SALT'ın beşinci Açık Arşiv sergisi "Arşivi Parçalamak: Bir Osmanlı Ailesinde Temsil, Kimlik, Hafıza", SALT Galata'da ziyarete açıldı. Serginin baş karakteri Mehmed Said Bey, Fransız tarihçiler Georgeon ve Dumont'un tanımıyla adeta bir 'İstanbullu burjuva karikatürü'...
Ece Zerman'ın yüksek lisans tezinden yola çıkarak kavramsallaştırdığı bu proje, SALT'ın 'Açık Arşiv' serisi kapsamında geliştirildi. Serginin tasarımı ise, Future Anecdotes Istanbul tarafından gerçekleştirildi.
Said Bey'in oğlu Hakkı Tez'in çocukluk fotoğrafı / SALT Araştırma, Said Bey Arşivi
Bir tarih yazımı denemesi...
'Arşivi Parçalamak: Bir Osmanlı Ailesinde Temsil, Kimlik Hafıza', yaşamöyküsünün tıpkı arşiv gibi, kimi zaman birbirinden kopuk, rastlantısal, irrasyonel, kurgulanmış ve filtrelenmiş bir olaylar yığını olduğu fikrinden ilerler. Geç Osmanlı döneminden Türkiye Cumhuriyeti'ne üç kuşağı kapsayan ve Hatice Gonnet Bağana tarafından SALT Araştırma'ya bağışlanan Said Bey Arşivi'nin 1900-1940 dönemine odaklanır.
Genç cumhuriyetin genç nişanlıları, 25.11.1927, Ankara / SALT Araştırma, Said Bey Arşivi
Sergi, karmaşık bir geçiş sürecinde bir ailenin kendisini yazı, fotoğraf, anlatı, müzik ve nesnelerle nasıl ifade ve temsil ettiğini anlamaya çalışır. Aile üyelerinin kendi hafızalarını nasıl oluşturduğu ve sakladığını; bu hafızanın erken cumhuriyetin kurulmakta olan ulusal anlatısıyla nasıl iç içe geçtiğini, kendi sınırlarını çizerek kimliklerini nasıl kurguladığını ve kimleri birer öteki olarak bu sınırların dışında bıraktığını inceleme olanağı sağlar.
Said Bey Arşivi'nden yırtık bir fotoğraf / SALT Araştırma, Said Bey Arşivi
Ayrıca, biyografi ve tarih yazımının olanak ve engellerini tartışmayı, bunları mümkün olduğunca şeffaflaştırmayı amaçlar. Arşiv ve biyografiye atfedilen bütünsellik, düzen, yalıtılmışlık ve mahremiyetin antitezini "parçalamak" kelimesiyle vurgular.
Arşivi Parçalamak, bir tarih ve arşiv sergisi olduğu kadar bir tarih yazımı ve arşivcilik sergisi, bir tarih yazımı denemesidir.
Said Bey kimdir?
Mehmed Said Bey (1865-1928), Mekteb-i Sultânî (bugünkü Galatasaray Lisesi) mezunlarındandır; aynı okulda hocalık yapar, sarayda tercüman olarak çalışır.
Üstü çizili çerçevede Said Bey fotoğrafı / SALT Araştırma, Said Bey Arşivi
Evinde bir piyano bulunur, her gün neler yaptığını ajandasına not alır, sinemaya gitmeyi sever, çocukları bir matmazelden Fransızca dersi alır, 1920'lerde ailesiyle Şişli'de bir apartman dairesine taşınır.
Fransız tarihçiler François Georgeon ve Paul Dumont'un tanımıyla adeta bir 'İstanbullu burjuva karikatürü'dür.
"Arşivi Parçalamak: Bir Osmanlı Ailesinde Temsil, Kimlik, Hafıza" adlı sergi, 23 Mart 2014 tarihine kadar SALT Galata'da ziyaret edilebilir.
Said Bey'in Berlin seyahati, Fragman 1
İllüstrasyon: Sait Mingü, 2013
Animasyon: Boran Güney, 2013
Said Bey'in Berlin seyahati, Fragman 2
İllüstrasyon: Sait Mingü, 2013
Animasyon: Boran Güney, 2013
Müzikler:
Makbule E. Hanım, Rast, "Horoz kanto", Koleksiyon: Cemal Ünlü
S… Bey, Mahur şarkı, "Mahpushane Türküsü", Koleksiyon: Cemal Ünlü