (Angoulême) ve Saint-Front (Périgueux) kiliselerinin restorasyonunda görev alan Abadie aynı zamanda, Paris'teki Sacré Cœur Bazilikası için açılan tasarım yarışmasını kazanan mimardı. Projenin tamamlandığı 1914'ten çok önce yaşama veda etse de inşaatın başlangıcını görebildi. Google'ın hazırladığı Abadie doodle'ında tam tepede yer alan Sacré Cœur, yaratıcısına selam gönderiyor.

13 Ağustos 2012 | CASSIANO BRANCO'nun 115. Doğum Günü
Lizbon doğumlu Cassiano Viriato Branco, Portekiz'in en önemli modernist mimarları arasında yer alır. Coliseu do Porto, Hotel Vitória ve Portugal dos Pequenitos tema parkı en bilinen projelerindendir. Google'ın Portekiz’de yayınladığı doodle, mimarın doğum gününü Portugal dos Pequenitos görseli ile kutladı. 1940 yılında Coimbra'da açılan çocuklara özel bu tema parkı, eğlencenin yanı sıra pedagojik eğitimi de gözeterek tasarlanmıştı.

9 Mart 2013 | LUIS BARRAGÁN’ın 111. Doğum günü
Meksika'nın en önemli mimarlarından Luis Barragán'ı anmak üzere tasarlanan doodle, bir gece görüntüsünü betimlese de renkleriyle bize hemen Meksiko'yu çağrıştırıyor. Resimde, Barragán'ın Cuadra San Cristobál adlı yapısı görülüyor. Tamamlandığı 1968 yılından bu yana Egerström ailesinin özel mülkü olan bina, parlak renkli havuzu ve dengeli pembe yapı bloğu ile dikkat çekiyor.

3 Nisan 2013 | HENRY VAN DE VELDE'nin 150. Doğum günü
Belçikalı ressam, dekoratör ve mimar Henry van de Velde, Art Nouveau'nun Belçika'daki kurucusudur. Sanat ve zanaat arasındaki sınırları reddeden van de Velde, sanat dünyasındaki eski gelenekleri yıkarak, mobilya, porselen, ev eşyası gibi günlük hayatta kullanılan nesneleri çizer. Ona göre estetik olarak güzel ve çevresiyle uyumlu eşyalar insan yaşamını renklendirmeli ve günlük yaşamı canlandırmalıdır. Eşyalar bir yandan amacına uygun olmalı, diğer yandan çevresiyle uyum göstermelidir. Henry van de Velde, bu fikirleriyle Bauhaus akımının öncüsü olarak görülür. Google'ın hazırladığı van de Velde doodle'ında tasarımcının farklı üretim alanlarından bir kolaj görülüyor.

4 Haziran 2013 | VLADISLAV GORODEÇKİ'nin 150. Doğum Günü
Ukrayna ve Polonya asıllı mimar Władysław Horodecki (Rusçada Vladislav Gorodetsky), özellikle başkent Kiev'in kentsel gelişimine yaptığı katkılarla bilinir. Başlıca yapıları arasında House with Chimaeras (diğer adları: Horodecki House, Gorodetsky House, House of Mad Architect), St. Nicholas Roman Katholik Katedrali, Karaite Kenesa ve Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi sayılabilir. Google'ın Ukrayna için hazırladığı Gorodetsky doodle'ında "deli mimarın evi" olarak anılan Gorodetsky House'dan bir cephe detayı yer alıyor. 

25 Haziran 2013 | ANTONI GAUDÍ'nin 161. Doğum Günü
Katalan mimar Antoni Gaudí de 161. doğum günü vesilesiyle doodle'lanan mimarlar kervanına katıldı. Google logosunun Gaudi üslubunda resmedildiği bu doodle'da, mimarın en ünlü yapıları La Pedrera (Casa Mila), Park Guell, Casa Batllo, Palau Guell ve Sagrada Famiglia'dan detaylar kullanılmış. 

