Mimarlık ve Edebiyat Arasında Köprüler Kuran Kitap

Edebiyatta Mimarlık, mimarlığın edebiyatla ilişkisini irdelemek ve başta tasarımcılar olmak üzere mimarlığa ilgi duyan tüm okuyucular için yeni algı kapıları açmak amacıyla kurgulandı. Kitabın içeriği sözel, düşünsel, kurgusal, estetik, duygusal, insan ruhunu eksen alan yaratıcı dünyasıyla edebiyatın ve aynı amaca farklı yollardan ulaşmaya çalışan mimarlığın iki kadim disiplin olduğunun ve bu ikisinin içinde birbirini besleyen sayısız unsur bulunduğunun bilinciyle hazırlandı.

Yayında mimarların, edebiyatın önemli yapıtlarında, önemli yazarlarca yaratılmış mekân kurgusunu içselleştirdikleri takdirde emsalsiz bir imge ve düş dünyasına ulaşacakları ve bu deryada bulduklarıyla yapıtlarını çok daha nitelikli ve değerli bir noktaya taşıyacakları öngörüsüne vurgu yapılıyor.

Mimar, sanatçı, felsefeci ve akademisyenlerden oluşan 55 ismin katkı koyduğu Edebiyatta Mimarlık, Hikmet Temel Akarsu ve Nevnihal Erdoğan’ın yedi yıla yayılan projesinin sonucu olarak raflardaki yerini aldı. Kitapta, dünya ve Türk edebiyatından yaklaşık 100 önemli yazarın mimarlığa vurgu yapan edebi yapıtları; “Mimarlığa Referans Veren Klasikler”, “Mimarlıktan İlham Alan Romanlar/Mimarlığa İlham Veren Romanlar”, “Seyahatnameler ve Biyografik Seyahatnameler”, “Ütopyalar”, “Bilimkurgu ve Distopyalar”, “Fanteziler”, “Mimari Denemeler” gibi kategoriler altında incelendi ve her yapıtın mimari evreni Türkiz Özbursalı’nın çizimleriyle canlandırıldı. 

Anna Karenina

Binbir Gece ​Masalları

Bir tür okuma kılavuzu niteliği de taşıyan kitabı okumanın sadece mimarlar, tasarımcılar, şehir plancıları, sanatçılar için değil; yaşanılabilir, iyi tasarlanmış çevreler arzulayan, kentli bilincine sahip herkes için elzem olduğunun altını çizen Akarsu ve Erdoğan, Edebiyatta Mimarlık’ın neden mutlaka okunması gerektiğini şöyle açıklıyor:

“Kitapta yer verilen eserler, hayatı en açıklayıcı yönleri ve mimari arka planlarıyla birlikte ortaya koyuyor. Edebiyatta Mimarlık’ın yazarları, kitaba konu olan edebiyat metinlerinde yaratılan mimari atmosferi ve mekânları mimarlığa özgü görsel bir dille değil, sözcükler ve onlara eşlik eden illüstrasyonlar aracılığıyla açıklıyor. Böylece, mimarlık ve edebiyat birlikteliğinin en somut ifadesi olan yazı ile görsel işbirliğinin sağlanabildiği gösterilmiş oluyor. Hazırlanan okuma seçkisiyle, bu konudaki dönüşümlerin başlatılması hedeflendi. Geleceğin kentlerini sağaltmak, güzelleştirmek ve daha yaşanır kılmak için bu şaheserleri dikkatlice okumak, duyumsamak, özümsemek gerek.” 

YEM'de Mimarlık ve Edebiyat Paneli

"Edebiyatta Mimarlık" kitabının, editör ve yazarların katılımıyla ayrıntılı olarak masaya yatırılacağı etkinlik, 25 Ekim 2016 Salı günü Yapı-Endüstri Merkezi (YEM)'de izlenebilir.

* * *

KİTAPTA İNCELENEN ESERLER ve KATEGORİLERİ

1. Mimarlığa Referans Veren Klasikler
İlyada, Odysseia – Homeros / Binbir Gece Masalları – Anonim / Decameron – Giovanni Boccaccio, İlahi Komedya – Dante / Sûrnâme – Vehbî / Notre Dame’ın Kamburu – Victor Hugo / Beyaz Geceler – Dostoyevski / Savaş ve Barış, Anna Karenina – Tolstoy / Kırmızı ve Siyah – Stendhal / İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar – Friedrich Schiller / Oliver Twist – Charles Dickens / Robinson Crusoe – Daniel Defoe / Büyülü Dağ – Thomas Mann / Ulysses – James Joyce / Şato - Franz Kafka.

