Pera Müzesi, Galatasaray Lisesi’nin kuruluşunun 150. yılı kapsamında “Mektep Meydan Galatasaray” başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergi, Galatasaray Lisesi’nin tarihi ve mekânıyla ilişkilenen yapıtları bir araya getirirken, 150 yıldır kente mâl olan kuruma güncel sanatçıların bakışını yansıtıyor.
“Mektep Meydan Galatasaray” sergisi, kuruluşunun 150. yılında bir eğitim kurumu ve hafıza mekânı olarak Galatasaray Lisesi’ne, yapısından işlevine, mekânından kent içindeki konumuna güncel bir perspektiften bakıyor. Sergi, binanın köklü geçmişine ve okul vasfına referansla isim bulurken, Türkiye’nin sosyopolitik belleğine yerleşmiş kamusal alanlardan biri olan Galatasaray Meydanı ile ilişkisine de atıfta bulunuyor.
Çoğu sergiye özel ve yeni üretilen resim, heykel, yerleştirme, fotoğraf, video, ses ve performans gibi farklı mecralardan yapıtları bir araya getiren serginin küratörlüğünü Çelenk Bafra üstleniyor. Sergide; Ali Kazma, Antonio Cosentino, Barış Göktürk, biriken (Melis Tezkan ve Okan Urun), Burak Delier, Cemal Emden, Elvan Alpay, Hasan Deniz, Hera Büyüktaşçıyan ve Vahit Tuna’nın çalışmaları yer alıyor.
Ali Kazma, Okul, 2013 (Rezistans serisinden), video, ©Ali Kazma & İKSV / SAHA Derneği’nin desteğiyle üretilmiştir.
Antonio Cosentino, Etrafında, 2018, yerleştirme
Barış Göktürk, Cumartesi, 2018, karışık teknik
biriken, Unplugged, 2018, yerleştirme – performans
Burak Delier (G. S. L. Tiyatro Topluluğu ile birlikte), Zil: Gelmekte Olan Bir Okuldan Sahneler, 2018, video
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde aynı gün ziyarete açılan ve küratörlüğünü İzzeddin Çalışlar’ın yaptığı “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı” sergisi ise çeşitli kurumsal ve özel koleksiyonlardan derlenen fotoğraf, film, efemera ve obje gibi orjinal malzemeler ekseninde mektebin tarihsel öyküsünü mercek altına alıyor.
Türkiye'nin ilk laik devlet okulu 150 yaşında
Kökleri 1481 yılına dayanan bir yapı olan ve 1 Eylül 1868 tarihinde Sultan Abdülaziz tarafından Mekteb-i Sultani adıyla lise olarak hizmete sunulan Galatasaray Lisesi, Türkiye’nin en itibarlı eğitim kurumlarından biri olmakla birlikte, ilk laik ve Avrupa’ya entegre devlet okulu olarak nitelendirilir. 19. yüzyılda çoğunluğu modernleşme hareketini benimseyen ailelerin çocukları olan Mekteb-i Sultani öğrencileri, aldıkları Fransız eğitimi nedeniyle ve okulun Pera gibi kentin Batılı mahallesinde bulunmasından dolayı geleneksel yapıdan farklı bir çevrede yetişir. Galatasaray Lisesi 150 yıllık tarihi boyunca sanat, akademi, bürokrasi, diplomasi ve iş dünyasına nitelikli öğrenciler yetiştiren bir eğitim kurumu olarak öne çıkar.
Kültür sanat çevresinin buluşma noktası; toplumsal bellek mekanı
Yapının öğrenci yetiştirmenin yanı sıra kentin kültür hayatında yadsınamaz bir yeri oluşur; tiyatro, sinema, müzik, edebiyat ve görsel sanatlar alanındaki sayısız gösteri, konferans, festival ve sergiyle, kültür-sanat çevreleri için adeta bir buluşma noktası haline gelir. Sergi ve etkinliklerde halka açılan okul kompleksi hem kamusallığını sağlamlaştırır hem de yarattığı kültür mirasıyla sadece Galatasaraylılar için değil tüm kent için değer kazanır. Yarattığı kültür mirasıyla kente değer kazandıran Galatasaray Lisesi’nin kapılarının açıldığı meydan, zamanla okul meydanı olmanın çok ötesine geçerek, ülkenin toplumsal belleğine yerleşmiş kamusal alanlarından birine dönüşür, toplumun nabzını ve hafızasını tutar.
