3. İstanbul Tasarım Bienali, 20 Ekim Perşembe sabahı Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nda yapılan basın açılışıyla tanıtıldı. Beatriz Colomina ve Mark Wigley'nin küratörlüğünü üstlendiği bienal, ziyaretçileri, tasarımın insan, yaşam, gezegen ve zaman üzerindeki etkisini keşfetmeye çağırıyor.
İnsan-Tasarım İlişkisinin 200.000 Yıllık Serüveni
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından ENKA Vakfı, Petkim ve VitrA eş sponsorluğunda düzenlenen 3. İstanbul Tasarım Bienali, 22 Ekim’de kapılarını ziyaretçilerine açıyor. “BİZ İNSAN MIYIZ? : Türümüzün Tasarımı : 2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl” başlığıyla, Beatriz Colomina ve Mark Wigley küratörlüğünde düzenlenen bienal, “insan”ın 200.000 yıl boyunca tasarımla kurduğu ilişkiyi, arkeolojiden son teknolojiye, tıptan mimarlığa, bilimden iletişime birçok farklı alanda inceliyor.
Bienale ev sahipliliği yapan mekanlardan Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nda gerçekleşen basın açılışına İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, 3. İstanbul Tasarım Bienali küratörleri Beatriz Colomina ve Mark Wigley ile İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Deniz Ova konuşmcı olarak katıldı.
Bülent Eczacıbaşı, Deniz Ova, Beatriz Colomina, Mark Wigley / foto: Mahmut Ceylan
İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, “İKSV olarak ilk kez 2012 yılında düzenlediğimiz İstanbul Tasarım Bienali, kısa bir süre içinde hem ulusal hem uluslararası düzeyde saygın bir üretim ve buluşma platformu olarak kabul gördü. Tasarım ve ilgili tüm yaratıcı alanları kapsayacak şekilde geliştirdiğimiz, tasarım kavramı üzerine ufuk açmasını, kamuoyunda tasarım konusundaki duyarlılığı artırmasını amaçladığımız bienal 22 Ekim’de kapılarını açacak. Bienal sergilerini tüm izleyicilerimizin zevkle takip edeceğini umuyoruz. İzleyicilerimizin de bu süreçte bienalle birlikte yeni düşüncelerle, yeni bakış açılarıyla tanışacağına, tasarıma dair yeni sorular soracaklarına inanıyoruz.” dedi.
İstanbul Tasarım Bienali’nin basın açılışına, basın mensuplarının yanı sıra akademisyenler, bienale destek veren kurum ve kuruluşlardan temsilcilerle mimarlık ve tasarım dünyasının önde gelen isimleri katıldı. Konuşmaların ardından Galata Özel Rum Okulu’ndaki bienal sergisi, küratörler Beatriz Colomina ve Mark Wigley rehberliğinde gezildi.
foto: Mahmut Ceylan
6 Kıtadan 70'i Aşkın Proje
Bienalde, 6 kıtadan 13 ülkeden 250’nin üzerindeki katılımcının 70’i aşkın projesi yer alıyor. Bienal katılımcıları arasında tasarımcıların yanı sıra mimarlar, tarihçiler, arkeologlar, koreograflar, sanatçılar ve bilim insanları bulunuyor. Bienalde yer alan projeler, tasarımın insan hayatını, bedenini, yaşadığı gezegeni ve zamanı nasıl kökten değişikliklere uğrattığını gösteriyor.
3. İstanbul Tasarım Bienali sergileri 5 mekâna yayılıyor. Bienal sergileri ücretsiz olarak Karaköy’deki Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, Studio-X Istanbul, DEPO, bomontiada’da yer alan Alt Sanat Mekânı ve girişin müze biletiyle yapılacağı Sultanahmet’teki İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde gezilebilecek.
