Çağdaş sanat alanının en etkin figürlerinden Ai Weiwei’in Türkiye’deki ilk kişisel sergisi “Ai Weiwei Porselene Dair”, Akbank’ın desteğiyle Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde (SSM) açıldı.
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi (SSM)'de gerçekleşen “Ai Weiwei Porselene Dair” başlıklı sergi için sanatçının katılımıyla bir basın toplantısı düzenlendi. SSM Müdürü Dr. Nazan Ölçer ile Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer’in konuşmacı olarak katıldığı toplantıda sanatçı Ai Weiwei de eser sayısı bakımından dünyada şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı sergisi hakkında bilgi verdi.
Ai Weiwei’in yaşam öyküsünün izinde
SSM’nin üç katına yayılan ve 100’ü aşkın eserin yer aldığı sergi, sanatçının porselen üretimine odaklanıyor. Kariyeri boyunca birçok alanda çalışan Ai Weiwei’in porselenlerinin yanı sıra video, duvar kâğıdı ve fotoğrafları da sergi kapsamında yer alıyor. “Ai Weiwei Porselene Dair”, 1976-1977 imzalı ilk porselen çalışmasından İstanbul için özel olarak ürettiği yeni eserlerine uzanan seçkisiyle, sanatçının dünyasının keşfedilebileceği benzersiz bir ortam sunuyor.
Odysseus'un antikçağdaki yolculuğu ile son dönemde bütün dünyayı etkileyen sığınmacı krizi arasında karşılıklı bir ilişki gören Ai'nin sergide yer alan duvar kağıdı çalışmasından detay.
“Ai Weiwei Porselene Dair”, sanatçının eserlerinde tekrar tekrar beliren “kendine mal etme”, “yeniden üretme” ve “putları kırma” gibi kavramlara yoğunlaşan bir kurguyla onun sanat pratiğine ayrıntılı bir bakış imkânı sağlıyor. Sergi “sanat hayattır, hayat sanattır” anlayışı doğrultusunda üreten Ai Weiwei’in yaşam öyküsünün izlerini takip ediyor.
Çin porselen üretiminde organik formları taklit etme geleneğine dayanan "Pazar" yerleştirmesi, Ai'nin yolculukları sırasında gördüğü pazarların etkisini taşıyor.
Porselen kabın içinde dolgu malzemesi olarak kullanılan inciler "değer" kavramını yeniden sorgulamamıza aracı oluyor.
Tarihi sorgulama aracı olarak porselen
Eserlerinde hem Çin el sanatları geleneğine hem de Batı sanat tarihinden referanslara yer veren Ai Weiwei’in SSM’deki seçkisi, bu özelliğini yansıtan örnekleri kapsıyor. Sanatçının bu sergide odaklandığı porselen malzemesi, onun sahicilik, değer sistemlerinin tarihteki dönüşümü ve sanatın toplumsal değişimi etkilemekteki rolü konusunda ortaya attığı temel sorulara bir kapı açma görevini üstleniyor. Çin porselenlerini hem tarihe hem de günümüze dair anlamlar taşıyan bir malzeme olarak ele alan Ai Weiwei, geleneksel form ve dili güncel tartışmaların içinde kullanıyor. “Ai Weiwei Porselene Dair”, sanatçının bu malzemeyle ürettiği eserlerde belirleyici unsur olan tüm metotları içeren bir seçki sunuyor.
Tomurcuklar, 2014, Ai Weiwei Studio
İkonik eserler ve İstanbul'a özel çalışmalar birarada
Sergi, Ai Weiwei’in porselen üretimine odaklanmanın yanı sıra ikonik eserlerine de yer veriyor. Sanatçıyı çağdaş sanat tartışmalarının ön saflarına çeken, zamanımızın en tanınmış sanatçılarından biri haline getiren Ayçekirdekleri yerleştirmesi, onun hem porselen üretiminin tarihiyle ilişkisinin hem de bu malzemeyi güncel duruma dair yorumlarını nasıl kullandığının örneği olarak yer alıyor.
Han Hanedanı Vazosunu Düşürmek başlıklı eseri ise, Ai Weiwei’in put kırıcı eylemlerinden biri olarak, sanatçının varolan değer sistemlerini sorgulamak için farklı dönüştürme yöntemlerini örnekliyor.
