17. İstanbul Bienali 9 Haftada 500.000’e Yakın Ziyaretçi Ağırladı

Bienal, Beyoğlu, Kadıköy, Fatih ve Zeytinburnu’ndaki 12 sergi mekânının yanı sıra kent genelinde festivaller, gösteriler, etkinlikler, sahaflar, eczaneler, kafeler, restoranlar, üniversite kampüsleri ve bir radyo istasyonu aracılığıyla tüm şehre yayıldı. Sergiler kapansa da 17. İstanbul Bienali’nin işbirliğine dayalı projeleri uzun yıllar karşımıza çıkmaya devam edecek.

Amar Kanwar, Ute Meta Bauer, Bige Örer, David Teh, 17. İB Basın Toplantısı, Zeytinburnu Fotoğraf: Mühenna Kahveci

Bienal projelerine 500’ün üzerinde kişi katkıda bulundu

Bige Örer’in direktörlüğünü, Ute Meta Bauer, Amar Kanwar ve David Teh’in küratörlüğünü üstlendiği 17. İstanbul Bienali, farklı disiplinlerden 500’ün üzerinde katılımcının 55 projesini bir araya getirdi. 

Katılımcılar arasında sanatçı, düşünür, yazar, şair, araştırmacı, mimar, balıkçı, aktivist, etnomüzikolog, denizbilimci, kukla ustası ve müzisyenler de yer aldı.

Bienalin uzun soluklu projeleri

Mariah Lookman’ın, 700’ü aşkın tıbbi bitkiye ev sahipliği yapan Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi’ne özel olarak tasarladığı su bahçesi, bienalin ardından ziyaretçiler için bir dinlenme ve arınma noktası olmaya devam edecek.

Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı (um:ag) işbirliğiyle başlatılan “Dünyadan Saklı Hikâyeler” programı kapsamında, güncel sanat alanında hikâye anlatıcılığı, fotoğraf okuma, habercilik gibi başlıklarda bir dizi atölye düzenleniyor ve projelerle ilgili yeni metinlerin üretilmesi teşvik edilecek.

Sanatçı ve aktivist ikili Cooking Sections’ın İstanbul’un mandaları ve yaşam alanlarını ele aldıkları Çamuralem projesi, ilki bienalin açılış haftasında düzenlenen Manda Festivali ile önümüzdeki yıllar da sürecek.

Bienalin sergi mekânları

Sergiler, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, Performistanbul Canlı Sanat Araştırma Alanı (PCSAA), Merkez Rum Kız Lisesi, SAHA Studio, Metro İstanbul Yaklaşım Tüneli Taksim, Büyükdere35, Müze Gazhane, arthereistanbul, Barın Han, The Çinili Hamam, Küçük Mustafa Paşa Hamamı ve Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi’nde yer aldı. Kurtuluş’ta bulunan Nostalji Cafe ise, bienalin Şiir Hattı’nın buluşma noktası oldu.

9 hafta boyunca 250’ye yakın etkinlik

Bienal, sergilerin yanı sıra kamusal programında 250’ye yakın etkinlik sundu. Araştırmacı, sanatçı, düşünür, müzisyen, kukla ustası, komedyen, şair gibi çok farklı disiplinden katılımcı etkinliklere konuk oldu.

Doğa yürüyüşleri, şiir okumaları, manda ve mantı festivalleri, dergi lansmanları, film gösterimleri, panel, söyleşi ve atölye çalışmaları, kuş gözlemleri, açık hava yürüyüşleri ve baskı atölyeleri gibi ücretsiz pek çok etkinliğe binlerce kişi katıldı.

17. İstanbul Bienali’nin kamusal programını sanatçı Zeyno Pekünlü koordine etti.

