Prof. Dr. Murat Özler, Erdoğan'ın ‘çılgın kanalı'nın Yalıköy-Alipaşa hattından geçmesi halinde, İstanbul'un önemli su havzalarından Terkos Gölü'nün kuruyacağını ve halkın susuz kalacağını söyledi
‘Yoğun yağış bile kurtaramaz'
Hidrojeoloji alanında İstanbul'un ilk yeraltı su kaynakları haritasını yapan Prof. Dr. Halil Murat Özler, yeni kanalın Terkos Gölü'nü kurutacağını söyledi. Özler, "Kanal gölün su kaynaklarını tamamen kesiyor. Beslenme alanının yüzde 70-80'ini kaybedeceği için kuruyacaktır. İstanbul'a kesinlikle su verilemeyecek. Göl, yıllar içinde gerçekleşecek yağışlar artsa bile eski haline dönemeyecek.
‘Zaten felaketin başındayız'
İstanbul Üniversitesi Çevre ve Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Özler, "Yeraltı suyuna tuzlu su girdiği zaman artık kullanamazsınız. Yerleşim olursa daha çok kuyu açılacak ve tuzluluk hızla ilerleyecek. Ergene havzasındaki araştırmalarda sodyum, klor tespit ettik, bu da zaten tuzluluk artışını gösteriyor. Silivri'den, Bekirli'ye kadar olan tüm yeraltı su havzaları tehlikede" dedi.
Kanal İstanbul Projesi'nin mimarlarından eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, "Güzergâh için 4 alternatif var, vatandaş spekülasyona gelmesin" türünden açıklamalar yapsa da önceki gün Akit Gazetesi'nin "ifşa ettiği" bir harita, güzergahı belirledi bile! Kesin olan tek şey ise "Çılgın Proje"nin İstanbul Boğazı'nın batısında yer alacağı.
Biz de başlangıcı Karadeniz kıyısında Yalıköy'den, Silivri'de Alipaşa'ya uzanan güzergahın gerçekleşmesi ihtimalini esas alarak, konuyu İstanbul Üniversitesi Çevre ve Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Halil Murat Özler'le konuştuk. Özler, hidrojeoloji alanında İstanbul'un ilk hidrojeoloji (yer altı su kaynakları haritalamasını) yapan kişi. Özler, yeni kanalın Terkos Gölü'nü kurutacağını söyledi.
Terkos'u kurutacaklar…
Özler, "Kanal Terkos'u bölüyor; gölün su kaynaklarını tamamen kesiyor. Beslenme alanının yüzde 70-80'ini kaybedeceği için kuruyacaktır. Terkos, İstanbul'un en büyük su havzalarından biridir. İstanbul'a kesinlikle su verilemeyecek" dedi. Göl, yıllar içinde gerçekleşecek yağışlar artsa bile eski haline dönemeyecek. Terkos zaten her yıl 1 metrenin üstünde buharlaşıyor. Güzergahın Büyükçekmece Havzası'nın sınırından geçtiğini belirten Özler, "Büyükçekmece'ye şu durumda önemli bir etkisi olmayacak. Üst kısımda Terkos'la bağlantısı kesilen su kaynakları için Sazlık'ın doğusunda bir baraj veya gölet yapılması gerekir ama bu da su ihtiyacı için uzun vadede yeterli olmayacaktır" diye ekledi.
Yeraltı sularının tuzlanma tehlikesi
Çorlu, Çerkezköy ve Edirne'de kuyu sularının kullanıldığını belirten Özler, Ergene havzasında son yıllarda yer altı sularının -300'lere kadar düştüğünü söyledi. Kanalla havzalardaki yerleşim artacağından Terkos ve Büyükçekmece havzalarının Küçükçekmece'nin akıbetini yaşayarak kirleneceğini belirtti. Özler şöyle konuştu:
"Yer altı suyuna tuzlu su girdiği zaman artık kullanamazsınız. Silivri taraflarında yer yer tuzlu su girişleri var. Yerleşim olursa daha çok kuyu açılacak ve tuzluluk hızla ilerleyecek. Kanalı betonlamaları gerek, betonlanırsa tuzlaşma önlenemez ama sınırlanır. Ergene havzasında yaptığımız araştırmalarda sodyum, klor tespit ettik, bu da zaten tuzluluk artışını gösteriyor. Silivri'den, Bekirli'ye kadar olan tüm yer altı su kaynakları tehlikede. Kurfallı'da, kireç taşlarının olduğu bölgeye su girdiğinde önlem alınmazsa yine sular kirlenecek" dedi.
Çanakkale Köprüsü planı
İstanbul'un ihtiyacının yeni bir yerleşim alanı olmadığını aktaran Prof. Özler, ihtiyacın ise nüfusun Anadolu'ya yayılması olduğunu dile getirdi. Kanala alternatif olarak, "Çanakkale'ye köprü yapılmasını projesini öneriyorum" diyen Özler, "Çanakkale'de ikinci bir İstanbul oluşturulmalıdır. En uygun yer burasıdır" diye konuştu.
Özler'e göre özellikle Gelibolu Yarımadası'nın tarihi ve SİT alanları dışında yerleşimsiz çok arazisi var. Zemini sağlam, su kaynakları açısından da sorunu yok.
Çanakkale'ye köprü etütlerini 15 yıl önce hocası Prof. Okay Eroskay ile birlikte yaptıklarını belirten Özler, "Devlet etüt istemiş ve yer önerilmişti ama proje hala bekletiliyor. Burada Meriç Nehri'nin suyu da arıtılarak kullanılabilir" dedi.
Yeraltı suyu sismik araştırma sistemi kuruluyor
Prof. Halil Murat Özler ve ekibi, Marmara'da depremselliği araştıracak bir merkez ve yeni bir sismik ağ oluşturuyor. Yeni Zelanda'daki Auckland Üniversitesi'nden bir ekiple işbirliği yapan ekip, Türkiye'de ilk defa yer altı suyu sismik araştırma sistemini kuracak. Özler, bu sistemin yer titreşimlerini incelemede çok daha hassas olduğunu belirtti. Ayrıca, jeotermal enerji kaynaklarını değerlendirecek bir çalışmaları da var.
Şule YILDIRIM, BirGün Gazetesi, 01.05.2011