"Han Hanedanı Vazosunu Düşürmek"te, Ai 2000 yıllık bir neolitik vazoyu, Kültür Devrimi sırasında kültürel mirasın yaygın bir şekilde yok edilmesini çağrıştıracak şekilde parçalayarak ona yeni bir anlam yüklüyor.
Sanatçı İstanbul sergisi için özel olarak ürettiği Mavi-Beyaz Porselen Tabaklar ve Sütun gibi Üst Üste İstiflenmiş Porselen Vazolar eserlerinde ise güncel krizleri, Yunan ve Mısır rölyefleri ile seramiklerine gönderme yaparak yansıtıyor, tarihin döngüsel yapısı üzerine düşündürüyor.
Mavi-Beyaz Porselen Tabaklar
Sütun gibi Üst Üste İstiflenmiş Porselen Vazolar
Sanatı sadece estetik bir uygulama olarak değil, yeni sorular ortaya atmak için fırsat olarak gören Ai Weiwei, gündelik hayattaki olaylara tepki verirken sık sık Çin’e özgü malzemeye gönderme yapıyor. Sanatçı, sergide yer alan eserlerinde bugüne ulaşmış antik çağ kalıntıları ışığında tarih konusunda düşünüyor ve çağdaş dünyaya dair kapsamlı bir bakış sunuyor.
Çin ve Osmanlı zanaatinin buluşma noktası
“Ai Weiwei Porselene Dair” sergisinin nasıl hayata geçirildiğini aktaran SSM Müdürü Nazan Ölçer şunları söyledi:
“Sanatseverlerle buluşturduğumuz bu serginin arkasında çok ilginç bir hikâye var. Ai Weiwei’in 2016 yılının Mart ayında Türkiye’deki mülteci kamplarını ziyaret etmek için İstanbul’a gelmesi, beni SSM’de ziyaret etmesi ve ardından hemen ertesi gün birlikte benim yıllar önce görev yaptığım Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne gitmemiz; bu serginin doğmasını sağlayan ilk adımdı. Müze ziyaretimiz sırasında Ai Weiwei’in bir Çin porseleninin Osmanlı zanaatı ile buluşmasıyla ortaya çıkan eseri gördüğünde adeta yüzünün aydınlanması ise bu sergiyi bugüne taşıyan kıvılcım oldu.
Ai Weiwei ile sergiye dair ilk görüşmelerimizi yaparken, o anın hepimizde bıraktığı etkiyle Türkiye’deki ilk sergisinde de sanatçının uzun zamandır ilgilendiği porselen üretimine odaklanmasına birlikte karar verdik. Sergiyi ziyaret eden sanatseverler eminim ki birçok süprizle karşılaşacak, sanatçının ifadesiyle de, “Ai Weiwei Porselene Dair” şimdiye kadar kendisinin yaptığı en kapsamlı ve en çok eserinin yer aldığı sergisi olma özelliğini taşıyor.
Ai Weiwei, dünya barışı için çalışan ve üreten bir sanatçı. Bugünün dünyasındaki trajedileri eserlerine yansıtarak barışçıl tavrını göstermek konusundaki başarısı ise eminim sergiyi ziyaret eden herkesi derinden etkileyecek ve belki ilham verecek.”
SSM'de Ai Weiwei söyleşisi
“Ai Weiwei Porselene Dair” sergisi süresince düzenlenecek atölye çalışmaları, çocuk eğitim programları, konferans ve panellerle Ai Weiwei’in sanatı derinlemesine işlenecek. Etkinliklerden ilki olan ve 13 Eylül Çarşamba günü saat 18.00’de gerçekleştirilecek sanatçı konuşmasında Ai Weiwei, Londra Royal Academy of Arts’ın sergiler eski direktörü Sir Norman Rosenthal’la sanat pratiği üzerine konuşacak.
Sergi kapsamında ayrıca, Sir Norman Rosenthal, Hans Ulrich Obrist ve Stacey Pierson’ın katkılarının yer aldığı bir katalog yayınlanacak. Sanatçının üretiminin yanı sıra beslendiği Çin el sanatları geleneğinin de işleneceği katalog, Ai Weiwei üzerine kapsamlı bir kaynak olma özelliği taşıyacak. “Ai Weiwei Porselene Dair” sergisi 28 Ocak’a kadar SSM’de ziyaret edilebilir.