2010 yılında Avrupa Kentsel Kamusal Alan Ödülü'ne değer görülen "Open-Air-Library" projesi, Almanya'nın Magdeburg kentinde hayata geçirildi. Fiziksel ve toplumsal açıdan çöküntünün yaşandığı bir yerleşim biriminde, mahalle sakinlerinin katılımıyla gerçekleştirilen projede, 1960'ta yıkılan semt kütüphanesinin yerine, yeni bir açıkhava okuma alanı yaratıldı.
Proje öncesi ve sonrası. Foto: © Anja Schlamann
Sorunun çözüme dönüştürülmesi
Doğu Almanya'daki pek çok banliyö gibi, Magdeburg'un Salbke semti de ciddi bir fiziksel ve sosyal çöküntüye sahne oldu. İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgede, kamu hizmetleri de düzgün işlemiyordu. Eski semt merkezi, endüstri sonrası peyzajını tarifleyen kapalı işyerleri, boş konutlar, atıl yapı adaları ve terkedilmiş fabrikalar ile doluydu. Bu atıl alanlardan biri de, ana cadde ile Blumenberger Strasse'nin kesişiminde yer alan ve semt kütüphanesinin yıkımının ardından boş kalan üçgen formlu parseldi .
Yeni bir kentsel deneyimin fişekleyicisi
Proje alanı, Salbke'deki toplumsal ağları yeniden güçlendirmek amacıyla 2005 yılında başlatılan, "City in trial" (Deneme halindeki kent) adlı kentsel planlama deneyiminin çıkış noktasını oluşturdu. Eski kütüphanenin bitişiğinde yer alan ıssız dükkan alanı, "Open-Air-Library" için toplanan kitapların biriktirilmesi ve mahalle sakinlerinin katılımcı bir ortamda biraraya gelebilmelerine yardımcı oldu.
Profesyonellerden oluşan bir grubun tavsiyeleri doğrultusunda ihtiyaçlar programı oluşturuldu ve proje alanına yapılması düşünülen açıkhava kütüphenesi için çeşitli tasarımlar hazırlandı. Proje kapsamında yaklaşık 20.000 kitap toplanırken, sakinler tarafından en çok beğenilen tasarım, binden fazla bira kasası kullanılarak 1:1 ölçekli bir makete dönüştürüldü. Bu geçici strüktür, iki günlük bir okuma ve şiir festivaline ev sahipliği yaptı.
Hayaller nasıl gerçeğe dönüştü?
İnisiyatifin asıl başarısı ise, hükümetten gerekli desteği alarak kalıcı kütüphanenin inşa edilmesini sağlamak oldu. Böylece, "Open-Air-Library" rüyası 2009'da tam anlamıyla gerçeğe dönüştürüldü. 1960 yılında yıkılan eski kütüphane yapısının enkazından geridönüştürülen prefabrike parçalar, yeni binanın cephesinde kullanıldı.
Kitap raflarının yer aldığı kalın duvar, insanların açıkhavada okuma keyfi yaşadıkları yeşil alan için korunak oluşturuyor. Duvarın sona erdiği üst kotta ise, ilkokul çocuklarına yönelik oyunların oynandığı, halka açık okuma günlerinin düzenlendiği ve genç müzik gruplarının konserler verdiği bir sahne ile kafeterya bulunuyor.
24 saat halkın kullanımına açık olan kütüphane, mahalle sakinleri tarafından işletiliyor. Herhangi bir kayıt veya takip sistemine ihtiyaç duyulmadan, herkes dilediği kitabı özgürce ödünç alıp, teslim ediyor.
Proje Künyesi:
Proje adı: Open-Air-Library
Proje yeri: Magdeburg (Germany), 2009
İşveren: Department of Building and Construction, Bürgerverein Salbke-Fermersleben-Westerhüsen e.V.
Tasarım: KARO* ve Architektur+Netzwerk işbirliğinde
Yardımcılar: Christian Burckhardt, Gregor Schneider, Mandy Neuenfeld
Proje alanı: 488 m2
Proje maliyeti: 325.000 €