“Yaratıcılık Göksel Bir Vahiy Değildir”

"Köyün tasarım süreci yaratıcı kafaların dağınıklığına bir atıf oldu"

Tasarıma adanan bir köyün kendi tasarım sürecini de merak ediyoruz. Bodrum Tasarım Köyü fikri nasıl ortaya çıktı? Uygulama aşamasında nasıl bir tasarım süreci izlendi? 

“Tasarım Köyü” düşüncesi, yaratıcılığın katılımcı ortamlarda, oluşumsal özellikler taşıdığı günümüzün bir gerçeğidir. Günümüzde yaratıcılık göksel bir vahiy değildir, kişisel bir dahilik değildir, gelecek bir cinin vereceği yaratıcı ruhta da değildir. Yaratıcılık paylaşılan süreçlerde, paylaşılan deneyimlerde yatmaktadır. Atölye, ortak çalışmaları, deneyimlerin paylaşımı,  güzelliklerin paylaşımı ile çoğalan mutlulukları, sorunların paylaşımı ile azalan sıkıntıları içerir. 

Faruk Malhan

Yalıkavak sırtlarında 7 dönümlük bir alanda kurulan Tasarım Köyü bir yıl kadar süren oluşumsal bir süreçte hem tasarlanmış hem de inşa edilmiştir. Yörenin dokusu ve duygusu, tek katta bitirilen atölyeler, taş duvar, ahşap kiriş ve tavanlarla sonuçlanan bir mimariyi oluşturdu. Arazide gelişigüzel dağılmış zeytin ve melengiç ağaçları atölyeleri iteleyip kakaladı, sonuçta serbest bir arazi yerleşimi bizlere doğal bir güzelliği kazandırdı. Kendiliğindenlik bu şekilde mimari yerleşime damgasını vurdu; yöredeki taşlar, yine yöredeki taş işçiliği değerlendirildi. Tasarım Köyü’nün tasarım süreci yaratıcı kafaların dağınıklığına bir atıf oldu. Tasarım Köyü peyzajına Belemir (Dalokay) danışmanlık verdi. Fazlalıklardan kaçınıldı, kendi halinde bırakıldı. İki veya üç yılda budamaları takiben yeşil örtü kendini bulacaktır.

Evrensel değerler ve ekonomik gerçekler ile ilerleyecek

Bodrum Tasarım Köyü (Karya Akademi) 2015 yazında faaliyete geçti ama aslında Tasarım Vakfı (2013) ile Türk tasarım ortamının köklü markası Koleksiyon'un (1972) mesleki deneyimlerinden ortaya çıkan bir oluşum. Köyün etkinlik programını oluştururken öncelik verdiğiniz kriterler neler oluyor? 

Yeni dönemde önceliklerimiz evrensel bir zeminde ilerleyebilmektir. Şimdiye kadar gerçekleştirdiğimiz atölye çalışmalarımızdan edindiğimiz deneyimleri ve bilgileri, tasarım dünyasında kalıcı, sürdürülebilir değerler olarak kazandırmak adına geliştirerek devam ettireceğiz. Özellikle tasarım düşüncesini ve tasarım yönetimini mimarlığa, tasarım disiplinlerine, sektörlere, katma değerli ekonomiye kazandırma konusunda çalışmalara yoğunlaşılacak.  

Güneş Atölyesi

Bauhaus Atölyesi

"Bütün ürünler kolektif ve şeffaf çalışmaların sonucu"

Sergi hazırlığı sırasında, sonuç ürünler üzerinden 2015 değerlendirmenizi de yapmışsınızdır diye düşünüyorum. Bodrum Tasarım Köyü'nün en verimli atölyesi hangisi oldu? Ya da sizi en çok şaşırtan tasarımlar hangi atölyede üretildi?

2015 yılında hem deneysel hem de işlevsel birçok çalışmayı arkamızda bıraktık. Atölyeler, kavramsal bir çerçeveye oturduğu için, çıkan ürünler de bizim değerlerimizi yansıttı, ortak bir zemine oturdu. Bugün sergimizde görebileceğiniz bütün ürünler kolektif ve şeffaf çalışmaların sonucu. En farklı sonuçlar keçe atölyesinden çıktı. Atölye yürütücüsü Mehmet Girgiç lider bir zanaatkâr idi, katılımcılar ise hiç keçe çalışmamış kişilerdi.

Keçe İşler Atölyesi

"En kritik nokta, tasarımın 'beyaz' olmaktan çıkması"

Yeni oluşumunuz Karya Akademi'nin işleyişini nasıl kurguladınız? Yıl boyu faal bir mekân mı hayal ediyorsunuz? Bodrum Tasarım Köyü daha çok kısa süreli atölyelere ev sahipliği yaptı. 'Akademi' ismi ise daha uzun süreli bir eğitim programı izlenimi veriyor.

Kuruluş aşamasında olan Karya Tasarım Akademisi'nin katılımcıları genelde öğrenciler, öğretim üyeleri ve profesyonellerden oluşmaktadır. Böyle katılımcıların kesikli zaman çizelgeleri var, genelde yaz dönemlerinde serbest olabiliyor ve bu çalışmalara zaman ayırabiliyorlar. Tam faal döneme geçildiğinde araştırma ve gerçek üretim kadrolarının üretim süreçleri devreye girecektir. Böylesine bir kuruluşun oturması ise beş yıl alır.

Akademinin 2016 için belirlediği hedefler neler?  

Karya Tasarım Akademisi'nin kurulumu oluşumsal bir süreci içerir. Akademinin en kritik noktası, tasarımın “beyaz” olmaktan çıkması, tasarımı kitlelere indirmek düşüncesiyle demokratikleştirmesidir. 

2016 yılı itibarı ile Karya Akademi, tasarım atölyelerinde üretilecek ürünlerin üretimine örnekler hazırlayacak, ürün aşamalarına katkılarda bulunacak, tasarlanmış ürünlerin yapımına aracılık edecek, kadın ve genç kadroların işgücüne, istihdama katılımları üzerinde çalışmalar yapacaktır. Ayrıca tasarım ürünlerinin pazarlama ve satış sorunları da başka bir gerçekliktir. Faaliyete geçecek online tasarım mağazası, bu tasarım ürünleri için önemli bir platform olacaktır. 

2016 yılı için bilgi çağının da ötesini, yaratıcılığın, onurlu yaşamın, yaratıcı emeğin, yaratıcı iş kültürünün açılımı projelendirilmiştir. Mal üretme yerine ürün, hizmet, deneyim tasarlama, esin üretebilme projesidir. Kapsayacağı alan kentsel tasarımdan yaşama ait her şey olacaktır.

Tasarım Vakfı’nın 2015 yılı boyunca Bodrum Tasarım Köyü’nde gerçekleştirdiği keçe, kilim, takı, cam, seramik ve mimarlık atölye çalışmalarından çıkan ürünleri sunduğu Bodrum Tasarım Atölyeleri 2015 Sergisi, 25 Aralık'a kadar Tasarım Vakfı İstanbul Merkezi’nde görülebilir.

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.