Bodrum Mimarlık Kitaplığı söyleşilerinin bu seneki ikinci konuğu, 'Mozole ve Yeniden Yapım Açmazı' başlıklı konuşması ile mimarlık tarihi profesörü Günkut Akın.
Günkut Akın'ın ‘Mozole ve Yeniden Yapım Açmazı’ başlıklı konuşması 27 Ocak 2017 Cumartesi günü saat 18.00'de Bodrum Mimarlık Kitaplığı'nda izlenebilir.
Bodrum Halikarnas Mozolesi hakkında:
Yapı ihtişamı ile tanrıların tapınaklarına rakip olmuştur. Pers kralı MÖ 392’de Güneybatı Anadolu’daki Karia adı verilen bölgede yeni bir satraplık merkezi kurar. Satraplık merkezinin ilk valisi veya satrapı olarak, Myslasa veya bugünkü adıyla Milas’ta yaşayan, Hyssaldomos’un oğlu, Karialı yerel bir asilzade olan Hekatomnos’u seçer. Labraunda’daki Zeus Tapınağı ile arasında 15 kilometrelik kutsal bir yol bulunan Mylasa bu dönemde, anıtsal yapılar ve tapınakları ile önemli bir kent haline gelir. MÖ 377 yılında ölen Hekatomnos’un, yakın zamanda Mylasa’nın merkezinde keşfedilen ve bugün “Hekatomneion” olarak adlandırılan devasa mezar anıtı içindeki muhteşem mermer lahit içine gömüldüğü düşünülmektedir.
Hekatomnidler arasında en ünlüsü, MÖ 377 ile 353 arasında Karia satraplığı yapan Mausolos’tur. Mausolos’un ölümünden sonra, kız kardeşi ve aynı zamanda eşi Artemisia, MÖ 351’de ölünceye kadar iki yıl boyunca Karia satraplığını yürütür. Kral Mausolos döneminde Karia bölgesi ekonomik olarak gelişmiş ve bazı kaynaklarda “İonia Rönesansı” olarak da anılan zengin bir kültürel dönem başlamıştır. Mausolos’un en büyük projesi ise, Halikarnassos’un yeniden kuruluşu ve kent merkezine daha sonra kendi mezarı olacak olan Maussolleion’u inşa etmesidir.
Mausolos MÖ yaklaşık 375’te, eğer satraplık başkentini denize kıyısı olmayan Mylasa’dan, geniş donanması için mükemmel bir doğal limana sahip ve Doğu Akdeniz’den gelen önemli ticaret yolları üzerinde çok iyi bir konuma sahip kıyısal Halikarnassos kentine taşırsa, satraplığını çok daha etkili bir şekilde koruyabileceğini ve Akdeniz dünyasında çok daha fazla söz sahibi olabileceğini fark eder. Böylelikle Halikarnassos’u gerçek anlamda anıtsal boyutta yeniden inşa eder.
Halikarnassos antik kenti bugün çoğunlukla modern Bodrum kenti altında gömülüdür. Bununla birlikte, antik kent duvarlarının büyük parçaları günümüze kadar ulaşmıştır. Ayrıca antik kentin dikdörtgen biçimli sokak plan şeması, modern Bodrum sokaklarında hala kendini göstermektedir. Bodrum’un ana caddesi olan Turgut Reis Caddesi, tam olarak antik Halikarnassos’un ana caddesinin hizasında uzanmaktadır. Mausolos’un sarayını inşa ettiği yarımada üzerinde ise bugün devasa Bodrum Kalesi yer almaktadır. Mausolos’un inşa ettirdiği diğer anıtsal yapılar ve tapınaklar arasında, özellikle Ares Tapınağı dikkati çekmektedir. Bu yapılara ait kalıntılar bugün Bodrum’da hala görülebilmektedir.
Kaynak:
Poul PEDERSEN, Aktüel Arkeoloji Dergisi, sayı 59