Türkiye Pavyonu’nda Vardiya Sona Erdi

fotoğraflar: Tuna Öğüt

Dünyanın önde gelen mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi 25 Kasım Pazar günü sona erdi. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda, Schüco Türkiye ve VitrA eş sponsorluğunda gerçekleştirilen Türkiye Pavyonu’nda bu yıl, küratörlüğünü Kerem Piker’in, yardımcı küratörlüğünü Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün’ün üstlendiği Vardiya projesi yer aldı.

Türkiye Pavyonu’nu salt bir sergi alanı olmanın ötesinde bir buluşma, karşılaşma ve üretim mekânına dönüştüren Vardiya projesi kapsamında, 16 farklı ülkeden 122 mimarlık öğrencisi, haftalık vardiyalar halinde Venedik’e gitti. Bienal sergilerini gezen öğrenciler, kamuya açık bir dizi etkinlik ve atölye çalışmasına katıldı ve film, enstalasyon, maket, fanzin, üç boyutlu baskı gibi pek çok farklı formatta özel içerikler üretti.

Geçen altı aylık süreçte bienalin bu yılki teması Freespace / Serbestmekân kavramı çerçevesinde bienali bir öğrenme platformuna dönüştüren Vardiya projesi, 13 atölye çalışmasının yanı sıra canlı yayınlanan çevrimiçi yuvarlak masa oturumları ve konuk konuşmacılarıyla birlikte mimarlığın gündeminde yer alan konuları tartışmaya açtı.

Dünyaca ünlü mimarları ve tasarımcıları ağırladı

“Bienal ne için var?”, “Bienal kimin için var?” ve “Bienal ne işe yarar?” sorularını merkeze alan Vardiya kapsamında, mimarlık ve tasarım dünyasının beş önemli ismi Türkiye Pavyonu’nun konuğu oldu.

Mimar Emre Arolat, bu yıl düzenlenen 4. İstanbul Tasarım Bienali’nin küratörü Jan Boelen, dünyaca ünlü tasarımcı Tobia Scarpa, Finlandiya asıllı mimar Juhani Pallasmaa ve ABD’li mimar Peter Eisenman Türkiye Pavyonu’nda bir araya gelerek mimarlık ve bienal konuları hakkında görüş ve deneyimlerini paylaştı.

Pavyonda öğrenciler ve bienal ziyaretçilerinin katılımıyla gerçekleşen konuşmalar YouTube’dan ve vardiyaxpress.com üzerinden paylaşılan canlı yayınlarla dünyanın farklı yerlerinden izleyiciler tarafından da takip edildi.

16 ülke, 41 okul, 485.000 km yol

Vardiya projesi kapsamında mimarlık öğrencilerine yönelik gerçekleştirilen uluslararası açık çağrıya toplam 29 ülkede eğitim gören 450’nin üzerinde mimarlık öğrencisi başvurdu. Üç aşamalı değerlendirme sürecinin ardından seçilen 122 öğrenci, farklı dönemlerde İKSV’nin konuğu olarak birer hafta boyunca Venedik’te kaldı.

Öğrenciler, hangi atölyelere katılacakları belirlendikten sonra yaklaşık bir aylık ön hazırlık süreci esnasında birbirleriyle ve atölye yürütücüleri ile sanal ortamda tanıştılar ve bir haftalık yoğun bir araştırma, öğrenme ve üretme sürecinin parçası olmak üzere ilk kez Venedik’te bir araya geldiler.

Türkiye’nin yanı sıra ABD’den Çin’e, Filistin’den Venezuela’ya, Kosta Rika’dan Almanya’ya 16 farklı ülkedeki okullarda eğitim hayatını sürdüren 122 öğrenci, 13 hafta süresince gerçekleşen vardiyalara katılmak üzere toplam 485.000 km yol kat etti. Öğrencilerin uçak biletleri, konaklama giderleri ve bir hafta boyunca Venedik’te yaptıkları harcamalar İKSV tarafından karşılandı. 

