Gehry 6 Yaşından Beri Yeşil Bina mı Yapıyor?
E. Seda KAYIM
/ 14 Mayıs 2010
Dünyaca ünlü mimar Frank Gehry, kendisinin de "kapıverdiği" Pritzker ödülünü dağıtan Pritzker Vakfı'nın gerçekleştirdiği bir etkinlikte, sürdürülebilirlik meraklılarını ve yeşil aşıklarını çileden çıkaracak türden açıklamalarda bulundu. Vakfın her sene düzenlediği "Cindy Pritzker Kentsel Yaşam Konferansı" çerçevesinde Chicago'da konumlanan Harold Washington Kütüphane Merkezi'nde konuşan 81 yaşındaki deneyimli mimar, LEED sertifikasının "sahte ıvır zıvırlar"a verildiğini söyledi; "yeşil mimarlık" mevzunun ise tamamen politik bir mesele olduğunu dile getirdi.
Oturum şeklinde gerçekleştirilen konferans sırasında Tom Pritzker'in sorularını cevaplayan Gehry, nasıl olup da çocukluğundan itibaren ileride ünlü bir mimar olacağını bildiğini anlattı, bol bol da Renzo Piano'yu çekiştirdi. Ancak son derece esprili –hatta Blair Kamin'in yorumu ile "vintage Gehry"- bir havada geçen bu konuşma, Pritzker'in "yeşil" soruları ile farklı bir boyut kazandı. Priztker'in "enerji korunumu öneren yeşil mimarlık" ve "küresel ısınma" hakkındaki sorularını "Mesele sonuç olarak tamamen politik" diyerek geçiştiren Gehry, bir yandan da LEED (Enerji ve Çevre Tasarımı Önderliği - Leadership in Energy and Environmental Design) sertifika programlarına yüklendi.
Yapıların enerji korunumu sağlayan çeşitli niteliklerini puanlandıran ve bisiklet parkı gibi özelliklere de puan biçmesi nedeniyle eleştirilere tabi tutulan LEED değerlendirme sistemi hakkında "LEED'lerin çoğu sahte ıvır zıvırlara veriliyor" ifadesinde bulunan Gehry, "Yeşil bina yapmanın maliyetleri çok yüksek ve yaşam boyu ilk masraflarını çıkaramıyor" serzenişinde bulundu.
Bu açıklamalarının ardından sayısız web-sitesine konu olan Gehry, internet ortamında yapılan yorumlarda "kendi canavar binalarını haklı çıkarmak"la da suçlandı, "nihayet doğruyu söyleyen kişi" olarak övüldü de… Ancak dünyaca ünlü mimar nihayet söylediklerini –özellikle de LEED sertifika programı hakkındaki yorumlarını- "açıklığa kavuşturmak" istemiş olsa gerek ki, Bloomberg Businessweek'ten Michael Arndt'a bir röportaj talebi ile gitti.
"Ben altı yaşımdan beri ekolojik mimarlık yapıyorum..."
LEED sertifikası almanın "zaman ve para kaybı" olduğu konusunda hala ısrarlı olduğunu dile getiren Gehry, Arndt'la yaptığı görüşmede aslında programın kendisine değil de "LEED onay damgasının etrafında toparlanan yapmacık tutum"a saldırmaya çalıştığını belirtiyor.
"Geç 1960'larda, daha ortada bir ‘Dünya Günü' yokken ‘enerji tasarruflu' binaları desteklediğini" vurgulayan Gehry, hayatında hiçbir zaman LEED kazanmak için bina tasarlamadığını vurguluyor; MIT Stata Center'ı tasarlarken de böyle bir "derdi" olmamasına rağmen, günün sonunda LEED Gümüş sahibi olduklarını hatırlatıyor.
Konferanstaki sarkastik tavrı kadar konuşmasının başındaki kötümser tonu da –belki de biraz fazla- yumuşatan Gehry, "LEED'e asla karşı değilim. Bence harika! Bence bu işi yapmalıyız!" diyor ve şöyle devam ediyor:
"Bu, bizim meslekte bir fetiş haline geldi. Yakana Amerikan bayrağının iğnesini takarsan, Amerikalı olurmuşsun gibi… Söylemeye çalıştığım da buydu. Bence mimarlar bu konuda çok şey yapabilirler. Ancak yapılanların çoğu pazarlama işi ve halka ilişkilercilerin iddia ettiği kadar da işe yaramıyor."
Verimli çelişkiler üretmek
Peki, Gehry bize ne söylemiş oldu?
Öyle gözüküyor ki Gehry, sürdürülebilirlik temasının yerleştiği neredeyse kutsallaştırılmış mevkiden rahatsız olmuş isimlerden... Fakat mimarın, bir yandan pazarlamayı lanetlerken diğer yandan -"mahalle baskısı"na dayanamayıp- daha "politik" konuşma telaşesine girmesine bakılacak olursa, kimse popülaritesinin doruğundaki "yeşil"i gözden çıkarmaya hazır değil.
Aslında tam olarak da bu yüzden, ekolojik üretimin dinamikleri ve motivasyonlarını kavramsal olarak yıkmaya çalışırken "yuhalandığı" ve uğradığı hezeyan neticesinde, tam olarak da eleştirdiği dinamikler üzerinden –PR ve medya aracılığı ile- kendi yaklaşımını meşrulaştırmaya çalıştığı ve hatta "mecbur kaldığı" için Gehry'nin, "yeşil" kavramının politika ve ekonomi ile sıkı-fıkı ilişkisini bir kez daha ispatladığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Frank Gehry "Ben altı yaşımdan beri ekolojik bina yapıyorum..." diyedursun, mimar kendi çelişkileri ile bile bize, mevcut ekoloji hayranlarından daha fazla söz söyleme imkanı tanıyor gibi gözüküyor.
Kaynaklar: Cityscapes by Blair Kamin, Businessweek ve Inhabitat.
İlişkili Haberler
Bu Haberi Sosyal Medyada Paylaşın
Yorumlar
Bu İçeriğe Yorum Yazın