"The Transparent Man - Cam Adam", Deutsches Hygiene-Museum / mekan: Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, foto: Sahir Uğur Eren
İstanbul Tasarım Bienali, sergilerin yanı sıra paneller, söyleşiler ve birçok farklı etkinlikle de bir ay boyunca tüm şehre yayılacak. Bienalin ilk yılında başlatılan Akademi Programı’nda bir kez daha Türkiye’den ve yurtdışından üniversitelerin katıldığı ve bienal teması kapsamında üniversitelerde yapılan çalışmalar sergilenecek. Bu yıl başlatılan İstanbul genelinde farklı bölgelere yayılacak Yaratıcı Mahalleler programında özel projeler ve etkinlikler yer alacak. Tasarım Rotaları da kentte tasarım odaklı mekânlara yapılacak yürüyüşleri içerecek.
Bienalin sergi tasarımı, Andrés Jaque ve Madrid’deki ofisi Office for Political Innovation tarafından hazırlandı. Bienalin grafik tasarımlarını Pemra Ataç, Yetkin Başarır, Özge Güven, Okay Karadayılar ve Sarp Sözdinler yapıyor. Evangelos Kotsioris’in yardımcı küratör olarak görev aldığı bienalin internet üzerindeki çalışmalarını ise Iván López Munuera yürütüyor.
"City of Abstracts - Soyutlar Kenti", William Forsythe / mekan: Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, foto: Sahir Uğur Eren
BİZ İNSAN MIYIZ? : Türümüzün Tasarımı : 2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl”
3. İstanbul Tasarım Bienali, “BİZ İNSAN MIYIZ?” teması altında “insan” ve “tasarım” arasındaki yakın ilişkiyi derinlemesine inceliyor. Bienal, tasarımı insanlığın başladığı andan itibaren yeniden düşünmeyi hedefliyor. Bunun için de ilk ayak izlerinden en yeni dijital ve karbon ayak izlerine, son 2 saniyeden 200.000 yıl öncesine kadarki zaman dilimine odaklanıyor.
Küratörlerin tema hakkındaki metinlerinde de belirttiği gibi:
“İnsanlar ürettikleri tasarımların etkisiyle köklü değişimler geçirirken tasarım dünyası da bir yandan genişliyor. Her şeyin tasarlandığı bir devirde yaşıyoruz: Büyük bir özenle şekillendirdiğimiz kişisel görünümümüz ve dijital kimliğimiz, bizi çevreleyen kişisel cihazlar, yeni maddeler, ara yüzler, ağlar, sistemler, altyapılar, veriler, kimyasallar, organizmalar ve genetik kodların hepsi tasarlanıyor. Her gün uzayın derinliklerinden kendi bedenimiz ve beynimizin derinliklerine uzanan binlerce tasarım katmanını tecrübe ediyoruz.
Tasarım, dünya hâline geldi. İnsanı insan yapan şey de tasarım. İlk aletlerden, katlanarak genişleyen insan kabiliyetine, sosyal yaşamın temelinde tasarım var. Öte yandan tasarım, eşitsizlikler ve yepyeni görmezden gelme biçimleri de oluşturuyor. Bir yandan dünyada hiç olmadığı kadar insan savaş, kanunsuzluk, yokluk ve iklim şartları nedeniyle zorunlu olarak yerinden olurken, diğer yandan insanın genetik yapısı ve iklimin kendisi aktif olarak yeniden tasarlanıyor. Artık “iyi tasarım” olgusuna sığınamayız. Tasarımın baştan tasarlanması gerekiyor.”
"Space Baby - Uzay Bebeği", François Dallegret / mekan: Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, foto: Sahir Uğur Eren
Tasarımı "İyi Tasarım" Olgusuna Sığınmadan Yeniden Düşünmek
3. İstanbul Tasarım Bienali, her şeyin tasarlandığı bir çağda, artık “iyi tasarım” olgusuna sığınmadan, “tasarım”ı yeniden düşünmeyi hedefliyor. Bienal sergileri Bedeni Tasarlamak, Gezegeni Tasarlamak, Yaşamı Tasarlamak ve Zamanı Tasarlamak adlı 4 farklı proje “küme”sinden oluşuyor.
