TCMB Bursa Şubesi

2005 yılı Haziran ayında TC Merkez Bankası, yeni şube ve lojman binaları projelerini elde edebilmek için ulusal tek aşamalı bir yarışma açtı. Yarışma sonucunda daha sonra inşa edeceğimiz bu yapı Birincilik Ödülü kazandı. Seçilmesinin ardından uygulamaya yönelik projeleri yapmak üzere Merkez Bankası’yla sözleşme imzalanarak çalışmalara başlandı. Böylece projelendirme aşaması yaklaşık bir yıl sürdü ve 2006 yılı sonunda proje uygulanmak üzere ihale edilmeye hazır hale geldi. Yapı 2011 yılında tamamlanabildi. Jüri kazanan projeyle ilgili şöyle bir yorumda bulunmuştu: “...yer yer yırtılarak ışık alan çeper-kabuk içinde oluşan üçboyutlu bir gridal yapı bulunur. Bu yapı her katta farklı bir biçimde içinden parçalar koparak eksilir. Bu yolla oluşan iç boşluklardan yapının iç derinliklerine doğal ışık nüfuz eder. Yapı gerek dış yüzeylerdeki yalın ve yetkin tutumuyla, gerekse iç kurguda oluşan zengin mekân akışkanlıklarıyla öne çıkmıştır.



Banka yapısının farklı düzeylerde, farklı izdüşümlerdeki döşemelerin boşaltılmasıyla elde edilen katların birbirleri ile kurdukları yatay ve düşey ilişkilerde, oluşturduğu esnetilebilecek sistematik sayesinde ana fikrinden kopmadan kolayca dönüşebileceği ve değerlerini yitirmeyeceği fikri jüride egemen olmuştur...”. Bu yayın ile birlikte aşağıda aktaracağımız, yarışma projesi olarak 2005 yılında yarışmaya gönderilen projenin mimari raporu şöyleydi: “Proje alanı Bursa’da santral garajın batısında yer alan Ankara-İzmir yolu üzerindedir. Lojman ve şube binaları için düşünülen arazilerin arasından Santral Garaj Fomara kesişimine bağlanan bir yaya yolu ve Osmangazi metro istasyonu bulunur. Proje temel olarak dışarıdan ve içeriden okunaklı basit mimari ilkeler üzerine kurgulanmıştır. Şube yapısında yoğun güvenlik önlemleri gerektiren, karmaşık para akışlarının gerçekleştiği ve teknik bölümlerin bulunduğu alanlar, net sınırları dışarıdan okunabilen bir kaide altına alınmıştır. Zemin düzlemi müşteri girişinin gerçekleştiği saydam bir bölge olarak düşünülmüş, birinci ve ikinci katlar yönetim ve büro alanları olarak düzenlemiştir.



Şube Binası bütün işlevleri kavrayıp kuşatan sert bir kabuk gibi davranır. Bu tavır binanın işleve göre özelleşmiş zırhını oluşturur. Tasarımda olabildiğince kompakt bir yapı hedeflenmiştir. Banka, işlemlerinin karmaşıklığı ve işleyiş şekli itibariyle birbirini tetikleyen bir düzenek gibi çalışır. Döşemelerde açılan birbiri üstüne denk gelmeyen galeri boşlukları ve cam çatılar, yapı içerisinde farklı noktalarda farklı derinlikte algılar oluşturur. Yapı cidarı bu sistemi birlikte tutan homojen bir düzen üretir ve hareketli iç mekânı dışına yansıtır. Bankanın masif kitlesi kuzey-güney yönünde devam eden bir platformun üzerine oturur. Bu platform güney tarafında giriş ön meydanını oluştururken kuzey cephesinde eğimli bir güvenlik bölgesi olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda bu eğimli güvenlik bölgesi İzmir-Ankara yolundan binanın algısını güçlendirirken, gürültü kesici bir unsur olarak da düşünülmüştür. Yaya girişleri Güney cephesindeki saydam kırmızı bir duvar yüzeyinden gerçekleşir.” Bugün inşa edilmiş yapı için de geçerliydi yukarıdaki argümanlar. Zor bir sürecin sonunda yarışma ile tasarladığınız bir yapının uygulanmasının başka bir his olduğunu söylenebilir.



Bir yapı yapmayı mimarın kendini ifade etmek için kullandığı bir araç olarak algılıyorum. Bu yapının mimari teorinin ve yarışma sonrası jürinin yazdığı rapor ve algılaması ile kıyaslayınca nerede durduğunu bilemiyorum. Ama bana göre yapılarda az çok insanlar gibiler. Kimisi biraz utangaç, kimisi cüretkâr, kimisi teşhirci, kimi mütevazı, mazbut... Bazısı geveze, otoriter, lakayt, canayakın, sıcak... Bizimkisi de böyle bir şeydi; ketum, hafif çakır biraz sessiz ama sert... Pek de güzellik delisi değil... Zor ısınan, tanıyınca içerden aydınlık, güvenilir tiplerden.

*Bu proje YAPI Dergisi'nin 378. sayısında yayımlanmıştır.