Cemal Emden, Ağaçlı Yol, 2009, fine art baskı, n
Elvan Alpay, İsimsiz, 2018, tuval üzerine karışık teknik (detay)
Hasan Deniz, Duvar, 2018, fotoğraf baskısı
Hera Büyüktaşçıyan, Gül Bahçesinin Ardı, 2018, yerleştirme
Vahit Tuna, Duyma Biçimleri, 2018 (Meçhul Öğrenci Anıtı), yerleştirme
Sanat yoluyla kamuya açılan okul mirası
Galatasaray Lisesi’nin bu çok katmanlı yapısını gözler önüne seren sergiye kapsamlı bir yayın da eşlik ediyor. Sergi kataloğunda küratör Çelenk Bafra, akademisyen ve yazar Besim F. Dellaloğlu ve Murat Alat’ın makaleleri yer alıyor. Çelenk Bafra, kişisel deneyimlerini sanat pratiklerine aktaran Galatasaray Lisesi mezunu sanatçılar kadar, okulla özel bir bağı olmasa da 150 yıldır kente mâl olan bir yapıya meydandan, yani dışarıdan bakıp araştıran sanatçıların da davet edilmesinin sergiye perspektif kattığını vurguluyor. Bafra’ya göre “Mektep Meydan Galatasaray” sergisi, “mektebin içindekileri sanatçıların gözünden ‘meydan’a çıkarıp sanat aracılığıyla tartışarak kamuya açmaya çalışıyor.” Bafra, serginin kataloğu ve kamusal programının da yardımıyla, bu ikonik yapı ve okulun görsel sanatlar aracılığıyla yeniden keşfedilmesine ve farklı açılardan görülmesine vesile olacağını belirtiyor.
“Mektep Meydan Galatasaray” sergisi 25 Kasım 2018’e kadar Pera Müzesi’nde, “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı” sergisi 23 Şubat 2019’a kadar İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde ziyaret edilebilir.
Ziyaret saatleri:
Pera Müzesi
Salı’dan Cumartesi’ye 10:00 - 19:00 saatleri arasında, Pazar günleri ise 12:00 - 18:00 saatleri arasında gezilebilir. Müzede Cuma günleri hem uzun hem de ücretsiz. “Uzun Cuma”larda müze 18:00 - 22:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir. “Genç Çarşamba” günlerindeyse tüm öğrenciler müzeyi ücretsiz ziyaret edebilir.
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü
Pazar günleri hariç hafta içi her gün 10:00 - 19:00 saatleri arasında gezilebilir.
*
Çelenk Bafra hakkında:
Beyoğlu Anadolu Lisesi’nden sonra Galatasaray Üniversitesi’nde Fransızca sosyal bilimler hazırlığının ardından siyaset bilimi ve kamu yönetimi okudu. Université Aix Marseille’de sanatın kültürel medyasyonu ve İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde kültürel ve entelektüel tarih alanında lisansüstü öğrenim gördü. Avrupa’daki sanat enstitülerinden küratöryel çalışmalar alanında akademik ve profesyonel araştırma bursları aldı. Bağımsız olarak Türkiye ve Avrupa’da küratörlük yapan, yazan ve Açık Radyo’da “Hariçten Sanat” adlı bir program hazırlayan Bafra, 2017 sonuna kadar İstanbul Modern’de sergiler ve programlar direktörü ve küratör olarak çalıştı. Öncesinde 10 yıl çalıştığı İKSV bünyesinde İstanbul Bienali direktörü, Fransa’da Türkiye Mevsimi artistik koordinatörü, Paris’teki Cité des Arts Türkiye Atölyesi kurucu direktörü ve Venedik Bienali Türkiye Pavyonu danışmanı gibi farklı görevler aldı. AICA Türkiye ve CIMAM üyesi Bafra, Fransa Kültür Bakanlığı tarafından Marsilya’daki Akdeniz ve Avrupa Medeniyetleri Müzesi MuCEM’in ilk dört yılında yönetim kurulunda görevlendirildi.