Bundan 50 yıl evvel, Sagrada Familia Kilisesi inşaatının ısrarla sürdürülmesine karşı çıkan isimlerin başında gelen Oscar Tusquets Blanca, yapımı halen devam eden kiliseyi ziyareti sonrasında fikirlerinin nasıl alt üst olduğunu anlatıyor. "Son üç asrın en muazzam dini yapısı" olarak nitelediği Sagrada Familia'nın kendisi gibi düşünenler yüzünden neredeyse gerçekleşemeyeceğinden dem vuran Blanca'nın, Domus Dergisi internet sitesinde yayımlanan yazısı bir nevi günah çıkarma...
Domus Dergisi 2002 yılında, Antoni Gaudi'nin 150. doğum yıldönümü anısına, İspanyol mimarın ömrünün büyük bir bölümünü bahşettiği Sagrada Familia Kilisesi'nin süregelmekte olan tartışmalı inşa faaliyetine ilişkin bir yazı kaleme almasını ister Oscar Tusquets Blanca'dan.
1960'larda henüz üniversite öğrencisiyken, Sagrada Familia'nın bir türlü tamamlanamayan inşaatına karşı hazırlanan manifestonun "azmettiricileri" arasında yer alan Blanca, dönemin entelijansiyasının –Bruno Zevi'den Giulio Carlo Argan'a, Alvar Aalto'dan Le Corbusier'ye varıncaya dek- desteğini de arkalarına aldıklarını gururla not düşer. Manifestonun yayımlanmasıyla birlikte "Marksist kâfirler" damgasını yiyen Blanca ve yandaşları, aslında hayırlı bir işe önayak olur bir anlamda: Tepkili halk, manifestoya inat, inşaatın sürdürülebilmesi için o güne dek yapılmamış kadar büyük bir kamu bağışının toplanmasını sağlar.
Domus'a konuyla ilgili ilk makalesini yazdığı 2002 yılında, inşaatta bayağı yol kat edildiğine ve bu noktadan sonra kimsenin yıkıma cüret edemeyeceğine dikkat çeken Oscar Tusquets Blanca, bugün artık "inşaatın yapılıp yapılmaması" yönündeki tartışmanın yerini, bunun "nasıl tamamlanacağı" meselesinin aldığını söylüyor.
Geçtiğimiz yıl, kilisenin Papa tarafından kutsanmasının üzerine kendine aynı soruyu bir kez daha soran Blanca, aradan geçen 8 yıl zarfında eleştirel dyaklaşımında bocalamaya başladığını fark ediyor. İlk tereddütü, sokaktan geçerken orta nefin yapımına göz misafiri olduğu ana tekabül ediyor: "Gerçekten de görkemli ve etkileyici bir mekân" diyor kendi kendine.
Sonra kritik bir olay gerçekleşiyor; daha önce birlikte çalıştığı ve mesleki bilgisine sonsuz güvendiği Alfons Soldevila'nın, "Yapılan çalışmalar konusunda ayrıntılı bilgin olsa fikrin tamamen değişecek. Sagrada Familia gerçekten de 20. yüzyılın en önemli yapısı. Dilersen seni bizzat dolaştırabilirim" uyarısına / önerisine kulak verip, Sagrada Familia'nın 2011 güncellemesini keşfe çıkıyor.
İnceleme gezisinde Blanca ve Soldevila'ya projeden sorumlu mimar Josep Gómez Serrano da eşlik ediyor. Kiliseyi en tepeden (yapının yüksekliği 60 metreyi aşıyor) turlamaya başlayan Blanca, gezi sona erdiğinde şaşkınlıktan dilini yutacak raddeye geldiğini itiraf ediyor:
Sagrada Familia, Expiatori Tapınağı orta nefi
"İnşaatın sürdürülmesine karşı çıkılmasının temel dayanağı; Gaudi'nin kiliseye ilişkin planları ve maketleri İç Savaş'ın kaotik ortamında tahrip olduğundan, mimarın ne planladığını tam olarak bilemeyeceğimiz ve her yorumlamanın kaçınılmaz olarak ustaya ihanet sayılacağı yönündeydi. Ancak bu iddianın yarı yarıya doğru olduğu söylenebilir. Zira Gaudi, inşaat sürecinde art arda 3 farklı tasarım geliştirmişti ve her birinin de detaylı planlarını ve maketlerini hazırlamıştı. Hz. İsa'nın doğumunu betimleyen, yoğun bir süslemeye sahip "Kutsal Doğum" (Nativity) cephesinin ve bunun Kübist iç cephesinin Gotik dile sadık kaldığı rahatlıkla söylenebilir. İkinci tasarım ilkine oranla daha serbest ve organik bir forma sahiptir. Üçüncüsü ise tam Gaudi'ye yaraşır orijinallikte, yenilikçi ve eğlenceli bir projedir. Zaten uygulamaya dönüşen de, final aşaması olarak kabul edilen bu üçüncü tasarım olmuştur.
"Mimarın ömrü, eserinin tamamlanmış halini görmeye vefa etmese de, yapının oldukça detaylı ve içinde dolaşılabilecek büyüklükte, 1/10 ölçekli maketini hazırlar. Maket, savaşın yarattığı karmaşa içerisinde parçalara ayrılmış olsa da (ki bu parçalar şu anda arkeolojik bir operasyon çerçevesinde itina ile bir araya getiriliyor), çalışmayı belgeleyen harikulade fotoğraflar sayesinde büyük bir hassasiyetle yeniden üretilir. Orijinal maket, gelişigüzel bir şekilde yapılmış gibi gözükse de, mutlak bir geometriyi temel aldığından röprodüksiyonu da kolay olmuştur.
Gaudi, başka Neogotik dini yapı siparişlerinin ardından, ustası Juan Martorell i Montells'in de arka çıkmasıyla Sagrada Familia işini alır.
Haberin devamını okumak için lütfen ilerleyiniz. >>>>>