Ulus 100. Yıl Çarşısı ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması Jürisi: "Ankara Büyükşehir Belediyesi'ni, mesleki uzmanlık ve bilimsel bilgiye değer vererek açmış olduğu yarışmaya sahip çıkmaya ve yarışma ile elde edilen sonuçları hayata geçirmeye davet ediyoruz."
100. Yıl Çarşısı, Fotoğraf: Mimarlar Odası
"Ulus 100. Yıl Çarşısı ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması Jüri Değerlendirme ve Önerileri
Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23. maddesine istinaden “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışma Yönetmeliği” doğrultusunda (bkz. Not 1), 15.02.2022 tarihinde serbest, ulusal ve tek kademeli olarak Ulus 100. Yıl Çarşısı ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması açılmıştır. Yarışmanın teslimleri 14.05.2022 tarihinde tamamlanmış; sonuçları 23.05.2022 tarihinde açıklanarak, 27.05.2022-04.06.2022 tarihlerinde sergisi ve 04.06.2022 tarihinde kolokyumu gerçekleştirilmiştir.
Yarışma şartnamesinde belirtildiği üzere, başkent Ankara’nın tarihi merkezi Ulus uzun zamandır yıpranmaya terkedilmiş ve dönüşüme uğramıştır. Yerel yönetimin 2019 yılında değişmesiyle birlikte, Ulus ve çevresinden başlayarak, kentin tarihi ve kültürel değerlerine sahip çıkılması konusunda adımlar atılmaktadır. Bu adımlardan biri, döneminde yarışma ile elde edilmiş olan ve başkentin modern mimarlık mirası örnekleri arasında yer alan Ulus 100. Yıl Çarşısı ve yakın çevresi için yarışma açılması olmuştur. Açılan bu yarışmayla;
- çarşı yapısının mimari ve kentsel nitelikleri ortaya çıkarılarak, alanın özgünlüğü ile sosyo-kültürel ve ekonomik değerlerinin görünür kılınması ve kentli tarafından algılanabilir ve gündelik yaşamda deneyimlenebilir hale getirilmesi;
- önerilecek müdahaleler aracılığıyla yapının son yıllarda bakımsız ve kendi başına terk edilmiş olan yakın çevresinin de yeni yaklaşım ve olanaklarla canlandırılması amaçlanmıştır.
Yarışmaya başvuran 64 proje jüri tarafından belirtilen bu amaçlar çerçevesinde değerlendirilmiş; sekiz projeye üç eşdeğer ödül ve beş mansiyon ödülü verilmiştir.
Yarışmada ödül alan projelerin ortak yaklaşımı, yapının özgün ve nitelikli değerlerini koruyarak ve zamanla kaybolmuş yakın çevreyle kurduğu ilişkilerini yeniden düzenleyerek işlevlendirilmesi yönünde olmuştur. Bu projelerde öne çıkan ve uygulamaya değer görülen fikir ve düşünceler şöyle özetlenebilir:
- Ulus 100. Yıl Çarşısı’nın kentin tarihi merkezindeki mevcut yapılaşma kararları ve tarihi meydanla ve komşu parsellerdeki tarihi-ulusal mekanlarla ilişkisi yarışmaya katılan gruplar tarafından çok önemsenmiş; önerdikleri işlevlerle yeniden yorumlanmıştır. Bu doğrultuda, yapısal durumu ve uygulanan beton kalitesi uzmanlarca hala olumlu bulunan Ulus 100. Yıl Çarşısı ve çevresi eksiltme, boşaltma, güçlendirme gibi uygulanabilir yöntemlerle geleceğe taşınabilir ve kent merkezindeki kamusal alanın yüksek niteliğini ortaya çıkartabilir.
