Eren Tümer ve ekibinin projesi, KKTC Sigorta ve Reasürans Şirketler Birliği Ulusal Mimari Proje Yarışması'nda İkincilik Ödülü'ne layık görüldü.
“IN-SITU”
Bağlam
KKTC’nin ve dolayısıyla daha 7. yüzyılda başkent olan Lefkoşa’nın çok katmanlı tarihsel geçmişi sadece sosyolojik bir çeşitliliği değil mekânsal bir çeşitliliği de içermektedir. Roma döneminden başlayan ve günümüze gelinceye kadar birçok medeniyetin etkisinde kalmış olan söz konusu bu kültürel yapının yerel mimari anlayışı da doğrudan etkilemiş olduğu gerek tarihsel gerekse de son dönem yapılarda açıkça gözlemlenebilmektedir.
Öte yandan, hemen her tarihi kentte olduğu gibi, Lefkoşa ve beraberinde KKTC’li hafızasında oldukça önemli bir yeri olan tarihsel yapıların kendine özgü, yerel özelliklere sahip oldukları anlaşılabilmektedir. Hem malzeme hem de biçimsel özellikler bakımdan özgünleşen bu yapıları çok katmanlı kültürel çeşitlilik dışında, iklim koşulları gibi birtakım ortak verilerin de etkilediği izlenebilmektedir.
Bu önemli eserler arasından Büyükhan, Aziz Mamas Manastırı ve İkon Müzesi ile Posta Dairesi ve Mahkemeler binası hem arkadlı yapıları hem de taşımakta olduğu geleneksel dokular bakımından dikkat çekicidir. Öte yandan cumbalı formu ile Derviş Paşa Konağı ise hem geleneksel Osmanlı döneminin özelliklerini hem de yerel malzemelerin bir aradalıkları bakımından ilham vericidir.
Bu bağlamda, KKTC Sigorta ve Reasürans Şirketler Birliği Ulusal Mimari Proje Yarışması’na konu olan idari bina yapısının tasarımında, iklim, yerel doku ve kültürel ve tarihi geri plan gibi, bağlamı meydana getiren tüm etkenler dikkate alınmıştır.
Konum
Tasarım alanı, Lefkoşa’nın konut bölgelerinden biri olan Kızılbaş Mahallesi'nde yer almaktadır. 2001 yılında yürürlüğe giren Başkent Lefkoşa imar planına göre "Kentsel Faaliyet Koridoru" sınırları içinde kalan bölge, yeni imar planı ile birlikte ticari işlevli yapılara da ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Bunun yanı sıra, yapılacak olan KKTC Sigorta & Reasürans Şirketler Birliği idari yapısının bakanlık ve kamu kurumları gibi idari işlevli yapılar ile kentsel ölçekte yakın ilişki kurabileceği gözlemlenmektedir.
Tasarım Kararları
Yapının tasarımında, Lefkoşa kentinin yerel ve tarihi dokusu ile bölgenin geleneksel mimari özellikleri etkin rol oynamıştır.
Yapıyı tasarım alanının kuzey ve batı yönündeki yapılaşma yoğunluğu ile batı güneşinin yoğun etkisinden koruyabilmek amacıyla bu yönlerde daha dar açıklıklara yer verilmiştir. Öte yandan, daha yoğun kullanılacak olan mekanların organizasyonunda ise güney ve doğu yönleri tercih edilmiştir. Bu sayede tasarım alanın doğusundaki ve güneyindeki yeşil alanlar ile yapı arasındaki görsel etkileşimin arttırılması hedeflenmiştir. Hâkim rüzgâr yönünün kuzey-güney doğrultusunda olduğu göz önüne alınmış ve yapı hâkim rüzgâr yönünde tasarlanmış olan sirkülasyon aksı ve ana işlevler kütlesi olarak iki ana bölüme ayrılmıştır.
Yapının zemin katı giriş-karşılama bölümü ve kafeterya olarak tasarlanmıştır. 120 kişilik çok amaçlı salon ve ona ait fuaye ise zemin kat bağlantısının rahat olabilmesi bakımından bodrum katta önerilmiştir. 1. katında 80 kişilik eğitim salonu önerilmiş ve farklı organizasyonlara uygun bir mekânsal organizasyon tasarlanması hedeflenmiştir. Tahkim ve garanti fon ofisleri ve buna bağlı salon ile ek birimler ikinci katta tasarlanmıştır. İdari bölüm iki ayrı katta önerilmiştir. Yönetim toplantı salonunun üçüncü katta bilgi işlem ofisleriyle birlikte, genel başkanlık, sekreterlik ve bu işlevlere bağlı diğer ofis birimlerinin ise yapının son katı olan dördüncü katta olması önerilmiştir.
Sürdürülebilirlik
Yerel Malzemeler
Sarı taş, Lefkoşa ve çevresindeki tarihi yapılarda oldukça sık karşılaşılan önemli yerel malzemelerden biridir. Önerilen yapının sirkülasyon ve servis alanlarına hizmet eden bölümü sarı taş ile kaplanmış, Kıbrıs ve çevresinde rahatça bulunabilme olasılığı olan bu malzeme sayesinde hem karbon ayak izinin azaltılması hem de materyalin kendi yalıtım özelliğinden faydalanılması hedeflenmiştir.
Kontrollü Güneş Işığı
Önerilen yapının zemin katında yer alan mekanlara girecek güneş ışığının kontrol edilebilmesi bakımından dikey güneş kırıcılar önerilmiştir. Yapının ikinci, üçüncü ve dördüncü katlarında güney ve doğu yüzeylerini kaplayan delikli prekast tuğla tasarımı, ikincil cephe özelliği görmekte ve bu sayede mekân içi ısı ve ışık dengesi kontrol altına alınmaktadır.
Yağmur Hasadı
Yağmur suyundan toplanan gri suların, tuvaletler ve yeşil alan sulamasında kullanılabilmesi için bodrum katta yağmur suyu depolama alanı önerilmiştir.
Güneş Enerjisi
İklim koşullarının uygun olduğu bölgelerde, enerji üretimi için en uygun yöntemlerden biri güneş paneli sistemleridir. KKTC iklim koşullarının güneş paneli kullanımına elverişli olduğu görülmüş ve bina çatı terasında güney yönünde güneş panelleri yerleştirilmiştir.
Öte yandan güneş enerji sistemleri ile oldukça etkin bir biçimde çalışmakta olan Isı Pompası uygulaması sayesinde yapının ısıtma-soğutma ihtiyacını karşılayacak olan enerjinin minimum seviyeye indirgenmesi hedeflenmiştir.
Doğal Havalandırma
İklimlendirme için önemli etkenlerden biri olan doğal havalandırma eylemi yapının enerji etkin tasarım yaklaşımında belirgin bir rol oynamıştır. Hâkim rüzgâr yönünün kuzey-güney doğrultusundaki hareketi üzerinde durulmuş ve aynı doğrultuda bir yatay sirkülasyon tasarlanarak bir rüzgâr koridoru oluşturulmuş ve bu sayede yapı içerisindeki temiz hava sürekliliğinin kesintisiz olması hedeflenmiştir.
