Faruk Özgökçe, Fatih Tiryaki ve Gökhan Seymen'den oluşan ekip, Yapı Tasarım Yarışması 2021'e İzmir Büyükşehir Belediye Binası'nı konu edinen proje önerileriyle katıldılar.
Rapor
Sıkça tekrarlanan yanlış bir bilgi var. O da betonun ömrünün 50 yıl (vb.) olduğu.
Bu sebeple de 50 yılı aşkın betonarme binalara çürük yapı gözü ile bakma hastalığı var. Özellikle Cumhuriyet’in ilk dönemlerine ait betonarme yapılar bu öngörü ile yıkım veya kullanılmama problemleri ile karşı karşıya kalıyorlar.
Bu da yapıların yıkılarak moloz yığını bir artık malzeme olması demek. Dünya üzerinde ve bilhassa ülkemizde birçok betonarme yapı bu şekilde yıkılarak çok büyük ölçülerde beton artığı ortaya çıkıyor.
Betonun ömrü sanıldığı gibi 50 yıl değil. Çok daha uzun yıllar beton dayanımını koruyabilir ve kullanılabilir. Yapılması gereken; betonun “retrofit” potansiyelini araştırmak ve bu yapıların moloz gibi görülüp beton artığı haline dönmeden koruyup kullanımının devamını sağlamak.
Betonun dış etkilerden korumak, ek taşıyıcılarla destekleme ve fonksiyon değiştirmek gibi.
İzmir Büyükşehir Belediye Binası
Yakın zamanda yıkılması için boşaltılan İzmir Büyükşehir Belediye Binası ve çevresi proje konusu seçilerek bu önemli betonarme yapının tektonik performansının güçlendirilmesi ve Konak Meydanında yeniden tanımlanacak işlevi konu edilmiştir. Bu amaçla yapılan müdahaleler:
1. Fonksiyon değişikliği:
Gerek kentin yeni ihtiyaçları, gerekse de yapının kullanıcı yükünü azaltmak adına yeni bir fonksiyon düşünmek:
- İzmir Büyükşehir Belediye Binası “sanal kütüphane” fonksiyonu ile yeniden değerlendirilir. Bu fonksiyon ile yapı normalde kullanımından 5 kat daha az bir kullanıcıya hitap eder.
2. Yeni fonksiyon, yeni çözümler:
Yeni fonksiyonu daha esnek kullanıma imkan verecek şekilde tasarlayıp deprem etkilerinin azaltılması amacıyla, plan düzleminde daha az duvar kullanarak ve daha hafif kuru duvar sistemleri kullanarak binanın kütlesinin azaltılması:
- Sanal Kütüphane fonksiyonuna göre grup çalışma odaları ve bireysel çalışma odaları olacak şekilde gruplayarak total mekan çözümü daha esnek çözümler sunulur.
3. Taşıyıcı Elemanların Güçlendirilmesi:
Mevcut taşıyıcı sistemi Lifli Polimer Sargı Malzemesi ile sararak deprem performanslarının İyileştirilmesi:
- Yapının genel tasarımında taşıyıcı sistem kendini gösterir, özellikle avluya bağlanan iç sokak aksının bulunduğu noktalarda kolonlar 2 kat yüksekliğinde bir görünüş oluşturur. Tasarımdaki bu taşıyıcı sistem kurgusunu bozmadan, mevcut betonarme taşıyıcı sistemin ebatlarını değiştirmeden, tekstil ürünü kaplama ile güçlendirmek gerekmektedir.
4. Sistem Güçlendirilmesi (Ek Taşıyıcı Perdeler):
Mevcut taşıyıcı sistemi desteklemek ve güçlendirmek amacıyla perdeler eklemek:
- Yapı 5 parçalı bir kurgu ile tasarlanmıştır. Bu parçalardan her birinde yatay ve dikey yükleri dengelemek için betonarme perdeler tasarlanır. Perdeler kullanıldığı yerlere göre açılan boşluklar ile mekanın fonksiyon kurgusuna uygun tasarlanır. Ayrıca perde sistemi değişip çoğalarak yapı çevresinde kentsel alan kullanımını zenginleştirir.
5. Yapının ilk tasarım ilkelerini doğru tespit edip bu ilkelere uygun tasarımlar eklemek:
Yapının plan, kesit ve görünüş kurgusuna sadık tasarım yapmak:
- Yapı avlulu bir sistem ile kurgulanırken kamu yapılarının bulunduğu bölgeden Saat Kulesi Meydanı’na açılan bir sokak aksı ile avlu birlikte tasarlanmıştır. Kentsel ölçekte tasarlanan bu kurgu devam ettirilerek çevresindeki açık alanlara tasarımlar eklenerek desteklenir. Taşıyıcı sistemin cepheden okunabilmesi için cepheyi etkileyen tasarımlardan kaçınılmış ve plan-kesit kurgusunda avlulu sistem gözetilmiştir.
