İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın, Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı kapsamında gerçekleştirdiği saha araştırmasının sonucunda ortaya çıkan "Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi" Raporu yayımlandı.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV), Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı kapsamında gerçekleştirdiği bir yıllık saha araştırmasının sonucunda ortaya çıkan onbirinci kültür politikaları raporu Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi başlığıyla yayımlandı.
Doç. Dr. Ulaş Bayraktar tarafından kaleme alınan rapor, Türkiye’de birbirinden çok farklı aktörleri ve profilleri içinde barındıran kültür ekosisteminin genel bir resmini çizmeyi amaçlıyor. Raporun, yerel yönetimler ve sivil kültür-sanat kuruluşları arasında güçlü bir diyalog ve işbirliği zemini oluşturması, bu sayede yerel kültür politikalarının uzun vadeli bir perspektifle ortaklaşa kurgulanmasını mümkün kılacak bir tartışmayı başlatması hedefleniyor.
Rapora dair bulgular, 1 Şubat Perşembe sabahı Salon İKSV’de düzenlenen bir toplantıyla kamuoyuyla paylaşıldı. Toplantıda, raporun yazarı Doç. Dr. Ulaş Bayraktar’ın yanı sıra İKSV Genel Müdürü Görgün Taner ile İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece birer konuşma yaptı.
Görgün Taner, Ekin Çuhadar, Ulaş Bayraktar, M. Cemil Arslan, Özlem Ece
“Belediyeler ve kültür kurumlarının kol kola çalışabilmesi büyük önem taşıyor”
Toplantının açış konuşmasını yapan İKSV Genel Müdürü Görgün Taner, “Bu projeyi, kültür politikalarını yerelden, ortak bir vizyonla şekillendirme hayaliyle hayata geçirdik. Şimdi, bu yolculuğumuzun birinci yılını geride bırakmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Hepimiz biliyoruz ki kültür-sanat ülkemizde her zaman ortak bir çabayla ayakta tutulan, kırılgan bir alan. Bu yüzden işbirliği ve diyaloğu öne çıkaran destek projeleri, kültür ve sanatın her koşulda sürdürülebilmesi için şart. Kentlerin kültür-sanatla hemhal olabilmesi için belediyeler ve kültür kurumlarının kol kola çalışabilmesi büyük önem taşıyor,” dedi.
"Yerel yönetimler kültür politikalarına yön veren başat aktörlerden”
İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece şunları söyledi: “Sadece Türkiye’de değil uluslararası arenada da yerel yönetimler kültür politikalarına yön veren başat aktörlerden. Bunun için belediyelerin kentlerin kültür hayatındaki rolünün düzenleyici ve altyapı hazırlayıcı olma nitelikleriyle tanımlanması, ilgili aktörlerin kültürün ifade özgürlüğünü teşvik etme, dayanışma ve işbirliğine katkı sağlama potansiyeline olan inançlarını tazelemesi gerekiyor.”
“Kültür politikalarının demokratik, katılımcı ve şeffaf kılınması için yerel yönetimlerin ve sivil aktörlerin üzerine düşenleri anlamaya çalıştık”
Raporun yazarı, yerel siyaset, katılımcı demokrasi, kamu politikaları ve kültürel çalışmalar alanlarında akademik ve pratik çalışmalar yürüten Doç. Dr. Ulaş Bayraktar da şu bilgileri verdi: “Araştırma, nüfus olarak kalabalık, coğrafya olarak geniş, kültürel olarak çeşitli, siyasal olarak da çatışmalı bir karaktere sahip Türkiye’de kültürel demokrasinin durumunu farklı kentlerin kültürel hayatlarını birer ekosistem olarak ele alarak tartışıyor. Birleşmiş Milletler’in Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi’nden esinlenerek oluşturduğumuz analitik çerçeve içinde bu kentlerdeki kültür hizmetlerinin nasıl belirlendiğini ve neye hizmet ettiğini ve dolayısıyla da kültür politikalarının demokratik, katılımcı ve şeffaf kılınması için yerel yönetimlerin ve sivil aktörlerin üzerine düşenleri anlamaya çalıştık.”
“Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi” raporunun tamamı buradan okunabilir.
TÜRKİYE’DE YEREL KÜLTÜR EKOSİSTEMİ ARAŞTIRMASI
- Rapor için; Mart–Ekim 2023 tarihlerinde, 12 şehirde 139 bilgi verenle yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler, 30 farklı şehirden 157 katılımcıyla odak grup toplantıları, 406 çevrimiçi ve 1.245 yüz yüze anket gerçekleştirildi.
- Genel kamuoyu anketine göre kent sakinlerinin %59’u, çevrimiçi ankete katılan belediye temsilcilerinin %62’si, STK temsilcilerinin de %18’i belediyelerin sağladığı kültür-sanat hizmetlerinin beklentilerini yeterince ya da kısmen karşıladığını ifade ediyor.
- Genel kamuoyu anketinde kent sakinlerine kültüre atfettikleri anlam sorulduğunda öne çıkan yanıtlar “gelenek” ve “görenek” oluyor.
- Genel kamuoyu anketinin bulgularına göre kent sakinlerinin %81’i kültürel etkinliklere arzu ettiğinden daha az katılıyor.
- Belediye temsilcileri, kültür-sanat etkinlikleri düzenlerken yaşadıkları en büyük sorunu %61 oranla, STK’lar ise %83’e oranında finansman bulmak olarak belirtiyor.
- STK’ların belediyelerle işbirliği arayışındaki temel motivasyonları maddi destek almak değil, yerel kültür politikalarında söz sahibi olmak. STK’ların %40’ı politika yapım aşamasında söz sahibi olmanın en büyük beklentileri olduğunu dile getiriyor.
- Belediye temsilcilerine göre, kültürel etkinliklerin programlanmasında %89 oranla, kültür politikalarının belirlenmesinde %91 oranla en etkili aktör belediye başkanlarıdır.
- STK temsilcilerinin %73’ü belediyelerle kurulan işbirliklerinde kişisel bağlantıların belirleyici olduğunu belirtiyor.
Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemine dair detaylı araştırma verilerine buradan ulaşılabilir.
*
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, Avrupa Birliği desteğiyle Marmara Belediyeler Birliği (MBB) iştiraki ve EUNIC (Avrupa Birliği Ulusal Kültür Enstitüleri) Ankara ve İstanbul işbirliğiyle hayata geçiriliyor.
Program, Türkiye genelinde kültür-sanat alanını, STK’lar ve belediyeler arasındaki işbirlikleri ve ortak projeler aracılığıyla güçlendirmeyi, kültür profesyonellerinin kültür politikaları ve yönetimi alanında gelişmesini desteklemeyi, katılımcı yerel kültür politikalarının oluşmasını teşvik etmeyi amaçlıyor.
Üç yıl sürecek proje kapsamında kültür-sanat odaklı STK’larla yerel yönetimlerin birlikte üretecekleri projelere toplamda 1,3 milyon Avro hibe desteği sağlanacak. Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı; Öğrenme, Diyalog ve Hibe olmak üzere üç alt programdan oluşuyor.