Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek

Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer ile Selanik Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu Müdürü Dr. Maria Tsantsanoglou’nun eş küratörlüğünde gerçekleştirilen “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisi, Costakis Koleksiyonu’nun yanı sıra Moskova’daki Tüm-Rusya Dekoratif Sanatlar Müzesi ve Multimedya Sanat Müzesi ile Avrupa’nın önde gelen özel koleksiyonlarından seçilen 513 eserle, Türkiye’de ilk defa bir arada sunulan Rus Avangardı’nın sanat tarihindeki zengin yerine ışık tutuyor.

Sergi alanından görseller

Sabancı Üniversitesi’nin parçası olan Sakıp Sabancı Müzesi, 20. yüzyıl sanat tarihinin en heyecan verici dönemlerinden birine odaklanan bu sergide, Rus Avangardı’nın siyasi arka planının katmanlarını, kaynak teşkil edecek bir çerçevede sunarak akademik misyonunu yerine getirmeyi amaçlıyor. Sergide, dönem boyunca faaliyet gösteren ve sanatı hayatın her alanına yaymayı hedefleyen sanatçı ve okullar; resim, tasarım, edebiyat, film ve tiyatro alanlarındaki zengin üretkenlikleriyle temsil ediliyor.

Nikolai Suetin (1897–1954), Kahvedan, 1923, Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu

Nikolai Bordukov, Dekoratif tabak, 1930’lar, Tüm-Rusya Dekoratif Sanatlar Müzesi

“Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek”, 20. yüzyıl sanat tarihinin dönüm noktalarından biri olan bu dönemin tüm büyük isimlerinin eserlerini Türkiye’de ilk kez bir araya getiriyor. Dünyanın en önemli Rus Avangardı koleksiyonlarından ve arşivlerinden biri olan Selanik Çağdaş Sanat Müzesi - George Costakis Koleksiyonu, “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisinin de temelini oluşturuyor.

Kazimir Malevich (1879–1935), Siyah Dikdörtgen, 1915, Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu

George Costakis’in büyük bir tutkuyla bir araya getirdiği ve Rus Avangardı eserlerinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan Costakis Koleksiyonu’ndan sergiye dahil edilen sanatçılar arasında, sanat tarihinin ikonik eserlerinden Siyah Kare’nin yaratıcısı Kazimir Malevich, sanatla üretim arasındaki sınırları belirsizleştirerek sanatsal kuramda yeni bir dönemin öncüsü olan Vladimir Tatlin, fotoğraf, resim, heykel ve grafik sanatının cesur öncüsü Alexander Rodchenko dahil olmak üzere Rus Avangardı’nın birçok önemli ismi bulunuyor.

Alexander Rodchenko (1891–1956), Palyaço Pierrot, 1919, (Alexei Gan’ın “Biz” adlı oyunundan hareketle performans için köstüm tasarımı. Yapım hayata geçmedi), Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu

Gustav Klucis (1895–1938), Dinamik Kent, 1919-1921, Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu 

Vasily Kandinsky (1866–1944), Beyaz Üzerine I Etüdü, 1920, Özel Koleksiyon

Yine Costakis Koleksiyonu’ndan, dönemin kadın sanatçı yoğunluğunu temsil eden isimler arasında, metinle resim arasındaki etkileşimi temel alan Olga Rozanova, tasarladığı oyun dekorlarıyla tiyatro dilinin dönüşümüne katkıda bulunan Lyubov Popova ve yüzünü Rus halk sanatına dönerek Rus Avangardı’nda belirleyici bir rol üstlenen Natalia Goncharova da sergide eserleriyle yer alıyor.

Lyubov Popova (1889–1924), Ressamca Arşitektonikler, 1918, Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu 

Lyubov Popova (1889–1924), Uzamsal Güç Konstrüksiyonu, 1921, Devlet Çağdaş Sanat Müzesi - Costakis Koleksiyonu

Alexander Rodchenko’nun fotoğraf arşivine de sahip olan Moskova Multimedya Sanat Müzesi’nin belgesel nitelikteki geniş fotoğraf seçkisi, hem Rus Avangardı’nın yeni teknolojiye uyumunu yansıtıyor hem de bu sanatçıların özel dünyasına pencere açıyor.

Rus Avangardı’nın dönemin kültürel atmosferinde yol açtığı dönüştürücü etki, sergide eserlerin yanı sıra görkemli konstrüksiyonlar ve yeniden canlandırmalar ile yansıtılıyor. Vladimir Tatlin’in tasarladığı hava aracı Letatlin kontrüksiyonunun modeli, Rus Avangard sanatçılarının hayatı dönüştürme hayallerinin kapsamına işaret ediyor.

Modern tiyatronun temellerinin atıldığı ve birçok sanat tarihçisine göre Rus Avangardı’nın keşfedildiği yer olarak işaret ettiği Rus Avangardı tiyatro sahnesi de, yeniden üretimler yoluyla Sakıp Sabancı Müzesi’nde tüm ihtişamıyla hayat buluyor.

Tiyatro Sahnesi, Yüce Gönüllü Aldatılan Koca, 1922, Yönetmen: Vsevolod Meyerhold, Sahne Tasarımı / Kostümler: Lyubov Popova

Sergi süresince düzenlenecek film gösterimleri, müzik dinletileri, edebiyat etkinlikleri, çocuklar ve yetişkinlere yönelik atölye çalışmalarıyla, Rus Avangardı’nın farklı disiplinlerdeki üretimi derinlemesine ele alınacak. Rus Avangardı’nın uluslararası uzmanlarının metinlerinin yer aldığı katalog da sergiye eşlik edecek.