- Ulus 100. Yıl Çarşısı’nın bulunduğu alana bütünleşmiş bir meydan niteliği kazandırma konusunda hemen bütün yarışmacılar arayış içinde olmuşlar: ödül grubundaki yarışmacılar bu nitelikte işlev ve mekanların sürekliliğini sağlayacak çözümler önermişlerdir. Ulus 100. Yıl Çarşısı ve çevresi için bu arayışlarla geliştirilen öneriler, Ulus Tarihi Kent Merkezi kamusal alanının kalitesi yükseltebilir ve alanın güncel, çağdaş ve Cumhuriyet’e yakışır değerlerle tanımlanan kimliğini güçlendirebilir.
Bu değerlendirme çerçevesinde, yarışma jürisi olarak:
– Eşdeğer ödülü alan projelerin önerdikleri çözümlerin uygulanmasının Başkent’in tarihi merkezinin mekânsal ve işlevsel gelişimine nitelikli bir katkı getireceğine; aynı zamanda çağcıl 21. yüzyıla uygun, yıkmayı değil korumayı benimseyen öneri ve yaklaşımlarının uygulanması anlamına gelecek bu yarışma sonucunun ulusal ve uluslararası bağlamda da önemli bir örnek olacağına inanıyoruz.
– Yarışma sonuçlandıktan sonra, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin, eşdeğer ödülleri daha geniş bir katılımla tartışmak ve uygulanacak projeye karar vermek yerine kendi düzenlediği yarışmayı yok sayarak “Ulus Meydanı ve 100. Yıl Çarşısı'nın geleceği hakkında halktan fikir almak amacıyla" başlattığı anketi, bu süreçte konunun uzmanlarının ve yarışmacıların emeğini göz ardı etmesi nedeniyle eleştiriyor; mesleki ve bilimsel verilere aykırı düzenlenmiş bir uygulama olan anketin sonuçlarının temsiliyetini sorguluyoruz.
– Ankara Büyükşehir Belediyesi’ni, mesleki uzmanlık ve bilimsel bilgiye değer vererek açmış olduğu yarışmaya sahip çıkmaya ve yarışma ile elde edilen sonuçları hayata geçirmeye davet ediyoruz.
Yarışma ve sonucu hakkında yukarıda belirttiğimiz değerlendirme ve önerilerimizi Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin ve kamuoyunun bilgilerine saygılarımızla sunarız.
Danışman Jüri Üyeleri
Gülser ÜNLÜ ÇELEBİ – Mimar
M. Erşan GÖKSU – İnşaat Mühendisi
Nuray BAYRAKTAR – Mimar
T. Elvan ALTAN – Mimarlık Tarihçisi
Asıl Jüri Üyeleri
Hasan ÖZBAY – Jüri Başkanı, Mimar
A. Güliz BİLGİN ALTINÖZ – Mimar
Ali CENGİZKAN – Mimar
Elif Selena AYHAN KOÇYİĞİT – Kentsel Tasarımcı ve Peyzaj Mimarı
Erdal SORGUCU – Mimar
Yakup HAZAN – Mimar
Yavuz ÖZKAYA – Mimar
Yedek Jüri Üyeleri
Cansu CANARAN – Şehir Plancısı
Onur ÖZKOÇ – Mimar
Yiğit ACAR – Mimar
*
NOT 1: MİMARLIK, PEYZAJ MİMARLIĞI, MÜHENDİSLİK, KENTSEL TASARIM PROJELERİ, ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA VE GÜZEL SANAT ESERLERİ YARIŞMALARI YÖNETMELİĞİ Madde 20: Asli jüri üyelerinin görev ve yetkileri şunlardır:
k) Yarışma tasarımlarının inceleme ve değerlendirme süreci sonucunda; yarışma konusunun bundan sonraki işleniş ve uygulamış süreci için edindiği izlenim ve düşünceleri, yarışmayı çıkaran idareye “jüri önerileri” başlığı altında vermek. Eğer jüri öneride bulunmuyorsa, bunun nedenlerini de açıklamakla yükümlüdür. Öneriler, kimlik zarfları açılıp gizlilik durumu ortadan kalktıktan sonra yazılır."