Radyo Bienal

Bienalin hem katılımcısı hem de mekânlarından biri olarak konumlanan Açık Radyo, 2021 yılı boyunca 26 bölümlük bir bienal özel programına yer verdi. Zeyno Pekünlü’nün hazırlayıp sunduğu programa 17. İstanbul Bienali’nin katılımcıları konuk oldu. Programın kayıtları Açık Radyo web sitesinden, İngilizce kayıtları ise İKSV’nin Spotify, Apple Podcasts ve Google Podcast hesaplarından dinlenebiliyor.

Bienal, film programı ile farklı şehirlere uzandı

Türk Ekonomi Bankası (TEB) sponsorluğunda ücretsiz gerçekleştirilen film programında 11’i kısa, 12’si uzun metrajlı olmak üzere toplam 23 film gösterildi.

Başlığını bienalin küratoryal metninden alan “Tatlı, Olgun Meyvelerle Kaplı Ulu Bir Ağaç Olmak Yerine: 17. İstanbul Bienali” film seçkisi, nisanda 41. İstanbul Film Festivali’yle başlamıştı.

Filmler bienal boyunca İstanbul’da Pera Müzesi ve Hope Alkazar, Eskişehir’de Odunpazarı Modern Müze, Çanakkale’de Çanakkale Evi, Mardin’de Galatist Cafe ve Ankara’da Uğur Mumcu Vakfı’nda gösterildi.

Koç Holding’in desteğiyle düzenlenen rehberli turlara yoğun ilgi

Ziyaretçilerin bienal eserlerini daha yakından tanımalarını sağlayan rehberli tur programına, yaşları 20 ile 25 arasında değişen 20’yi aşkın rehber katkı sundu. Rehberler, Pelin Kuş’un koordinasyonunda bir ay boyunca eserler hakkında eğitim aldı ve bienal suresince, yaklaşık 7.000 ziyaretçiye sergileri tanıttı.

Bienalden çocuklara ve gençlere özel

Bienalin Pera Müzesi’nin işbirliği ve Koç Holding’in desteğiyle gerçekleştirdiği çocuk ve gençlere özel eğitim programı kapsamında 9 hafta boyunca 4-17 yaş aralığındaki genç ziyaretçiler, yerküreyle, kendileriyle ve diğer canlılarla kurdukları ilişki üzerine düşünme ve farkındalık kazanma imkânı buldu.

Kamusal programda çocuklara yönelik gerçekleştirilen kuş gözlemlerinden sirk okullarına, sanatçı atölyelerinden kitap okumalarına uzanan çok farklı etkinliklerle bienal, 3.000’in üzerinde çocuk ve gence ulaştı. Bienal süresince ayrıca, ebeveynler ve bakım verenlerin 0-36 aylık bebekleriyle katılabildikleri Bebekli Sabahlar etkinlikleri de düzenlendi.

Kuşlar Ne Düşünüyor? projesi kuslar.iksv.org’da devam ediyor

Bienal kapsamındaki “Kuşlar Ne Düşünüyor?” başlıklı proje, odağına 6-14 yaş arasındaki çocukları alırken, onlara eşlik eden yetişkinleri, öğretmenleri ve farklı alanlardan uzmanları, bulundukları yerdeki kuşları gözlemlemeye, onlar hakkında düşünmeye ve doğayla yeniden bağlantı kurmaya çağırdı.

İstanbul Bienali ve İKSV Alt Kat tarafından hayata geçirilen proje, Eğitim Reformu Girişimi (ERG), Hisar Okulları, Öğretmen Ağı, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi ve Today at Apple’ın işbirliğinde, pek çok farklı disiplinden uzman, sanatçı, öğretmen, bilim insanı ve paydaşı bir araya getirdi.

Türkiye’nin dört bir yanından projeye katılan çocukların hazırladığı metin, resim, fotoğraf, ses dosyaları ya da videolar kuslar.iksv.org adresinden incelenebiliyor. Dileyen çocuklar yeni içerikler üretip web sitesine yüklemeye devam edebilir.