Bedeni Tasarlamak başlığı altında sergilenen projeler, insan bedeninin nasıl sürekli yeniden inşa edilen bir yapı olduğunu farklı yönleriyle keşfe çıkıyor. Bu bölümde ellerimizin benzersiz işleyişinden beyin üzerine yapılan son araştırmalara kadar farklı işler görmek mümkün.
Gezegeni Tasarlamak bizi geniş topraklar ve ekolojilerdeki insan tasarımı üzerine yeniden düşünmeye davet eden bir dizi proje sunacak.
Yaşamı Tasarlamak, üretilen yeni mekanik, elektronik ve biyolojik yaşam formlarını inceleyecek.
Zamanı Tasarlamak bizi, en eski tarihlerdeki ilk insan aletleri ve süslemelerden, insanlara kendilerini 2 saniye kadar kısa bir sürede tekrar tasarlayabilme olanağı veren sosyal medya kanallarına uzanan yeni bir tür arkeoloji ile tanıştıracak.
"Voyager - Humanity in Interstellar / Voyager - Yıldızlararası Boşlukta İnsanlık", Universal Space Program | Rutger Huiberts, Evangelos Kotsioris, / mekan: ALT Sanat Mekanı, foto: Sahir Uğur Eren
26 Üniversitenin Katılımıyla ‘İnsan ve Tasarım İlişkisi’
3. İstanbul Tasarım Bienali, Hollanda’nın Lahey kentindeki Kraliyet Sanat Akademisi’yle birlikte Türkiye’nin 6 kentinden toplam 26 üniversiteyle işbirliği kurarak, temaya farklı bakış açıları sunan projeleri izleyicilerle buluşturuyor. Üniversite ve benzeri akademik kurumların yaptığı çalışmaların sergileneceği Akademi Programı, panel ve söyleşilerle desteklenecek.
- İstanbul Aydın Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, Doğuş Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi, FMV Işık Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, İstanbul Kültür Üniversitesi, MEF Üniversitesi, Okan Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi projeleri kendi yerleşkelerinde;
- Başkent Üniversitesi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Kastamonu Üniversitesi, Lahey’deki Kraliyet Sanat Akademisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Trakya Üniversitesi ve Yaşar Üniversitesi’nden projeler İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla Mimarlık Fakültesi’nin ev sahipliğinde;
- Hacettepe Üniversitesi, İTÜ Taşkışla Mimarlık Fakültesi’yle birlikte Beykent Üniversitesi Sanat Galerisi’nde;
- Marmara Üniversitesi, Sultanahmet’te yer alan Marmara Üniversitesi Cumhuriyet Müzesi Galerisi’nde;
- Medipol Üniversitesi, Beykoz Belediyesi – Ahmet Mithat Efendi Kültür Merkezi’nde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü’nde ve Özyeğin Üniversitesi, Çekmeköy Yerleşkesi’ne ek olarak ATÖLYE İstanbul’da program kapsamında yer alacak.
Yaratıcı Mahalleler Programıyla Tasarım Kente Yayılıyor
İstanbul Tasarım Bienali, tasarıma farklı açılardan yaklaşan tasarım stüdyoları, mimarlar ve markaları, kendi mahallelerinde düzenlenecek etkinliklerle öne çıkarma hedefiyle bu sene ilk defa Yaratıcı Mahalleler başlıklı bir etkinlik de hayata geçirdi. Program kapsamında, Karaköy, Eminönü, Beyoğlu, TomTom Mahallesi, Nişantaşı, Akaretler, Beşiktaş, Şişli, Ortaköy, Levent, Etiler, Arnavutköy, Kuruçeşme, Sarıyer, Kadıköy ve Büyükada olmak üzere 16 mahallede 38 farklı marka, çeşitli etkinliklerle dört hafta boyunca kentlilerle buluşacak.
Yaratıcı Mahalleler Programı kapsamında, 23 Ekim Pazar günü 12.00-19.00 arasında Salon İKSV’de “Mahallelerin Hafızalardaki Renklerinden”, “Albüm Kapakları Tasarımı”na, farklı sektörlerden isimlerin katılacağı “Mahalle Sohbetleri” başlıklı bir söyleşi de düzenleniyor.
