Bon Pastor'un tarihini biraz anlatabilir misiniz?
Güney İspanya'dan metro inşaatında ya da Evrensel Fuar alanının yapımında çalışmak üzere gelen işçiler için 1929 yılında Belediye, bulabildiği en uzak ve en ucuz dört bölgeye "casas baratas / ucuz konutlar" yaptı. Bu bölgelerden biri de Bon Pastor'du. Bon Pastor'de elektriği ve suyu olan, iyi koşullardaki 784 tane konuta 3000 tane işçi yerleştirildi, fakat bölgede ne hastane, ne okul, ne de market vardı, sanki burası boşluğun ortasında kaybolmuş gibiydi. Üstelik mahalle sürekli sel felaketlerine maruz kalıyordu, bir keresinde sular neredeyse bazı evlerin çatısına ulaşmıştı. Ama insanlar ağaçlar ektiler, etrafı güzelleştirdiler ve burayı yaşanabilir kıldılar.
Aslında hemen hemen bütün İspanya'da 1920'lerde işçiler için kamu ve özel kurumlar tarafından ucuz konutlardan oluşan mahalleler icat edildi. Özel sektörün elinde tuttuğu mahallelerin çoğu, bir fabrika sahibinin fabrikasında çalışan işçilerin barınması için inşa ettirdiği "koloni"ler gibi, ıslah olma şansına sahip olduklarından korunabildiler. Bu kolonilere bir örnek olarak ünlü mimar Antoni Gaudí tarafından yapılan "Colonia Güell"i örnek olarak verebiliriz. Fakat Belediye tarafından inşa edilen mahallelerin ise ayakta kalmak için çok küçük bir şansı var. Barselona'da 4 farklı bölgeye inşa edilmiş olan 4 mahallenin üçü geçtiğimiz on yıl içinde yıkıldı ve geriye kentin tarihsel mirasını gösteren sadece Bon Pastor kaldı…
Bon Pastor'da kimler yaşıyor peki?
Temel olarak burada yaşayanları, istisnalar hariç, düşük gelirli işçiler ve çok sayıda işsiz oluşturuyor. Pek çok mahalle sakini, 1920'lerde ve 1930'larda Barselona'ya gelen işçilerin torunları. Bunlar, büyükannelerinden ya da büyükbabalarından aldıkları "kira sözleşmeleri" ile evlerinde oturmaya devam ediyorlar.
Nüfusun diğer bir kısmını da mahalleye daha sonraki yıllarda 1970'lerde ve 1980'lerde gelenler oluşturuyor. İstatistiksel olarak mahallede yaşayanların etnik kökeni hakkında çok az bilgiye sahibiz. Romanlar ile Roman olmayanlar önemli ölçüde birbirine karıştığı için farklılıkların çok belirgin değil. Fakat buna rağmen mahallenin popülâsyonunun yüzde 20-30'unu Romanların oluşturduğunu söyleyebilirim.
Bon Pastor-Sulukule dayanışma toplantısında, Bon Pastor Kentsel Dönüşüm projesinin, aslında işçi sınıfının belleğine yönelik bir saldırı olduğunu söylemiştiniz. İspanya'daki sol hükümet ve bu hükümete üye olan belediye neden işçi sınıfı kültürünü yansıtan bu mahalleden yana tavır almıyor?
Bu sorunun cevabını vermek kolay değil aslında. Ucuz konutlarda yaşayan pek çok insan için belediye meclisinde temsilcilerini, kendilerini olumsuz bir biçimde etkileyen bu durum hakkında karar alırken ve "işçi" ve "antifaşist" olarak inşa edilen bu "mahallenin hafızasının" silmeye çalışırken görmek büyük bir şok oldu.
Bence öncelikle bütün Avrupa'da bir sorun olarak karşımıza çıkan, sol partilerin kökenlerini unutması ve serbest piyasa ne gerektiriyorsa –Bu durumda gereken yok etmek ve inşa etmek- onu yapması! İkinci sorun ise sosyal politikaların, konutların bulunduğu alanlarla ya da kaliteleriyle ilgilenmek yerine, vatandaşlara sunulan sosyal konutların sayısı ile ilgilenme eğiliminde olması.
Son olarak da söylemek zorundayım ki biz burada, anarşizm ve komünizm arasında yaşanan büyük kopuşun çok önemli bir parçasıyız: İspanya İç Savaşı'nda Barselona anarşistlerin kontrolü altındaydı ve Bon Pastor'da savaş boyunca anarşizmin; "Confederación Nacional del Trabajo / Ulusal İş Konfederasyonu" (CNT) üslerinden biriydi. Hatta öyle ki; Güney İspanya'dan metro inşaatı ya da 1929 Evrensel Fuar alanının yapımında çalışmak üzere gelen işçilerin yerleştiği bu bölge anarşistleri ile ünlüydü; "Murcia Bölgesi Anarşistleri". Franko'nun diktatörlüğüne kadar da Barselona'ya "sendikalı anarşist işçi"ler egemen oldu.
George Orwell'ın "Katalanya'ya Selam" adlı kitabında da söylediği gibi, İspanya İç Savaşı boyunca anarşistler ve komünistler birbirleriyle savaştı. Bu yüzden Komünist Parti'nin mirasçısı olan sol parti de kentin hafızasından CNT'nin hatırasını silmeye katkıda bulunuyor.