2. Mimarlıktan İlham Alan Romanlar / Mimarlığa İlham Veren Romanlar
Gülün Adı – Umberto Eco / Benim Adım Kırmızı, Kara Kitap – Orhan Pamuk / Saatleri Ayarlama Enstitüsü – Ahmet Hamdi Tanpınar / Üç İstanbul – Mithat Cemal Kuntay / Araba Sevdası – Recaizâde Mahmut Ekrem / Çölde Çay (Esirgeyen Gökyüzü) – Paul Bowles / Yolda – Jack Kerouac / Açlık – Knut Hamsun / İstanbul Bir Masaldı – Mario Levi / Hayatın Kaynağı – Ayn Rand / Yüzyıllık Yalnızlık – Gabriel García Márquez / Mavi Sürgün – Halikarnas Balıkçısı / Tatar Çölü – Dino Buzzati / İskenderiye Dörtlüsü – Lawrence Durrell / New York Üçlemesi – Paul Auster / Konstantinopolis Kapılarında – Hikmet Temel Akarsu / Anayurt Oteli – Yusuf Atılgan / Güneş de Doğar – Ernest Hemingway / Esir Şehrin İnsanları – Kemal Tahir / İstanbul ve Pierre Loti – Abdülhak Şinasi Hisar / Puslu Kıtalar Atlası – İhsan Oktay Anar / Masumiyet Müzesi – Orhan Pamuk. 

3. Mimarlık Sosyolojisine Dair Edebi Eserler 
Memleket Hikâyeleri – Refik Halit Karay / Kent ve Köpekler – Mario Vargas Llosa / Akçasazın Ağaları – Yaşar Kemal / Alelâdelik Çağı – Hikmet Temel Akarsu / Muhteşem Gatsby – F. Scott Fitzgerald / Zorba – Nikos Kazancakis / Berci Kristin Çöp Masalları – Latife Tekin / Ayaşlı ile Kiracıları – Memduh Şevket Esendal / Drina Köprüsü – İvo Andriç / Kırmızı Pelerinli Kent – Aslı Erdoğan / Devlet Kuşu – Orhan Kemal / Kiralık Konak – Yakup Kadri Karaosmanoğlu / Ağır Roman – Metin Kaçan. 

4. Seyahatnameler ve Biyografik Seyahatnameler 
Seyahatname – Evliya Çelebi / Doğu’da Seyahat – Gerard de Nerval / Mavi Yolculuk – Azra Erhat / Macellan, Amerigo – Stefan Zweig / Tournefort Seyahatnamesi – Joseph de Tournefort.

5. Ütopyalar
Devlet – Platon / Yeni Atlantis – Francis Bacon / Güneş Ülkesi – Tommaso Campanella / Ütopya – Thomas More / Ağaca Tüneyen Baron – Italo Calvino.

İlyada

Ulysses​

6. Bilimkurgu ve Distopyalar
Mülksüzler – Ursula K. Le Guin / 2001: Bir Uzay Efsanesi – Arthur C. Clarke / Dune – Frank Herbert / Yıldızlardan Dönüş – Stanislaw Lem / 1984 – George Orwell / Fahrenheit 451 – Ray Bradbury.

7. Fanteziler: Hobbit, Yüzüklerin Efendisi – J.R.R. Tolkien / Alice Harikalar Diyarında – Lewis Carroll / 80 Günde Devriâlem – Jules Verne / Charlie’nin Çikolata Fabrikası – Roald Dahl / Gulliver’in Gezileri – Jonathan Swift.

8. Mimari Denemeler: Beş Şehir – Ahmet Hamdi Tanpınar / Paris’te Bir Osmanlı Sefiri – Şevket Rado / Adrianopol’den Edirne’ye – Aziz Nazmi Şakir-Taş / Mekândan Taşan Edebiyat – Turgay Anar / Şairlerin Barbar Sofraları – Hikmet Temel Akarsu / Bütün Eserleri – Çelik Gülersoy / Görünmez Kentler – Italo Calvino.

9. Mimari Birer Estet Olarak İstanbul Yazarları: Şehir Mektupları – Ahmet Rasim / Boğaziçi Şıngır Mıngır – Salâh Birsel / İstanbul-Hatıralar ve Şehir – Orhan Pamuk / Boğaziçi Mehtapları – Abdülhak Şinasi Hisar / Eski İstanbul’da Meyhaneler ve Meyhane Köçekleri – Reşad Ekrem Koçu / Bütün Şiirleri – Yahya Kemal Beyatlı / Bütün Hikâyeleri – Sait Faik / Memleketimden İnsan Manzaraları – Nâzım Hikmet. 

