Almanya'nın Rudolstadt kentinin alamet-i farikası olan "Anchor Stone Blocks" (Almanca meali ile "Anker-Steinbaukasten") taş blok oyuncakların; keskin hatları ve cilalı yüzeyi ile mimarlık oyuncakları aleminde kalıcı bir yer edindiği söylenebilir.
Bir dönem Viyana, St. Petersburg, Londra ve New York'ta şubeleri bulunan "Anchor Stone", dünyanın ilk sistematik oyuncağı olma özelliğine sahip. Hatta öyle "sistematik" ki, Almanların teknik zekasının gelişiminde bu taş blokların kritik öneme sahip olduğuna kanaat getiren Amerikalılar, I. Dünya Savaşı'nın hemen ardından; Almanya'nın "yeni bir savaş açma potansiyeli"ni zayıflatmak amacıyla, Alman iştiraki olan Anchor Stone firmasını ülkesine iade etmek yerine satış kararı almıştı.
130 yıllık bir geçmişe sahip marka, bir dönem tamamen ortadan kalkmış olsa da, Amsterdamlı fanlarının sayesinde bügün tekrar doğduğu kentte üretilmeye devam ediyor.
Avrupa mimarisine üç renkli bir bakış
Eğitim sistemine yumuşak giriş olan "kindergarten"ı (anaokulu) icat eden Friedrich Froebel, geometrik şekillerin ve üç boyutlu strüktürlerin, çocukların zihinsel gelişimi üzerindeki etkisini göz önünde bulundurarak, 1840 yılında ilk yapı bloklarını geliştirmişti. Ahşaptan yapılan ilk oyuncakların işçiliği, fikrin kendisi kadar sofistike olmadığından, üst üste konulan bloklar uzun süre bir arada kalamıyor ve devriliyordu.
Ayakta durmayı beceremeyen ahşap bloklara alternatif üretmek üzere 1875'te işe koyulan Otto ve Gustav Liliental biraderler; kuvars kumu, tebeşir ve keten tohumu yağı ile doğala özdeş bir yapı malzemesine imza attılar. Keskin hatlara sahip yeni taş bloklar, gerçek yapı malzemelerinin dayanıklılığını ve stabilitesini bünyesinde barındırıyordu.
Avrupa'daki yapılarda kullanılan renkleri taklit etmek suretiyle; kırmızı tuğla, sarı kireçtaşı ve mavi arduaz olmak üzere 3 farklı renkte parçalar içeren Anchor Stone yapı setlerinin dünya çapında popülerliğe ulaşması ise, yaratıcı Liliental biraderlerden çok, yatırımcı Friedrich A. Richter'in çabası ile oldu.
1880 yılında taş blokların kullanım hakkını 1000 Mark (yaklaşık 1000 TL) gibi sembolik bir rakama satın alan Richter, yeni taşların üretiminde kullanılacak makine teçhizatına da bunun yaklaşık beş katı sermaye yatırarak, vakit kaybetmeden ilk yapı setlerini piyasaya sürdü. Yeniden yapılanma sürecinde, Ankor Stone yapı setlerinin planları için; ressamlar, illüstratörler ve mimarlardan oluşan bir sanat departmanı kurmayı da ihmal etmedi.
Yatırımın on beşinci yılında, Anchor taş blok tasarımı, "Richter's Anchor Stone Building Sets" (Richters Anker-Steinbaukasten) adı altında tescillendi ve reklam kampanyalarının da yardımıyla 40 binlik satış rakamına ulaştı.
Bauhaus'un kurucusu, ünlü mimar Walter Gropius'un tutkulu bir kullanıcısı olduğu Anchor taş bloklar, hummalı pazarlama stratejisinin semeresi olarak, Thomas Edison gibi dönemin önemli bilim ve düşün insanlarının övgüsünü topladı.
1910 yılında, 649 çalışanıyla dev bir şirket tablosu çizen Anchor Stone, kurucusunun vefatıyla birlikte yeni bir döneme girdi.
Toprağında yeniden doğdu
I. ve II. Dünya Savaşı karmaşasında varlığını sürdürmeyi başaran taş bloklar, Demir Perde'nin Avrupa'yı ikiye bölmesiyle birlikte Doğu Almanya sınırları içinde hapsoldu. 1953'te yeniden organize edilerek "VEB Anker-Steinbaukasten" adlı devlet şirketine bağlanan oyuncağın üretimi, on yıl sonra tamamen durduruldu.
Hatıra niyetine alıkonulan birkaç kutu dışında, bütün setler ilgilenenlere ücretsiz olarak dağıtıldı. Arta kalanlar ise, fabrikanın yakınında bir yere gömüldü. Ta ki bir gün Anchor Stone hayranları, ilk günkü performansını koruyan yıllanmış taş blokları yeniden atmosferle buluşturana dek…
Berlin Duvarı'nın yıkılmasını fırsat bilen Dr. Georg Plenge, Amsterdam'daki "Club of Anchor Friends"in desteği, Avrupa Birliği ve Thuringia eyaletinin maddi yardımı ile tarihi firmayı, "Anker Steinbaukasten GmbH" adı altında hayata döndürdü ve 1995 itibariyle Rudolstadt'taki fabrikada yeniden üretime geçildi. Piyasaya yeniden sürülen ilk ürün "Basic Set No.6" oldu.
Rakamlarla "Anchor Stone"
Üretime başlanan 1880 yılından firmanın kapılarını kapattığı 1963'e kadar, 400 farklı Anchor Stone yapı seti ve 1200 farklı taş blok formu yaratıldı. Bu tarihler arasında, toplam 5 milyar adet taş bloğun satıldığı tahmin ediliyor. En yüksek satış rakamına ulaşan setin 34 A olduğu biliniyor.