Bienal süresince ayrıca Yaratıcı Mahalleler Programı’nın görsel kimliğini oluşturan Alametifarika’nın kurucu ortağı ve kreatif direktörü Uğurcan Ataoğlu tasarımıyla, Akaretler Meydanı’nda Beşiktaş Belediyesi desteğiyle bir sokak uygulaması gerçekleştirilecek. Aynı sokakta bulunan Alametifarika’nın içindeki tele mandalla iliştirilen gündelik notlar, eskizler, prova baskılar, fotoğraflar, duvarlarda yazan özlü sözler, motivasyon görselleri mahallenin tellerine uzanarak vitrinlere taşacak.
Tasarım Rotaları
İstanbul’un farklı bölgelerindeki tasarım odaklı ofis, mağaza, atölye, imalathane ve mimari yapıların ziyaret edildiği Tasarım Rotaları bu sene de devam ediyor. Bienalin açık olacağı dört hafta boyunca Beyoğlu, Çukurcuma, Tophane, Pera, Galata, Karaköy, Nişantaşı, Sultanahmet, Kuzguncuk, Fener ve Balat bölgelerini kapsayacak 6 farklı rotada yapılacak gezilerle katılımcılar farklı “tasarım hikâyelerine” tanıklık edecek. Tasarım Rotaları’nın biletleri Biletix, Galata Özel Rum İlköğretim Okulu ve Alt Sanat Mekanı’ndaki gişelerden ve İKSV’den alınabilir. Tasarım Rotaları’yla ilgili ayrıntılı bilgilere ve yeni eklenecek rotaları bizinsanmıyız.iksv.org adresinden takip edebilirsiniz.
Türkiye’de Tasarımın 200 Yıllık Serüveni
3. İstanbul Tasarım Bienali’nin kavramsal çerçevesine paralel olarak, Pelin Derviş’in geliştirdiği ve yürütücülüğünde Türkiye’den farklı disiplinlerden uzmanlarla Türkiye’deki tasarımın 200 yıllık tarihi üzerine kapsamlı bir çalışma yapılıyor. Türkiye Tasarım Kronolojisi adlı projesinde ambalaj, grafik tasarım, iletişim ve reklam, konut, mobilya, peyzaj, sanayi yapıları gibi alışılagelmiş konulara ilave olarak, bugüne kadar tasarım açısından yeterince ele alınmamış aydınlatma, oyuncak, müzik, seramik, sağlık, sivil örgütlenmeler gibi alanların da dahil olduğu 13 farklı alan, Tanzimat’tan günümüze uzanan bir zaman diliminde incelenecek.
Studio-X Istanbul’da yer alan Türkiye Tasarım Kronolojisi kapsamında bienal süresince Cumartesi günleri bir tartışma serisi de düzenlenecek. Proje dahilinde yapılacak etkinlikler bizinsanmıyız.iksv.org adresinden takip edilebilir.
"A Media Archaeology of Ingenious Designs / Olağanüstü Tasarımların Medya Arkeolojisi", Jussi Parikka, Ayhan Ayteş / mekan: Studio-X Istanbul, foto: Sahir Uğur Eren
Açık Çağrı ile Belirlenen 5 Proje
Küratörler Beatriz Colomina ve Mark Wigley, bienal teması eksenindeki tartışma alanını en geniş yaratıcı odaklara açmak ve düşüncelerine 3. İstanbul Tasarım Bienali’nin kalbinde yer vermek amacıyla bir açık çağrı yaparak herkesi bienalin temasını yansıtan iki dakikalık bir video hazırlamaya davet etti. 36 ülkenin 68 şehrinden gelen 200’den fazla başvuruyu değerlendiren jüri tarafından seçilen 5 video bienalde Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nun 5. katında sergilenecek. Kriterlere uyan diğer 141 video çalışması da yine aynı mekânda farklı bir bölümde ziyaretçilere sunulacak.