13 atölye, 122 öğrenci, 60’ın üzerinde çevirimiçi konuşma

Bienal süresince gerçekleşen 13 atölyeye davet edilen toplam 122 öğrenci ve sayısı 40’ı aşan akademisyen, mimar, sanatçı ve araştırmacı, süreç boyunca farklı konularda araştırma, tartışma ve belgeleme yapma olanağı buldu.

Korku filmlerinden kent-çocuk ilişkisine, yapay zekâdan tasarım ve zanaat geleneği ile sosyal ve toplu konut üretimine uzanan çeşitli temalar etrafında gerçekleşen 13 atölye boyunca hem atölye konuları, hem de farklı konular etrafında toplam 60’ın üzerinde çevirimiçi konuşma düzenlendi.

Vardiya projesi kapsamında aralarında Cynthia Davidson, Bernard Khoury, Han Tümertekin, Francois Roche, Vasıf Kortun gibi mimar, düşünür, araştırmacı, küratör ve sanatçıların da yer aldığı konuşmacılarla gerçekleştirilen çevirimiçi buluşmalar projenin YouTube kanalı ve vardiyaxpress.com üzerinden de canlı olarak takip edilebildi. Projenin sona ermesinin ardından da aynı kanallar üzerinden ulaşılabilen konuşmalarla Vardiya projesi aynı zamanda bir açık kaynak hâline geldi.

Vardiya kitabına ödül

Vardiya kapsamında hazırlanan kalıcı eserlerden biri de dört kitaptan oluşan Vardiya yayını oldu. Okay Karadayılar ve Ali Taptık (ONAGÖRE) tarafından tasarlanan kitap, Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (GMK) tarafından verilen 37. Grafik Tasarım Ödülleri’nde En İyi Kitap ödülüne layık görüldü.

Vardiya’nın fikirsel hazırlık ve açık çağrı süreçlerinden pavyonun tasarımına ve Seçici Kurul üyeleriyle yapılan söyleşilere kadar çok farklı açılardan pavyonu ele alan metin ve görsel malzemeyi derleyen katalog; Fikir, Açık Çağrı, Söyleşiler ve Pavyon başlıklı dört ayrı kitaptan meydana geliyor.

Katalog metinlerinin altında küratöryel ekip, atölye yürütücüleri ve proje kapsamında işbirliği yapılan çeşitli isimlerin imzası bulunuyor. İngilizce ve Türkçe olarak iki dilli basılan kitapların editörlüğünü Cansu Cürgen, Kerem Piker ve Nizam Onur Sönmez üstlendi. Dağıtımını Yapı Kredi Yayınları’nın yaptığı katalog, seçili kitabevlerinden temin edilebilir.

Kitabın ve projenin görsel kimliği Okay Karadayılar ve Ali Taptık (ONAGÖRE), serginin tasarımı KPM (Kerem Piker Mimarlık), projenin video içerikleri Can Tanyeli (SARRAF GALEYAN MEKANİK) tarafından yapıldı.

Venedik Mimarlık Bienali’ne 275 binin üzerinde ziyaretçi

26 Mayıs–25 Kasım 2018 tarihleri arasında gerçekleşen Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde, küratörlüğünü Yvonne Farrell ve Shelley McNamara’nın üstlendiği Freespace / Serbestmekân başlıklı, 71 katılımcının eserlerinin sergilendiği ana serginin yanı sıra Arsenale ve Giardini’de Türkiye Pavyonu’nun de aralarında bulunduğu 63 ülkenin sergileri yer aldı.

Venedik Mimarlık Bienali tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye Pavyonu'nun da yer aldığı Venedik Mimarlık Bienali'ni açık kaldığı 6 aylık süreç içerisinde 275 binin üzerinde ziyaretçi gezdi. Bienali gezen ziyaretçi sayısı 2016 yılında gerçekleşen bir önceki mimarlık bienaline kıyasla yüzde 6 artış gösterdi. Bienali gezen 26 yaşın altındaki ziyaretçi sayısı ise toplam ziyaretçi sayısının yüzde 50’si oldu.

Ayrıntılı bilgi için tıklayın.