4 Eylül 2013 | KENZO TANGE’nin 100. Doğum Günü
Kenzo Tange'nin 100. yaşını kutlamak üzere Japonya'ya özel üretilen bu doodle'da mimar, flamaya dönüştürülen Google logosunu, Tokyo'da inşa ettiği Yoyogi Ulusal Spor Salonu'na (Yoyogi National Gymnasium) asarken resmedilmiş. Yirminci yüzyıl modernizminin önemli temsilcileri arasında yer alan Tange'nin tasarladığı Yoyogi Ulusal Spor Salonu, 1964 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda jimnastik ve yüzme müsabakarına ev sahipliği yapmıştı. 2005 yılında aramızdan ayrılan ünlü mimar, 1946'da kurduğu Kenzo Tange Studio ile 330'u aşkın bina tasarladı ve 31 ülkede master plan çalışmalarına imza attı. 

27 Ocak 2014 | EUGÈNE VIOLLET-LE-DUC'ün 200. Doğum Günü
Eugène Emmanuel Viollet-le-Duc, mimar, restorasyon uzmanı, araştırmacı, kuramcı, eğitimci ve yazar kişiliğiyle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tüm dünyada en etkin ve ünlü mimarlardan biri olmuştur. Çalışmaları sayesinde Fransa’nın Ortaçağ yapıları incelenmiş, belgelenmiş, korunmuş ve restore edilmiştir. Gotik mimarlığın strüktürel mantığının ve biçimsel geometrisinin akılcı prensiplerini belirlemeye çalışan Viollet-le-Duc, çağdaşlarının aksine, Gotik mimarlığı tekrar eden mimari biçimler üretmeyi değil; ulusal, akılcı ve modern yapılar yapmayı amaçlamıştır. Dünya üzerinde yaygınlaşan bu düşünceleri 19. yüzyıl mimarlığında büyük etki yaratmış, neogotik mimarlık uygulamalarına, özellikle de mimari restorasyon kuramına ve mimarlıkta ulusal kimlik arayışlarına kaynak olmuştur. Viollet-le-Duc’ün akılcı ve geleceğe bakan mimarlık anlayışı, 19. yüzyılın neoklasik ve tarihselci tutumundan modernizme geçişte önemli  rol oynar. Google'ın Viollet-le-Duc'ün 200. yıldönümü anısına hazırladığı doodle'da, mimarın araştırmalarında önemli yer tutan Gotik mimari ön plana çıkıyor.

6 Ağustos 2014 | ANNA CASTELLI FERRIERI'nin 94. Doğum Günü
Ünlü mimar ve endüstriyel tasarımcı Anna Castelli Ferrieri'nin doğum günü için İtalya'ya özel tasarlanan bu doodle'da Ferrieri, ünlü tasarımları ile birlikte resmedilmiş. Yeşil renkli "l" harfinde ikonik saklama ünitesi Componibili'yi görmek mümkün. Milano Politeknik Üniversitesi'nin ilk kadın mezunu olan Ferrieri, bugün çevremizde gördüğümüz pek çok modern tasarımın öncüsüdür. 1949 yılında eşiyle birlikte ünlü mobilya markası Kartell'i kurar. Yeni ve devrimci tasarımlara imza atan firmanın Companibili ürünü, 40 yıl sonra halen en fazla satan ürünler arasında yer alıyor. Bourgie, Mr. Impossible, Louis Ghost, Stone, Tip Top, Joe Colombo koltuk, bloom, Taj, Miss Less ve Masters Tools, Kartell'in en beğenilen ürünlerinden sadece birkaçı. 

