Peyzaj Tasarımında 4 Farklı Ağaç Yerleşimi

mimarizm.com / 06 Mart 2019

Tıpkı yapılı mekânı oluşturan mimari unsurlar gibi - döşeme, duvar ve tavanlar - doğal unsurlar da, kamusal alan ya da konut bahçesi gibi mekânları büyük, orta ya da küçük ölçekli alanlara dönüştürme kapasitesine sahiptir. Aşağıda peyzaj planlama ve tasarımının kilit unsurlarından bazılarını listeledik.

Brezilyalı peyzaj mimarı Benedito Abbud'a göre, " Peyzaj tasarımı, insanın beş duyusunun işin içine dâhil edildiği tek sanatsal ifadedir. Mimari, resim, heykel ve diğer görsel sanatlar yalnızca görme duyusunu kullanırken, peyzaj tasarımı insanın koku alma, duyma, tat alma ve dokunma gibi diğer duyularına da hitap ederek ona zengin ve tatminkâr bir duyusal deneyim sağlar. Bir bahçe tüm duyuları ne kadar keskinleştiriyorsa, rolünü o kadar iyi yerine getiriyor demektir. "[1]

Bir Mimari Öge Olarak Doğa

Mimarlığın inşaî öğelerinde olduğu gibi, bitki örtüsü de - ağaç, çalı ve çeşitli bitki türlerinin farklı biçimlerde kullanımıyla- çeşitli mekânsal koşullar sağlayabilir. Örneğin, ağaçlar, sütunlarla; ağaç taçları ise çatıların ve tavanların sağladığı benzer mekânsal niteliklerle ilişkilendirilebilir. Çalılar koruyucu bir his yaratmaya meyillidir ve farklı çim ve kaya türleri zemin döşemesi ile ilgilidir.

Bitki örtüsünün ya da kaya ve taşların peyzaj tasarımında özel bir biçimde kullanımı; hem dikey plandaki (duvarlar, çit veya sütunlar) hem de yatay düzlemdeki (örneğin, taban ve tavan gibi) alanlar arasında farklı sınırlandırmaların yaratılmasını sağlayacaktır.

Açık Mekânlar ve Serbest Alanlar

Bazı alanlarda, bitki örtüsü gölge veya bariyer yaratmak için kullanılabilir ancak peyzaj tasarımında kullanıcılar tarafından çeşitli şekillerde etkinleştirilebilecek serbest alanlara (açıklıklara) yer verilmesi gerekir. Bu şekilde insanlara içinde rahatlayabilecekleri, spor ya da piknik yapabilecekleri veya evcil hayvanlarıyla zaman geçirebilecekleri özgür alanlar sunmuş olursunuz.

Güneş ışığına maruz kalan büyük boş alanlarda ani sıcaklık artışları yaşanabilir, küçük göletler veya su aynaları gibi ıslak alanların kullanımı havanın biraz olsun serinletilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca bitki örtüsü kütleleri şekillendirilerek baskın rüzgârlar engellenip yönlendirilebilir.

Ağaçların Hizalanması ve Düzenlenmesi

Peyzaj projelerinin kilit noktalarından biri, farklı kullanım ve aktiviteler için çeşitli alanların oluşturulmasıdır. Unsurların belirli bir düzende yerleşimi farklı atmosferler yaratacaktır. Bu aynı zamanda bölgenin belirli bir kullanım için tanımlanmasını da sağlar. Ya da tam tersine, çoğu kamu parkında olduğu gibi doğaçlama faaliyetler için alanı tamamıyla serbest bir bölgeye dönüştürebilir.

Aşağıdaki örneklerde ağaç düzenlerinin bazı standart şablonlarını ve yarattıkları etkileri bulabilirsiniz.

Doğrusal yerleşim: Aynı yükseklikteki ağaçlar ya da türler, doğrusal bir şekilde kullanıldığında, tıpkı arka arkaya dizilen sütun veya duvarlar gibi monoton dikey düzlemler oluşturma eğilimindedirler. Farklı mekânsal sonuçlara ulaşmak için ağaçların yeşilliklerinin yoğunlukları ve yükseklikleri ile oynayabilirsiniz.

Daha büyük ağaç tepelerine sahip türler söz konusu olduğunda, bu düzenleme doğal bir çatı yaratılmasını sağlayabilir ve daha fazla alan kapsayarak art arda dizili “sütun” görünümünün azalmasına neden olur. Daha az monoton ya da daha doğal bir sonuç isteniyorsa farklı ağaç türlerinin ve farklı yüksekliklerin kullanımıyla peyzaja zenginlik kazandırılabilir.

Üçgen yerleşim: Üçgen yerleşim tercih edilecekse iki (veya daha fazla) ağaç sırası birbirine hizalanmalı ve 60º açıyla alan üzerine serpiştirilmelidir. Sonuç, gövdelerin ve kanopilerin kütlesi boyunca (görsel ve fiziksel olarak) yanal engeller sağlayabilen geniş bir duvardır. Kent parklarının çevresinde sıkça kullanılan bu düzen, yüksekliğe ve yoğunluğa bağlı olarak doğal bir akustik bariyer de sağlar.

Eğri yerleşim: Eğriler ve ağaç düzeninde serpantin çizgileri oluşturulması mekâna hareket kazandırır. Bu model, genellikle su yüzeylerinin kenarlarında ya da insanı üzerinde gezinmeye davet eden daha az yapılandırılmış ilgi çekici kilit mekânlarda kullanılır.

ZigZag yerleşim: Bu hizalama, birbirine 60º açı yapacak şekilde yerleştirilmiş tek bir sıra ağaçtan oluşur. Bu düzen, mekâna dinamizm kazandırarak üzerine mobilya ve ekipmanın rahatlıkla yerleştirilebileceği merkez alanlar yaratır. Bu düzenleme, mekânın akustiğini azaltırken, görüş açısını genişletebilir.

İnşaat ve ekim sürecinde ya da projenin nihai amacına ulaşmasında çeşitli sorunlara neden olabileceğinden ağaçlarını asla rastgele yerleştirilmediğinden emin olun.