Proje kapsamında, bienal süresince Roots & Shoots Türkiye ekibinin yürütücülüğünde “Kuş Gözlemleri”  yapıldı, farklı katılımcılarla “Duyularla Kuşları Keşfediyoruz” etkinlikleri gerçekleştirildi. Atatürk Kent Ormanı’ndaki etkinlikler İBB Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Dairesi Başkanlığı, Yeşil İstanbul ve Yaban İstanbul’un desteğiyle gerçekleştirildi.

Today at Apple’ın desteğiyle Apple Bağdat Caddesi’nde gerçekleştirilen atölyelerde ise, 7-14 yaş aralığındaki çocuklar sanatçılar Volkan Aslan, İnci Furni, Gözde İlkin, Elif Öner & Evrim Kavcar, Mk Yurttaş & Performistanbul ile bir araya geldi.

Cankulağıyla Dinleme Atölyeleri

İKSV Alt Kat, İstanbul Bienali’nin işbirliği ve Vuslat Vakfı’nın proje partnerliğiyle, bienal boyunca Küçük Mustafa Paşa Hamamı’nda 7-9 yaş grubuna yönelik etkinlikler gerçekleştirdi. Ses sanatçısı ve besteci Tarek Atoui’nin yapıtından yola çıkarak hazırlanan atölyelerin tasarımını ve yürütücülüğü Atölye Pikolo üstlendi.

Bienalin yayınları

Rehber ve Katalog

17. İstanbul Bienali’ne, İKSV ve Yapı Kredi Yayınları tarafından, Vehbi Koç Vakfı’nın katkılarıyla yayımlanan iki yayın eşlik etti.

Bienalde ziyaretçilere eşlik etmesi için, Erdem İlgi Akter tarafından yayıma hazırlanan rehber kitabı, bienal eserleriyle ilgili tanıtıcı metinlere, harita ve kat planlarına ve bienalin diğer programıyla ilgili pratik yönlendirmelere yer verdi.

Bienalin kompostlaşma sürecine, kaygılarına ve referanslarına dair daha derin bir bağlam ve teorik düşünceler sunmak üzere hazırlanan sergi kataloğuna Carl Mika, Nabil Ahmed, Övül Durmuşoğlu, Michael Marder, Maria Puig de la Bellacasa, Nirwan Ahmed Arsuka, Rustom Bharucha, Çiğdem Buğdaycı Gürsoy, Greg Dvorak, Ruth McDougall, Zozan Pehlivan, John Bell, David Harvey, Amar Kanwar ve Elif Kamışlı metinleriyle katkı sundu.

Bienal yayınlarının ve şiir kitabının tasarımını Emre Çıkınoğlu üstlendi. Bienal kataloğunun baskısı tükendi. Rehber kitabı, magaza.iksv.org'dan temin edilebiliyor.

Şiir Hattı

Süreyyya Evren'in danışmanlığını yaptığı Şiir Hattı programı, bugüne dair başka türlü "haber"lere ulaşabilmek için şairlerin zihin dünyasına ve sözcüklerine başvurdu. Proje kapsamında 15 şair, 2021 yılı boyunca her ay bir şiir yazmaya davet edildi. Projeye katılan şairler böylece bienal için bir yıl boyunca kendi gözlerinden dünyanın gidişatını yorumlayan şiirler ürettiler.

Şiirler Mayıs 2021’den bu yana Açık Radyo yayınları ve bienalin podcast kayıtlarıyla kamusal alana ulaştı ve bienal süresince kent genelindeki sahaflarda, kahvelerde, lokantalarda, dükkânlarda, basılı ve sanal yayınlarda, Performistanbul’un canlı performanslarında, otobüs durakları ve ilan panolarında ve pek çok farklı kamusal mekanda yer aldı. Nâzım Hikmet ve Faiz Ahmad Faiz’in dostluğundan ilham alan projede bu şairlerden şiirlere de yer verildi.