20 Ekim 2014 | CHRISTOPHER WREN'in 382. Doğum Günü
Birleşik Krallık ve ABD'de yayınlanan bu doodle'da Britanyalı mimar Christopher Wren'in başyayıtı St. Paul Katedrali'nin yükselişini izliyoruz. Geleneksel çizim araçlarıyla başlayan animasyon, kullanıcıların oyun butonuna basmasıyla birlikte, yangın sonrası kalıntılardan yükselen katedrale dönüşüyor. Yapı tamamlandıktan sonra ekranda, köşesinde Wren'in imzasının yer aldığı orijinal cephe çizimi beliriyor. Christopher Wren, 1666 Büyük Londra Yangını'ndan sonra 52 kilisenin yeniden inşasını üstlenmişti. Bu kiliseler arasında yer alan, ikonik bir kubbeye sahip St. Paul Katedrali'nin yapımı ise 1720'ye dek sürdü. Londra'nın simgelerinden Greenwich Gözlemevi ile Cambridge'deki Trinity College Kütüphanesi de yine Wren'in tasarladığı ünlü yapılar.

5 Aralık 2014 | LINA BO BARDI'nin 100. Doğum Günü
Öncü modernist mimar Lina Bo Bardi, 1914'te İtalya'da dünyaya geldi ancak hayatının çoğunu Brezilya'da geçirdi. 1939'da Roma Üniversitesi'nden mezun olan Bardi, İkinci Dünya Savaşı sırasında illüstratör olarak çalıştı. Savaştan kısa süre sonra Güney Amerika'ya gitti ve Brezilya'da bir mimarlık ofisi kurdu. Burada, en ünlü eseri Sao Paulo Sanat Müzesi dahil birçok ikonik yapı tasarladı. Yerel yasama meclisinin, Sao Paulo Sanat Müzesi'nin kentin görüşünü engelleyeceğine ilişkin endişesi üzerine Bo Bardi, binayı zemin kotunda kamusal bir meydan oluşturacak şekilde yeniden tasarladı. Google da Brezilya için ürettiği bu doodle'da, mimarın ikonik yapısını kullanmayı tercih etmiş.

19 Ocak 2016 | SOPHIE TAEUBER-ARP’ın 127. Doğum Günü
Ressam, heykeltıraş, mimar, dansçı, tekstil, mobilya ve iç mekan tasarımcısı Sophie Henriette Gertrude Taeuber-Arp, somut sanat ve geometrik soyutlama alanında 20. yüzyılın en önemli sanatçılarından kabul ediliyor. İsviçreli sanatçı ayrıca Dada akımının da anahtar figürlerinden biri. Taeuber-Arp anısına hazırlanan doodle'da sanatçının kullandığı geometrik kompozisyonlar ve renkler kullanılmış.

23 Mart 2017 | HASSAN FATHY’nin 117. Doğum Günü 
Geleneği kucaklarken, yeni yöntemlerin ve yapı teknolojilerinin gelişimine öncülük eden Ağa Han ödüllü Mısırlı mimar Hassan Fathy, toplumun her kesimine değer vermesi ile de tanınıyor. Aynı zamanda şair, müzisyen ve mucit olan Fathy, Kahire'de gördüğü eğitimin ardından yaşamının büyük bölümünü mimarlığa adadı. Mısırlı mimarın doğumgünü için hazırlanan doodle'da, Fathy'i halkla yakın iletişim içinde görüyoruz. Doodle'da dikkat çeken diğer bir nokta ise geleneksel kerpiç yöntemi betimlemesi.

31 Mayıs 2017 | ZAHA HADID’in Pritzker Ödülü Almasının 13. Yılı
2004 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanan ilk kadın mimar olarak tüm dünyanın dikkatini üzerine çeken ve cam tavan sendromunu yıkan Zaha Hadid, ödülü almasının 13. yıldönümünde Google tarafından özel bir doodle'la anıldı. Doodle'da Hadid'e eşlik eden Heydar Aliyev Kültür Merkezi, Bakü'yü kaplayan blokvari strüktürlerle tezat oluşturan bir forma sahip. Hat sanatından ve İslami geometrik desenlerden ilham alan yapı, tamamen yeni bir görüntü yaratmak üzere tasarlanmış. 

Başlıca kaynaklar:
Wallpaper, Dezeen, Archdaily, Google Doodles.