'Mimaride Işık' buluşmaları kapsamında İstanbul'a gelen aydınlatma tasarımcısı Dean Skira, ziyareti öncesinde Mimarizm'in sorularını yanıtladı. Çalışmalarını 1990'dan bu yana, kendi adını verdiği ofisinde sürdüren Hırvat tasarımcı, aydınlatma tasarımının püf noktası olarak sunduğu 'kritik santimetre'yi tüm projelerinde ilke edindiğini belirtiyor. Şimdi hep birlikte Skira'nın tasarım dünyasını keşfe çıkalım...
Vitraylardan süzülen doğal ışığın büyüsüne çocuk yaşta kapılıp, aydınlatma tasarımı ile bu ilgiyi mesleki seviyeye taşıyorsunuz. Bugün günışığı/doğal aydınlatma sizin için ne ifade ediyor?
Çocukken sık sık ışık ve ışık kaynakları ile deneyler yapardım. Bütün aydınlatma tasarımcılarının da doğal ışığı yeniden üretmeyi akıllarından geçirdiğine eminim. Ama bir süre sonra belirli nedenlerden ötürü bu uğraştan vazgeçmeniz gerektiğini anlarsınız. Çünkü güneşin enerjisini, ayın romantizmini ve yıldızların yumuşak pırıltısını herhangi bir "yapay" ortamda yeniden üretmek ya da kopyalamak imkansızdır. Öte yandan yapay ışık dilinin sadece, doğal ışık dilinin biraz daha farklı bir şekli olduğunu düşünüyorum.
Tasarımlarınızda insan ihtiyaçlarını temel aldığınızı, nesnelerden çok onları seyreden kişileri referans aldığınızı biliyoruz. Kentsel, kamusal alanların aydınlatma tasarımında uzmanlaşmış bir isim olarak, bugünün kentli nüfusunun nasıl bir aydınlatmaya ihtiyaç duyduğunu, algımızı nelerin cezbettiğini belirtebilir misiniz?
Yavaş yavaş da olsa meslek insanlarının yanı sıra genel halkın anlayışında da aydınlatma tasarımcısının işinin ve iyi aydınlatmanın mekâna kattığı pozitif etkinin ne kadar önemli olduğuna dair bir değişiklik olduğunu görüyoruz. Yıkıcı yeniliklerin meydana geldiği ve bütün endüstriyi hızla dönüştürdüğü bir çağda yaşıyoruz. Yeni araçlar aynı zamanda yeni fikirler üretmemize imkan tanıyor. Bugün alet çantamızda yer alan tüm bu araçlarla birlikte yaratıcı ufkumuz da bariz bir şekilde genişliyor.
Skira'nın ödüllü projelerinden Novamed Polikliniği (Zagreb, Hırvatistan)
Kitle iletişim araçları tarafından kullanılan 'ışık kirliliği', 'enerji' tasarrufu gibi konular ve aydınlatmanın etkisi üzerine yürütülen popüler araştırmalar neredeyse her gün basında yer buluyor. Bu ilgi her ne kadar yeni ürünlerin pazarlanması niyetini taşısa da, aydınlatmanın önemini dolaylı olarak öne sürmek gibi olumlu bir etkisi de var. Belki de bu sayede insanlar mesleğimizi tanımaya, -aydınlatmanın yaşamlarını nasıl etkilediği konusunda daha bilinçli oldukları için de- düşünülerek planlanmış aydınlatma çözümlerinin faydalarını ayırt etmeye başladılar.
Aydınlatma genellikle hafife alınan bir konu olduğundan, insanlar ya gerçekten iyi olan ya da çok kötü gözüken aydınlatma çözümünün farkına varıyor.
Parco della Luna, Recanati, İtalya
Kentsel alanların yanı sıra mağara, park gibi doğal ortamların ışıklandırılmasında da imzanız bulunuyor. Doğal ve kültürel varlıkları iki farklı faaliyet alanı olarak ele alırsak, tasarım sürecinizde her iki alanda hangi hassasiyetler ön plana çıkıyor?
'İlham ile bütünleşme' (Integration with inspration) ifadesi, sadece binalar için değil, doğal çevre ve kültürel gelenek için de geçerli. Işığın biçimi nesnenin biçimini takip etmeli ve bu, izleyicinin gözüne batmayacak bir şekilde olmalı. Bu da şu anlama geliyor; ışığı düşünmenin sınırı yoktur. Işık akışkandır ve bu akışın küresel olarak, kültürel farklılık ya da uygulama alanlarından bağımsız bir şekilde gerçekleşmesi gerekir.
'Hooked up' aydınlatma pavyonu, 16x4x4 m, 2013.
SKIRA, farklı coğrafyalarda proje üreten bir tasarım pratiği. İnsan odaklı tasarım ilkenizi göz önünde bulunduracak olursak, yerel özellikler/gelenekler, aydınlatma çözümlerinize nasıl yansıyor?
Her insan ışığa aynı derecede ihtiyaç duyar. Müşterinin kendi kültürel ve estetik beğenisine bağlı olarak, işlev yerine biçim odaklı seçimlerde bulunması, daha çok evlerde kullanılan dekoratif fikstürlerde karşılaştığımız bir tarz meselesi. Dürüst olmak gerekirse, dekorasyon amaçlı fikstür seçim sürecine dahil olmaktan kaçınıyorum.
'Light Carpet', Bakü, Azerbaycan
Haberin devamı >>>>>