İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt yerleşkesindeki tarihi yapılar ve 70'lerde yapılan beton binaların tamamı yıkılarak yeniden inşa ediliyor. Yıkılıp yeniden yapılması planlanan beton binalardan biri de İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi…
İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Türkiye'nin ilk üniversite kütüphanesi… Tarih sahnesinde ilklerden biri olarak yer edinen bu kütüphanenin geçmişi çok ötelere dayanıyor. 15. yüzyılın ikinci yarısında Fatih Sultan Mehmet'in kurduğu medreseye ait olan kütüphane, 1933 yılına kadar Darülfünun Kütüphanesi adıyla hizmet verdi. 1970-1985 yılları arasında mimar Hüseyin Başçetinçelik ve Şandor Hadi yeni bir bina tasarladı. Ardından Laleli ile Beyazıt arasında inşa edilen bu bina, geçmişten bugüne uzanan pek çok kıymetli esere ev sahipliği yaptı. 28 yıldır Beyazıt Meydanı'nda hizmet veren kütüphane, Türkiye'nin en eski ve kitap kapasitesi açısından en büyük üniversite kütüphanesi unvanının sahibi. Ne var ki ölüm fermanı çoktan imzalandı…
Başçetinçelik ve Hadi'nin tasarladığı kütüphane binasının yıkılacağı konusu yaklaşık bir yıl önce gündeme gelmişti. İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet ; "2014'te Beyazıt'taki Merkez Kütüphane yıkılacak ve aynı yerde modern bir kütüphane binası inşa edilecek. 2014'te Avcılar'da da yeni bir merkez kütüphane inşa edeceğiz" demişti.
Yarışma ile elde edilmişti
1964 yılında açılan ulusal yarışma ile elde edilen kütüphane projesi, bir büyük oditoryum, iki küçük konferans salonuyla birlikte idari kısımları da kapsayacak şekilde geniş bir alan ihtiyacına göre tasarlanmıştı. Yarışmanın jürisinde; Oktay Aslanapa, Sait Kuran, Adnan Ötüken, Asım Mutlu, Tuğrul Akçura, Feridun Akozan, Turgut Cansever, Maruf Önal, Naim Şukal, Cahide Tamer, Ercüment Tarcan, Muhlis Türkmen gibi dönemin ileri gelen kütüphaneci, mimar ve mühendisleri yer alıyordu.
Hüseyin Başçetinçelik ve Şandor Hadi'nin yarışmada birinci gelerek uygulanan projesi, az sayıdaki nitelikli kütüphane mimarisi örneklerinden biri olarak bugün halen işlevselliğini sürdürüyor.
Mimarlar, modern mimarlık mirasımızın özgün yapılarından İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi'nin, yıkılan çağdaşları ile aynı kaderi paylaşmaması adına harekete geçtiler.