“Superhumanity”
3. İstanbul Tasarım Bienali, sanatçı projeleri ve küratöryel çalışmaların duyurulduğu dünyanın en önemli arşiv ve yayın platformlarından e-flux ile özel bir işbirliği başlattı. Bienal küratörlerinin, e-flux’ın kurucusu Anton Vidokle ile mimar ve akademisyen Nikolaus Hirsch işbirliğinde geliştirdikleri Superhumanity adlı proje, tasarım ve mimaride yaygınlaşan fikirlerin buluştuğu yeni bir platform olarak başlatılan e-flux Architecture’ın da ilk projesi oldu.
Farklı ülkelerden 50’ye yakın yazar, bilim insanı, sanatçı, mimar, tasarımcı, filozof, tarihçi, arkeolog ve antropolog tarafından yazılan makaleler, Eylül ayının ortasından itibaren e-flux üzerinden 100.000’in üzerinde kişiye gönderiliyor. Bienal sürecince sergi alanında da yer alacak yazılar, bienalin ardından bir kitap olarak da yayımlanacak.
Makaleleri okumak için tıklayın.
“Geleceği Giydirmek”
3. İstanbul Tasarım Bienali kapsamında, H&M sponsorluğunda, İsveç Başkonsolosluğu ve İsveç Enstitüsü’nün işbirliğiyle, “Moda Tasarımında Sürdürülebilirlik” başlıklı bir atölye çalışması gerçekleştirildi. Haziran 2016’da gerçekleştirilen atölyelerde, 20 moda ve tasarım öğrencisi, geri dönüştürülebilir malzemelerden sürdürülebilir tasarımlar hazırladı. Türkiye ve İsveç’ten önde gelen isimlerin yer aldığı jürinin belirlediği projeler, adını atölyenin danışmanlığını da yürüten Demirden Design ve Melis Pilavcı’nın belirlediği, “Geleceği Giydirmek” başlıklı sergi kapsamında, Pattu Mimarlık’ın hazırladığı özgün yaklaşımla, 4 Aralık tarihine kadar Adahan İstanbul Hotel’de görülebilir.
Ziyaret Bilgileri ve Rehberli Turlar
3. İstanbul Tasarım Bienali sergileri;
- Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, Studio-X Istanbul ve Depo: Pazartesi hariç her gün 10.00-19.00
- Alt Sanat Mekanı: Pazartesi hariç, Salı-Cumartesi 13.00-21.00 ve Pazar günleri 11.00-19.00
- (Girişlerin müze biletiyle yapılacağı) İstanbul Arkeoloji Müzeleri: Her gün 9.00-19.00 (31 Ekim’e kadar), 09.00-17.00 (31 Ekim sonrası) saatleri arasında gezilebilecek.
Bienal süresince Galata Özel Rum İlköğretim Okulu ve Alt Sanat Mekanı’nda rehberli turlar düzenlenecek.
Bienalde bu yıl ilk defa işitme engellilere yönelik olarak işaret dili ile yapılacak rehberli turlar da gerçekleştirilecek. Alternatif Yaşam Derneği (AYDER) desteğiyle Sağır/İşitme Engelli Kültürü Hakkında Farkındalık ve İletişim Eğitimi alan İstanbul Tasarım Bienali rehberleri tarafından yapılacak turlar, bienal süresince 1, 3, 8, 10, 15 ve 17 Kasım tarihlerinde saat 10.00’da gerçekleştirilecektir. İşitme engellilere yönelik ücretsiz gerçekleştirilecek rehberli turlar için kayıt yaptırılması gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi ve kayıt için: pelin.kus@iksv.org
3. İstanbul Tasarım Bienali’nde, sergilerin açık olacağı dört hafta boyunca, üniversite öğrencileri Cuma günleri bienal sergilerini, Zorlu Holding sponsorluğunda, ücretsiz rehberli turla gezecek. 20 kişiyle sınırlı turlara katılım öğrenci kimliğiyle gerçekleştirilecek.
Bienalle ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayın.