"Yüzyılların Yüzyılı"

mimarizm.com / 18 Mart 2015

Yüzyılların Yüzyılı sergisinden, SALT Beyoğlu, 2015
Foto: Mustafa Hazneci

SALT Beyoğlu'ndaki Yüzyılların Yüzyılı sergisi, etkileri günümüzde de süren geçmiş dönem ve olaylara cevaben üretilmiş 11 sanatsal ifadeyi bir araya getiriyor.

Yüzyılların Yüzyılı, yankıları halen süren ve bugünü şekillendiren tarihsel dönüşümler, travmatik deneyimler ve toplumsal geçişlere karşılık olarak üretilmiş sanatsal ifadelerden oluşur. Sanatçıların sergi mekânında birbiriyle ilişkilenen üretimleri, tarihî öneme sahip an, dönem ve olayların uzun vadede kalıcı etkilerini araştırır.

Tarihin çok yönlü ve tekerrür eden tabiatından hareketle, Didem Pekün'ün Zarlar ve insanlar (2015) adlı video günlüğünün ilk mekânsal sunumu, kayda değer ve zaman zaman yinelenen yaşanmışlıklara dikkati çeker: bazıları tamamen bireye dairdir, diğerleri ise kolektif hafızada farklı yorumlamalarla izlerini korur.

Didem Pekün, Zarlar ve insanlar videosundan bir kare, 2011'den bu yana

Chto Delat? sanat kolektifinin The Excluded. In a Moment of Danger [Dışlanmış. Bir Tehlike Anında] adlı performatif film enstalasyonu, kişisel ve haricî etkiler arasındaki bu bağlılıktan temel alır. 2014 tarihli iş, bireylerin sosyal ağlar ve web üzerindeki bilgi yığınıyla etkileşim kurmasını tartışır; filmin ana karakterlerinin, birtakım özel ve varlığı evrensel olarak kabul görmüş olaylar bakımından göreceli konumlarını araştırır ve artık geri dönüşün olmadığına inandıkları tarihsel anları irdeler.

Chto Delat?, The Excluded. In a Moment of Danger [Dışlanmış. Bir Tehlike Anında] işinden bir kare, 2014

Sergideki bazı işler, Maha Maamoun'un piramitlerin mirasını sorgulayan iki videosu gibi, zamanda geriye giderek antik tarihi bugüne bağlar. Sanatçının araştırmaları, yeniden üretilen tarihi sorgusuzca kabul eden bir toplumun durumunu da kapsar. Maamoun'un sergide yer alan üçüncü işi Night Visitor [Gece Ziyaretçisi], 2011'de Mısır Devlet Güvenlik binalarına sızan kişilerin YouTube'a yüklediği buluntu görüntülerden aynı yıl yapılmış bir derlemedir.

Maha Maamoun, Domestic Tourism II [İç Turizm II] videosundan bir kare, 2009

Hera Büyüktaşçıyan'ın kadim anlatıları inceleyen mekâna özgü yeni işi ise, Nuh'un gemi inşa etme eylemindeki aracılık hâli ve sonsuz potansiyelden çalkantılı yakın tarihe, çeşitli travma ve mitolojileri bir araya getirir.

Hera Büyüktaşçıyan, Zaman ve gelgit kimseyi beklemez, 2014
Delfina Foundation (Londra) serisinden

Sergi, çeşitli açılardan öznel tarih okumalarına; bilhassa ulusal gerginlikler, sınırlar ve başarısız diplomasinin etkilerine de bakar. Goethe-Institut İstanbul'un işbirliğiyle sergiye katılan Judith Raum'un çoklu medya enstalasyonu, Alman İmparatorluğu'nun 1889 yılının başında Anadolu ve Bağdat Demiryolları'nın inşasındaki rolünü anlatan tarihsel araştırmalara gönderme yapar. Sanatçının bu işi, güç ve otorite göstergesi hitap ve eylemlerin, kolonyal dönemle birlikte sonlanmayan ve bugün dahi sürdürülen ekonomik bir prensibin neticesi olduğunu vurgular.

Yüzyılların Yüzyılı sergisinden, SALT Beyoğlu, 2015
Foto: Mustafa Hazneci

Serginin oluşum sürecinde, süregelen araştırmaların devamı niteliğinde dört yeni iş üretildi. Hera Büyüktaşçıyan, Didem Pekün ve Dilek Winchester'ın sanatsal müdahalelerinin yanı sıra, dans sanatçıları Erinç Aslanboğa, Natalie Heller ve Bahar Temiz, sergi kapsamında sahneleyecekleri, kişisel hafıza ve kolektif hafıza kavramlarına odaklı bir sunum-performans serisi geliştirdi.

Dilek Winchester, "sanki bizden önce hiçbir şey söylenmemişçesine" işinden detay, 2007-2015.