10. Mimarlık ve Sanat Kuramlarına Dair
Mimarlık Üzerine On Kitap – Vitruvius / Leonardo’nun Defterleri – Leonardo da Vinci / Sanatın Öyküsü – E.H. Gombrich / Bir Mimarlığa Doğru – Le Corbusier / Tüketim Toplumu – Jean Baudrillard / Sanatta Ruhsallık Üzerine – Wassily Kandinsky / Sanatın Gerekliliği – Ernst Fischer / Van Gogh, Yüzyıl Sonra – Ferit Edgü / Theo’ya Mektuplar – Van Gogh / 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar – Ahu Antmen.

Kitaba seçkin kitap satış noktalarının yanı sıra YEM Kitabevi’nin Fulya’daki mağazasından ve www.yemkitabevi.com'dan ulaşılabilir.

Robinson Crusoe

Edebiyatta Mimarlık
YEM Yayın
Yazarlar: Hikmet Temel Akarsu, Prof.Dr. Nevnihal Erdoğan
Çizimler: Türkiz Özbursalı
Editör: Bahar Demirhan
Grafik Tasarım: Yeşim Demir, Demir Tasarım
ISBN: 978-605-4793-57-0
İstanbul, Eylül 2016
Türkçe
600 sayfa
16x23 cm
Kulaklı karton kapak

Yazarlar Hakkında:

PROF. DR. NEVNİHAL ERDOĞAN
Nevnihal Erdoğan, halen Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü Bina Bilgisi Ana Bilim dalında profesördür. Erdoğan, 1992’de İstanbul Teknik Üniversitesi’nde doktora derecesini aldı. Aynı üniversitede 1984’te yüksek lisans, 1982’de lisans eğitimini tamamladı. 1992-2006 yılları arasında Trakya Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Misafir araştırmacı olarak da, Harvard Üniversitesi, California Üniversitesi ve Wisconsin Üniversitesi’nde araştırmalarda bulundu. Lisans ve lisansüstü dersleri verdi, yüksek lisans ve doktora tezlerine danışmanlık yaptı ve araştırma projeleri yürüttü. Konut, turizm yapıları, üniversite kampusları konularıyla ilgili ulusal ve uluslararası mimari proje yarışmalarına katıldı. Ayrıca özel mimarlık ve mühendislik bürolarında çeşitli uygulama projelerinde çalıştı. Yerleşmeler ve konutlarla ilgili çeşitli ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır. 

HİKMET TEMEL AKARSU
Romancı, öykücü, hiciv ve oyun yazarı Hikmet Temel Akarsu 1960 Yılında Gümüşhane’de doğdu. Dokuz yaşında ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti. İTÜ Mimarlık Fakültesi’ni bitirdi. Mimarlık mesleğinin düşünsel tarafında yer almayı tercih etti ve yaşam düşü olan yazarlığa kendini adadı. Roman, öykü, deneme, makale, eleştiri, oyun ve senaryo yazarlığı da dahil olmak üzere edebiyatın hemen tüm alanlarında ürün verdi. Sadece seri romanları değil, hiciv ve eleştiri yazıları da toplumda yankı buldu. Ülkemizin zor yıllarını anlattığı romanları belleklerde hüzünlü tatlar bıraktı. Kayıp Kuşak, İstanbul Dörtlüsü ve Ölümsüz Antikite gibi roman serileri saygın yayınevlerince kitaplaştırıldı. Yazıları Varlık, Gösteri, Notos, Radikal Kitap, Cumhuriyet Kitap, Birgün Kitap, Yasak Meyve, Sıcak Nal, Roman Kahramanları gibi dergilerce yayınlandı. Bir dönem köşe yazarlığı yaptı. Öyküleri Babalar ve Kızları adıyla 2005 yılında İnkılâp Kitabevi, Dekadans Geceleri adıyla 2008 yılında Varlık Yayınları, Şairlerin Barbar Sofraları adıyla 2014 yılında Doğan Kitap tarafından yayımlandı. İlk gençlik kitabı Can Yayınları’nca 2006 yılında Güzelçamlı’nın Kayıp Panteri adıyla yayınlandı. Taşhan adlı radyo oyunu Temmuz 2006’da, Yurtdışı Sevdası adlı radyo oyunu ise Mart 2008’de sekizer bölüm halinde TRT Radyo 1’de tefrika edildi. Ömer Seyfettin’in “Asilzadeler” adlı öyküsünden uyarladığı oyun 2008-2009 sezonunda Antalya Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelendi. Özgürlerin Kaderi adlı tarihi romanı 2008’de Nefti Yayıncılık’tan, Nihilist (2010) ve Konstantinopolis Kapılarında (2012) adlı romanları ise Doğan Kitap’tan çıktı. Bir dönem Roman Kahramanları dergisinin yayın koordinatörlüğünü yürüttü. PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Mimarlar Odası üyesidir.