Çin'de Gerçekte Neler Oluyor? Çinlilere Sormalı...

mimarizm.com / 26 Eylül 2008

Tamamı 2008 Pekin Olimpiyatları'nın öncesinde çekilen ve oyunların hemen ardından kurgulanan "China According to China " (Çin'e Göre Çin) isimli belgesel, küresel mimarlık mecralarının üzerine kafa yormaktan ayrı bir tür zevk aldığı ‘Çin' üzerine bir dizi ‘Çinli' fikri sunuyor. Çin'in tarihi ve güncel durumu üzerine tespitlerde bulunan beş yerli mimarla söyleşilere yer veren belgesel aslında belirgin bir durumun portresini çıkarmakla ilgilenmiyor. Daha ziyade her Çinli mimarın, bugünün pratikleri içinde başa çıkması gereken dört ‘mesele'yi gündeme taşıyor. Dünyaya açılmak, hız, tarım ve eğitim olarak sıralanan bu kavramların Çin mimarlığının gelecekteki gelişiminin yeni parametreleri olabileceği iddia ediliyor ve ekleniyor: "Bu bir kehanet değil – Güç her daim mimarlığın en güvenilir ittifakı olduğunu kanıtlıyor."

Movingcities.org'dan Bert de Munyck'in "Burada tam olarak ne oluyor?" sözleri ile açılan belgeselin cevabı şu oluyor: Asla bilemeyebiliriz. Biraz da retorik bir biçimde verilen bu cevabın ardından böylesi bir dokumentasyonun yaratılma nedenleri açıklığa kavuşuyor: "Çinceyi ne okuyabildiğimiz ne de yazabildiğimizi bir kenara bırakalım... Kuş Yuvası'ndan öncesine ait her hangi bir Çin mimarlığının varlığını bile unutmuş gibi görünüyoruz . Bu yüzden deneyimlerini paylaşmak isteyecek beş yerli mimara konuyu ‘içeriden' anlattırmaya karar verdik."

Gerçekten de "China According to China", bireysel dehayı tanıtmak/etiketlemekle uğraşan bir yapım değil. Bu, neredeyse muğlak bir disiplinin Çin'in kendi hızına yetişme çabalarının hikayesi olarak görülebilir – herkesin her yerde yaptığı gibi. Bu belgeselin aktörleri ise, isimlerini ve belki birkaç işlerini zar zor bildiğimiz kimseler: FAKE Design'dan ‘avangard kişilik', blog yazarı ve küratör Ai Wei Wei; ‘Turenscape' isimli pratiğin kurucusu yerellik takıntılı mimar Yu Kongjan; UrbanChina olarak bilinen, yerel yönetimlerin kentsel kararları ile kent sakinleri arasında diyalog kurmakla yükümlü kuruluşun başındaki isim Jiang Jun; Çin hükümeti tarafından tanınan, ülkenin en eski mimarlık pratiklerinden ‘Amateur Architecture Studio' kurucusu Wang Shu ve Rem Koolhaas'ın ‘kanka'sı olarak görülen, MADA s.p.a.m. kurucusu punk akademisyen Ma Qingyun.

Çin'de ‘olup biten'leri takip etmek biz ‘gözlemci'ler için bile imkansızlaşmışken, kentlerin gerçek sahiplerine ne kadar payın düşebildiği de tartışmalı. Bu yüzden de ‘kararları kimin verdiği' sorusundan yola çıkılarak geliştirilen yapım, ‘son sözü söyleyenler'in keşfine çıkarak 1.3 milyarlık bir ülkede hiç değilse 5 kişinin adını veriyor ve kendi listesini yapıyor.

Her biri kendi şahsına münhasır bu aktörleri toparlayarak kimi zaman eleştirel ve çoğu zaman esprili bir dille mevcut Çin üzerine Çinli bir bakış açısı ortaya koyan "China According to China" ilgili linklerden ulaşılabilecek videolarında şu soruları gündeme getiriyor.

1. Bölüm / Dünyaya Açılmak: Çin, batı etkisi ve kendi potansiyelinin etkileşimleri ile nasıl başa çıkıyor?
2. Bölüm / Tarım: 30 yılı aşkın hızlandırılmış endüstrileşme ve kentleşme politikaları 9 bin yıllık tarım kültürünü bir kalemde silemiyor. Bu, yıkım/yapım döngüsü her şeyi silmek ile mi ilgili? Yoksa Çin'in ‘tarımsal dehası'nın bir diğer manifestosu mu?
3. Bölüm / Hız: Yalnızca olanaklar ve iyi reflekslerle ilgili değil: Hız aynı zamanda kontrol ve gücün gündeme taşıdığı bir kavram. Çin mimarlığı bu tip bir ‘hız' ile nasıl başa çıkıyor?

İlişkili Haberler