Kent yaşamının, özellikle de metropol ölçeğindeki kalabalık kentlerin, insan psikolojisi üzerindeki etkisi yadsınamaz. Depresyonun zirve yaptığı kentlerde, bir noktadan sonra ister istemez "ilkel insan mutlu insan" tabirini benimsemeye başlıyorsunuz.
Dünyanın önde gelen tasarım okullarından Pratt'in Manhattan'daki sanat galerisi, işte kent ve insan psikolojisi arasındaki bu ilişkiyi temel alan "Buradasınız › New York Kentinin Psiko-coğrafyasını Haritalamak" (You Are Here › Mapping the Psychogeography of New York City) başlıklı bir sergiye ev sahipliği yapıyor bugünlerde.
İsimsiz, Hand-Drawn Map Association/Janine Nichols, 1980'ler, Görsel: flicker.com
"Psiko-coğrafya" terimi, ilk olarak 1955 yılında ünlü kuramcı Guy Debord tarafından, "bireylerin duygularına ve davranışlarına göre, bilinçli ya da tesadüfi olarak düzenlen coğrafi çevrenin belirgin yasalarının ve özel etkilerinin incelenmesi" şeklinde tanımlanmıştı.
Söz konusu sergide, güncel sanatçıların, dünyanın en ünlü ve etkili kentsel merkezi olan New York'un duygusal arazi haritasını betimlemeye çalıştıkları işlerinden bir seçki sunuluyor. Haritalama çalışmaları üzerinden, New York'ta zuhur eden güçlü ruh hallerinin, bu kentte yaşayan ve çalışan insanlar üzerindeki etkisi keşfedilmeye çalışılıyor.
"Kent Merkezinin Harikuladeliği" (The Wonderfulness of Downtown), Jane Hammond, 1997, Jim Kempner Fine Art koleksiyonu
Katkıda bulunan sanatçılardan, kentin çatışma halindeki ruh hallerini yansıtan özgün harita konseptleri yaratmaları istendi. Ortaya çıkan eserler; kimi keşif, keyif, eğlence, tutku, dayanışma gibi enerji verici; kimiyse özlem, kayıp, savunmasızlık, kaygı, soyutlanma gibi melankolik ruh hallerine bağlı ve giderek artış gösteren kentsel uyarıcılara (stimulus'lara) karşı verilen tepkileri gözler önüne seriyor.
"Bazı Ağır Günahlar" (Some Heavy Indulgences), Dahlia Elsayed, 2009
"Sanat olarak Harita: Güncel Sanatçılar Haritacılığı Keşfediyor" (The Map as Art: Contemporary Artists Explore Cartography) ve "Buradasınız: Kişisel Coğrafyalar ve Hayal Gücünün Diğer Haritaları" (You Are Here: Personal Geographies and Other Maps of the Imagination) gibi tematik yayınlara imza atan ve serginin konuk küratörlüğünü üstlenen Katharine Harmon; "Bu sergide, çılgın bir kent peyzajını haritalayan sanat eserlerine ve konsept projelere yer veriliyor" diyor ve ekliyor:
"Dünyanın en adrenalinli ve sanatsal kentinin diğerlerine göre daha duygusal tepkiler gösterip gösteremeyeceğini merak ediyordum. Haritalamanın, konuya ele almanın ilgi çekici bir yolu olduğunu düşünüyorum. Özellikle de sanatçıların harita konseptini oldukça yaratıcı biçimlerde kullandıkları günümüzde…"
Kozmopolit Kültürün Haritalardaki Tekabülü
Dünyanın en kalabalık metropollerinden ve hatta megapollerinden biri olan New York'un kozmopolit yapısı, sergide yer alan eserlerin içeriğinden de rahatça okunabiliyor. Tuhaf ama eğlenceli olarak tarifleyebileceğimiz işler arasında dikkatimizi çeken başlıklar şunlar oldu:
"Fugitive Topography", Liz Hickok
- Liz Hickok'un jölemsi bir malzeme kullanarak hazırladığı üç boyutlu Aşağı Manhattan silueti
- Daniela Kostova ve Olivia Robinson'ın ter gücü ile çalışan pillerinin aydınlattığı beş semte ait "kaygı haritası"
- Ingrid Burrington'ın "Craigslist's Missed Connections" adlı yapıtından alınan "yalnızlık haritası"
- Nicola Twilley'nin New Yorkluların koku tercihlerini temel alan "kaşıma ve koklama haritası"
- Pratt öğretim üyelerinden Robbin Ami Silverberg'in kente ait efemeralardan inşa ettiği yerleştirme
- Hand Drawn Map Association'ın (El Çizimi Haritalar Birliği) duyurusu doğrultusunda bir dizi sanatçı tarafından üretilen kişisel haritalar
- Pakistanlı sanatçı Asma Ahmed Shikoh'un Urdu dilindeki New York metro haritası
- "New Yorkistan" projesine ön hazırlık olarak, Maira Kalman ve Rick Meyerowitz'in 11 Eylül sonrasını betimlediği New Yorker dergisi kapak illüstrasyonu ve yine aynı sanatçılara ait yeme-içme ile ilgili metro haritası
- Nina Katchadourian'ın New York soundtrack'i
- Jane Hammond'ın "mutluluk haritası"
- Bill Rankin'in çeşitli cemaat ve dışlama coğrafyalarını gösteren "Bana dokunmayan yılan bin yıl yaşasın" (Not In My Back Yard-ism) haritaları.
Hand-Drawn Map Association'ın kitap kapağı. Görsel: flicker.com
Sergiye katılan sanatçıların tam listesi ise şöyle sıralanıyor:
Kim Baranowski, Ingrid Burrington, Dahlia Elsayed, Jane Hammond, Hand Drawn Map Association (Kristofer Harzinski, Janine Nichols, Shane Watt, Rob Servo, Tony Dowler, Will Haughery, Yumi Roth, Gowri Savoor, Krista Shaffer, Kees Touw, Dean Valadez), Liz Hickok, Maira Kalman and Rick Meyerowitz, Nina Katchadourian, Daniela Kostova and Olivia Robinson, Miranda Maher, Bill Rankin, Liz Scranton, Asma Ahmed Shikoh, Robbin Ami Silverberg, Jeff Sisson ve Nicola Twilley.
New York'a yolu düşenler, 6 Kasım'a kadar Pratt Manhattan Gallery'e uğrayıp kentin ruh halini bir de haritalar üzerinden gözlemleyebilirler.
Haber, pratt.edu'dan derlenmiştir.