Yazılan şiirlerden bir seçki, bir şiir kitabında bir araya getirildi. Kitabın Türkçe edisyonuna magaza.iksv.org adresinden, daha küçük bir seçkiyle hazırlanan İngilizce edisyonuna çevrimiçi ve ücretsiz olarak buradan erişilebiliyor.

Projeye katılan şairler: Mehmet Said Aydın, Donat Bayer, Zeliha B. Cenkci, Sevinç Çalhanoğlu, Cevat Çapan, Ersun Çıplak, Devrim Dirlikyapan, Haydar Ergülen, Mehmet Erte, Cem Kurtuluş, Bejan Matur, Mustafa Erdem Özler, Gonca Özmen, Anita Sezgener, Neşe Yaşın

Opti ile Pesi: Şiirli Yollar

Bienalin çocuklar tarafından ilgiyle takip edilen, iki sanatsever martı Opti ile Pesi’nin maceraları bu sene de devam etti. Yekta Kopan’ın yazdığı, Gökçe Akgül’ün resimlediği Opti ile Pesi: Şiirli Yollar, Burcu Ural Kopan’ın yayın yönetmenliğinde hazırlandı. İsviçre merkezli Jan Michalski Vakfı’nın desteğiyle hazırlanan kitap, bienal mekânlarında ücretsiz olarak dağıtıldı. Kitaba özel etkinlikler, bienal boyunca okul, dernek ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla İKSV Alt Kat’ta ücretsiz olarak gerçekleştirildi.

Mantı Postası

23,5 Hrant Dink Hafıza Mekânı’nın işbirliğiyle hayata geçirilen Mantı Postası, aylık üç çevrimiçi sayı olarak mantipostasi.com.tr adresi üzerinden yayımlandı. Gazetenin makalelerden bir seçkiyi içeren matbu edisyonu, sergi mekânlarından dağıtıldı.

Çeşitli toplumsal, tarihsel ve siyasal meselelere dikkat çeken ve 30’un üzerinde ismin katkıda bulunduğu yayında mantı tariflerine, mantı hikâyelerine, denemelere, fikir yazılarına ve ayrıca video ve podcast gibi dijital içeriklere yer verildi.

Katkıda bulunanlar: Shahidul Alam, Erdem İlgi Akter, Levon Bağış, Ulaş Bayraktar, Gaye Boralıoğlu, Elvan Uysal Bottoni, Fethiye Çetin, Civan Er, Yıldız Horata, Sevilay Refika Kadıoğlu, Banu Karaca, Karin Karakaşlı, KAMER Foundation, İhsan Karayazı, Ercan Kesal, İoanna Kuçuradi, Kırkayak Kültür, Piyale Madra, Quin Minassian, Ceren Oykut, Yasemin Özcan, Sibil Çekmen, Silva Özyerli, Sibel Cuniman Pinto, Özge Samancı, Meri Çevik Simyonidis, Ohannes Şaşkal, Güneş Terkol, Takuhi Tovmasyan, Aylin Yazıcıoğlu, Serra Yılmaz, TUNCA, Zafer Yenal

Anne(x)

Oda Projesi, “annelik ve üretim” ilişkisine odaklandıkları projelerinde, Müze Gazhane’deki sunumları ve bienal sırasında gerçekleşen bir dizi etkinlikle birlikte Anne(x) gazetesinin yedinci sayısını bienal kapsamında çıkardı. Bienalin okuma odalarından ücretsiz dağıtılan derginin Türkçe ve İngilizce sayıları buradan okunabiliyor.

Crip Magazine

Bienal sanatçılarından Eva Egermann, Türkiye’de engellilik üzerine çalışmalar yürüten sanatçılar, eylemciler ve akademisyenleri katkıda bulunmaya davet ettiği Crip Magazine’in beşinci sayısını bienal kapsamında yayımladı. Matbu edisyonu bienal mekânlarında ücretsiz dağıtılan dergi, cripmagazine.evaegermann.com adresi üzerinden çevrimiçi olarak da okunabiliyor.

