Kuzey Meksika’da, adını bulunduğu Matamoros yerleşiminden alan kapalı pazar yeri, Colectivo C733 olarak bilinen bir grup tasarımcının gün ışığını içeri alan ve sıcak havanın dışarı çıkmasına izin veren geniş çatı hacimleriyle ele aldığı iklimle uyumlu bir yapı.
Fotoğraflar: Rafael Gamo
Ülkenin savunmasız bölgelerinde kamu tesisi prototipleri elde etmek üzere açılan bir tasarım yarışması sonucu inşa edilen yapı, dayanıklı, esnek ve kısmen prefabrik bir strüktürden meydana geliyor. Meksiko’da 1688 yılında inşa edilip şimdilerde yerini Zócalo Meydanı’na bırakan tarihi El Parián çarşısından ilham alınarak gerçekleştirilen tasarım yerel geleneklere de atıfta bulunuyor.
Dikdörtgen planlı yapı, orta bir avlu etrafında düzenlenmiş koridorlar ve sıra tezgahlardan oluşuyor. Bina, bahçelere ve açık hava toplanma alanına yol açmak için caddeden geriye doğru çekiliyor.
Çevre duvarı, yazın 38 santigrat dereceleri aşan sıcak havalarda iç mekanı güneş ısısı kazanımından korumaya yardımcı olan kırmızı tuğladan yapıldı. Bu tuğla kaplama, stantları ayıran ve projenin ana salonuna girişler oluşturan enine duvarlarla güçlendirildi.
Binanın kendine özgü çatısı, tasarımcıların "şemsiyeler" olarak adlandırdıkları ters çevrilmiş, yamuk şekilli modüllerden oluşuyor. Dokuz x dokuz metrelik modüllerin üst kısımları gökyüzüne açık olup, gün ışığının aşağıdaki pazara aktarılmasını sağlarken, aynı zamanda doğal havalandırmanın sağlanmasına da izin veriyor. Dış cephesi yalıtım sağlayan tuğladan yapılan bu prefabrike ürünlerin gökyüzüne bakan iç katmanı, yağmur suyu hasadı ve ısı yansıması için çok uygun bir malzeme olan açık tonlu, galvanizli sacla sarıldı. Çatı eğimi ise yük taşıma kapasitesini azaltıp su ve kar için uygun akışa izin vermek için hesaplandı.
Çatı modüllerinin altında bulunan aralıklı turuncu renkli sütunlar, kasırga ve sellere karşı dayanıklı bir hipostil galerisi oluşturuyor. Tesis içindeki koridorlar, komşu rekreasyon alanları ile bağlantı kuracak şekilde yönlendirildi. Pazarın merkezinde ise yağmur suyuyla sulanan kuru hava bitki örtüsüne sahip bir açık hava bahçesi olan “oasis” yer alıyor. Zamanla bitki örtüsünün büyüyerek doğal gölgelendirmeyi, termal kontrolü artırması ve şehir içinde yeni bir sessiz alan sağlayacak esnek bir verandaya dönüşmesi bekleniyor.
Ekip tasarımda üç ayrı strateji doğrultusunda hareket ettiklerini belirtiyor: hafif, ön imalatlı elemanların kullanımı; malzeme değişkenlik yeteneği ve mekansal konfigürasyon açısından esneklik. Belirli bir bina tipolojisinden ziyade, toplum için sosyal bağları ve aidiyet duygusunu güçlendirebilen esnek bir sistem sunmanın gerekli olduğunu düşündüklerini de ekliyorlar.
Haber dezeen’den çevrilerek derlenmiştir.