Paris’in tarihi tiyatro ve opera binası Théâtre du Châtelet’de, Avrupa Kültürel Miras Kongresi kapsamında gerçekleştirilen Avrupa Kültürel Miras Ödülleri Töreni’nde Gözlükule Kazıları Araştırma Merkezi’nin restorasyon projesini yöneten, restorasyon uzmanı yüksek mimar Saadet Sayın’a ödül takdim edildi.
29 Ekim’de yapılan tören, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un himayelerinde Avrupa Komisyoneri Tibor Navracsics ve Maestro Plácido Domingo’nun ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Törene Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmed Özkan ve Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aslı Özyar da katıldı.
Araştırmacıların ve yerel toplumun ihtiyaçlarını karşılayarak kentin çağdaş yaşamına yeniden entegre edilen Tarsus - Gözlükule Kazıları Araştırma Merkezi hakkında değerlendirme yapan Europa Nostra Ödülleri jürisi, “Yapının en az tarihi kadar orijinal olan yeni işlevine" hayran kaldığını belirterek, "Araştırmalar, basit ve işlevsel mimariye sahip yapı kompleksinin Avrupa tarihinde önemli bir yere sahip olduğunu göstermiştir. Ek olarak, dönüştürülmüş sanayi miras alanının kentsel alana işlevsel entegrasyonu bulunduğu çevrenin dönüşümüne katkıda bulunmaktadır" dedi.
Kompleksin enerji ihtiyaçları için geliştirilen yenilikçi teknolojiler, kültürel miras alanlarının sürdürülebilir dönüşümü için bir model oluşturmuş, kazı ekibi tarafından eserleri temizlemek için kullanılabilecek yağmur suyunu depolamak için yeni bir sistem geliştirilmiştir. Bunun yanında elektrik ve sıcak su, çatıdaki güneş ve fotovoltaik paneller tarafından sağlanmakta, bu uygulamalar sayesinde araştırma merkezinin tüm enerji ve sıcak su gereksinimleri güneş enerjisi tarafından karşılanmakta ve böylece kompleksin karbon ayak izini büyük ölçüde azaltmaktadır. Jüri, “Nitelikli malzemelerin kullanıldığı bu müdahale, yapıyı geleceğe taşıyor" diyerek bu yaklaşımın "21. yüzyılın sürdürülebilirlik gereklilikleri ile baş etme konusunda oldukça iddialı” olduğunu ifade etti.
Avrupa Komisyonu tarafından başlatılan ve Europa Nostra tarafından yürütülmekte olan Avrupa Kültürel Miras Ödülleri/Europa Nostra Ödülleri’nde miras koruma, araştırma, yönetim, gönüllülük, eğitim ve iletişim alanlarındaki en iyi örnekler ödüllendiriliyor ve tanıtılıyor. Ödüller Yaratıcı Avrupa ve Avrupa Birliği tarafından destekleniyor. Europa Nostra, kültürel miras alanında faaliyet gösteren STK’ların Avrupa genelinde oluşturduğu federasyon olarak kamu kurumları, özel şirketler ve bireyler tarafından desteklenen bir kuruluş. Avrupa’da 40 ülkede faaliyet gösteren kuruluş, Avrupa’daki kültürel ve doğal mirasın korunmasına ve tanıtılmasına adanmış sivil toplumun sesidir. 1963’te kurulan Europa Nostra, bugün kültürel ve doğal miras konusunda Avrupa’daki en güçlü temsiliyete sahip bir kuruluş olarak tanınıyor. Kuruluşun başkanlığını dünya çapında tanınan opera sanatçısı ve şef Plácido Domingo yürütüyor.
Boğaziçi Üniversitesi tarafından restore edilerek akademik çalışmalara ev sahipliği yapmak üzere kültür ve tarih merkezi haline getirilen, Saint Paul Kilisesi Anıt Müzesi yanında bulunan 100 yıllık eski çırçır fabrikası Gözlükule Kazıları Araştırma Merkezi Şubat 2017’de hizmete girdi. Proje, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteği ve katkıları ve TC Kalkınma Bakanlığı fonlarıyla Boğaziçi Üniversitesi tarafından finanse edildi.
Restorasyon uzmanı yüksek mimar Saadet Sayın yönetiminde, sürdürülebilir tasarım projesi Apaydın Mühendislik ile uygulama çalışmaları ise Sayka İnşaat ile gerçekleştirilen Gözlükule Kazıları Araştırma Merkezi’nde Gözlükule höyüğünden çıkarılan eserlere yönelik konservasyon ve restorasyon çalışmalarının yürütülmekte olduğu modern bir laboratuvar, eser arşiv depoları, kazı evi, kütüphane, çalışma odası, açık mutfak ve yemek alanı, ulusal ve uluslararası konferansların düzenlenebileceği konferans salonu ve sergi salonu yer alıyor.
Merkezdeki kazılar Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Aslı Özyar liderliğindeki ekip tarafından yürütülmeye devam ediyor.