Uluslararası basında 17. İstanbul Bienali

Bienal, 17 farklı ülkeden aralarında Time Out, Forbes, Financial Times, Le Monde, La Repubblica, Die Zeit, Deutschlandfunk, Wallpaper*, The Art Newspaper, Artforum, Artnet, ArtReview, Apollo ve Hyperallergic gibi dünyanın önde gelen yayınlarının bulunduğu pek çok prestijli gazete, dergi, TV, radyo ve web sitesinin gündeminde yer aldı. BBC World News, sunucu Nikki Bedi’nin hazırladığı “Encounter Culture” başlıklı yeni programının ilk bölümünde özel olarak 17. İstanbul Bienali’ne odaklandı.

İstanbul’a yeni bir kalıcı eser: Ayşe Erkmen’den Haliç Haliç’te

İstanbul Bienali, 2017’den bu yana, 2007-2036 Bienal Sponsoru Koç Holding’in desteğiyle kamusal alanda sergilenmek üzere yeni bir eser siparişi veriyor.

17. İstanbul Bienali’yle birlikte, Türkiye’nin önde gelen sanatçılarından Ayşe Erkmen’in Haliç’in kıyı şeridinden esinlenerek yarattığı Haliç Haliç’te adlı eseri, Balat Hastanesi ile Balat Vapur İskelesi arasında yer alan Akşemsettin Parkı’na yerleştirildi.

Bienalin izleyici deneyimini geliştirmeye yönelik projeleri

17. İstanbul Bienali, izleyici deneyimini daha ileriye taşıma konusunda yol göstermesi amacıyla bu yıl ilk kez deneyim anketleri düzenleyerek ziyaretçilerin görüşlerini dinledi. İzleyicilerin %76’sı anketi yanıtlayarak araştırmaya katkıda bulundu. Ayrıca Erişilebilir Her Şey işbirliğinde özel sergi turları da düzenleyerek bienal sergilerinin daha erişilebilir olması için bir deneyim ve araştırma modülü tasarladı.

Bienalin destekçileri

İstanbul Bienali, İKSV tarafından 2007 yılından bu yana Koç Holding’in katkılarıyla düzenleniyor. Koç Holding bu yıl aldığı kararla 20 yıllık sponsorluk desteğini 30 yıla çıkararak 2036’ya kadar uzattığını duyurdu. İstanbul Bienali’ne çok sayıda kurum, kuruluş ve uluslararası fon sağlayıcısı da destek veriyor. İKSV’nin tüm etkinliklerine, vakfın Kurucu Sponsoru Eczacıbaşı Topluluğu katkı sağlıyor.

17. İstanbul Bienali’ne Proje Ortakları olarak Eğitim Reformu Girişimi (ERG), Hisar Okulları, Öğretmen Ağı, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, Today at Apple destek verirken Havayolu Partneri Türk Hava Yolları, Aydınlatma Sponsoru Tepta, Teknoloji Sponsoru Arçelik oldu. Bienali Ford Otomotiv San. A.Ş ve Tekfen Holding Özel Proje Sponsorları olarak, Türk Ekonomi Bankası (TEB) Film Programı Sponsorluğuyla, TikTok ise İKSV Eğlence Partneri olarak destekledi.

Katkı Sağlayan Kuruluşlar Mey I Diageo, Illy, Securitas, NOA, Singapore Airlines, Allianz Türkiye ve tonwelt ile 2015-2024 Boya Sponsoru Polisan Kansai Boya, bienale olan desteğini bu yıl da sürdürdü.

17. İstanbul Bienali’nin diğer destekçileri ise Meke, Odeabank, Somerset, Sotheby’s ve Tempo oldu.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın tüm festivallerinde İKSV Dijital Dönüşüm Sponsoru Google, İKSV Konaklama ve Mekân Sponsoru The Marmara Group, İKSV Sigorta Sponsoru Zurich Sigorta, İKSV Kurumsal Eğitim ve Gelişim Sponsoru Davranış Bilimleri Enstitüsü, İKSV İletişim Stratejileri ve İçgörü Sponsoru FutureBright Group ile servis Sponsorları Amerikan Hastanesi, MindBehind, Plaza OSGB, GFK, SOMERA, AGC, Uzman CRM, BooSmart, Loodos Teknoloji, OMD ve WISEBACK destek veriyor.Bunlara ek olarak bir dizi destekçi, uluslararası fon kuruluşları ve hibe organları İstanbul Bienali'ne ek katkıda bulunuyor. Bunlardan bazıları; ABD Ankara Büyükelçiliği, Acción Cultural Española (AC/E), Arts Council Norway, Australia Council for the Arts, Avusturya Kültür Ofisi İstanbul, Austrian Federal Ministry for Arts, Culture, Civil Service and Sport (BMKOES), Bagri Foundation, BAK - basis voor actuele kunst, British Council, Camões - Institute for Cooperation and Language, I. P (CICL), Castello di Rivoli Museo d'Arte Contemporanea, Chrest Vakfı, Creative New Zealand, Directorate-General for Contemporary Creativity of the Italian Ministry of Culture (DGCC), Filipinler Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu, Fransa Ankara Büyükelçiliği, Fransa İstanbul Başkonsolosluğu, Fundación Jumex Arte Contemporáneo, Goethe-Institut Istanbul, Goethe-Institut South Africa, Han Nefkens Foundation, Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği (HBS), Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu, ifa – Institut für Auslandsbeziehungen, Indonesian Ministry of Education, Culture, Research, and Technology, Institut français, İstanbul İtalyan Kültür Merkezi, İsveç İstanbul Başkonsolosluğu, Japan Foundation, Japonya İstanbul Başkonsolosluğu, KADIST, Korea Arts Management Service (KAMS), Kunstverein in Hamburg, Meksika Ankara Büyükelçiliği, Mondriaan Fund, National Arts Council of Singapore (NAC), National Commission for Culture and the Arts of the Philippines (NCCA), Norveç Krallığı Ankara Büyükelçiliği, Office for Contemporary Art Norway (OCA), Phileas – A Fund for Contemporary Art, Portekiz Ankara Büyükelçiliği, Project Eleven, República Portuguesa – Cultura / Direção-Geral Das Artes, SAHA Derneği, Schering Stiftung, Singapur Ankara Büyükelçiliği, SPOT Projects, Swiss Arts Council Pro Helvetia, Tarabya Kültür Akademisi, The Agency For Cultural Affairs, Government Of Japan (Bunka-Cho Art Platform Japan) ve Vuslat Vakfı.

Bu edisyonun Ana Hamileri; Oya & Bülent Eczacıbaşı ve Ömer Koç̧. Hamileri; Shane Akeroyd, Bilge Öğüt Cümbüşyan & Haro Cümbüşyan Füsun & Faruk Eczacıbaşı, Erdem Ailesi, Emin Hitay, Phillip Keir & Sarah Benjamin, Öner Kocabeyoğlu / Papko Art Collection, Tansa Mermerci Ekşioğlu ve Pırıl & Igno van Waesberghe. Dostları; Berrak & Nezih Barut, Sevil Dolmacı, Silvia Fiorucci, Zeynep & Can Kendi, Ari Meşulam ve Şebnem & Mahmut Ünlü. Okyanus Ötesi Dostları ise; Konfir Kabo, Amanda & Andrew Love ve Natasha Sidharta.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı, 17. İstanbul Bienali’nin gerçekleştirilmesini sağlayan tüm katılımcılara, sponsorlara ve destekçilere teşekkür eder.