Görsel: Teğet Mimarlık
Beşiktaş, 1961 yılından bu yana Türk denizcilik tarihine ilişkin oldukça önemsenen bir koleksiyonun sergilendiği askeri bir müzeye ev sahipliği yapıyor: İstanbul Deniz Müzesi. 28 bölümünde biri 16. yy'a tarihlenen ve türünün özgün hali ile korunmuş tek örneği sayılan 40 metre uzunluğunda bir kadırgaya ve 30'un üzerinde saltanat kayığına, çok sayıda değerli gemi modeline ve zengin bir kütüphaneye ev sahipliği yapan bina, ne yazık ki Beşiktaş merkezine entegre edilmek istenen sanatsal/kültürel üretimin mevcut ancak ıssız, izole ve işlemeyen bir örneğini oluşturuyor.
1897'de "Müzehane" ismi ile Kasımpaşa'da tersane içindeki Mayın Müfreze Komutanlığı binasında kurulan, 1933 yılında mayın deposuna ihtiyaç duyulunca yine Kasımpaşa'daki Nakkaşhane'ye taşınan, 1939'da ise II.Dünya Savaşı'ndan kaçırılarak Anadolu'ya aktarılan Deniz Müzesi, 110 seneyi aşan tarihinde ilk kez 1948'de bugünkü yerine yaklaşmayı başardı. Deniz subayı ve yazar Halûk Şehsuvaroğlu tarafından Dolmabahçe Camisi'nde, güneyindeki saray garajı, kayıkhanesi ve havuzun birleştirilmesi ile yeniden düzenlenen Deniz Müzesi, 1956'da saray garajı ve kayıkhanenin yıkılması gerekliliğinden ötürü bir kez daha yer değiştirerek Sahilsaray'ın Arabacılar Dairesi'ne geçirildi.
Görsel: Teğet Mimarlık
1960 yılına kadar Dolmabahçe Camisi ve Arabacılar Dairesi'nde teşhire açık kalan Deniz Müzesi koleksiyonları, 1961 yılında mülkiyeti Beşiktaş Vergi Dairesi'nden Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na devredilen bugünkü noktasına, Sinan Paşa Camisi karşısında ve Beşiktaş sahilindeki binasına taşındı.
Ancak şimdilerde, aynı parselde hummalı bir çalışma var. Çünkü Mehmet Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar'ın Teğet Mimarlık'ı, İstanbul Deniz Müzesi'nin ek binası ve yeniden düzenlenmesi için açılan yarışmayı kazanan projeleri ile, Beşiktaş sahilin silüetini yeniden tanımlamaya hazırlanıyor.
Uçar'ın "İstanbul'da tarihi bir koleksiyon için hazırlanmış ilk çağdaş müze örneği" olarak nitelendirdiği İstanbul Deniz Müzesi, aynı zamanda da İstanbul Boğaz'ına son yıllarda yapılmış yegane kamu yapısı olma özelliğini de taşıyor. Merkezinde yoğun ticari kullanım ile karakterize olan ve aynı yoğunlukta bir kamusal mekan talebinde bulunan Beşiktaş'a yapılan bu ek, "aktif ve çekici bir sosyal merkez" olma iddiası ile de bu eksikliğe bir cevap oluşturacak gibi gözüküyor.
Görsel: Teğet Mimarlık
Tamamlandığında 17 bin 600 metrekarelik bir komplekse dönüşecek olan İstanbul Deniz Müzesi'nin en temel özelliklerinden biri, kentin en önemli toplu taşıma transfer noktalarından olan Beşiktaş'ın yoğun trafiği ve boğucu atmosferinde bir duraklama/soluklanma noktası önermesi olarak karşımıza çıkıyor. Ertuğ Uçar, bu kararı şöyle aktarıyor:
"Dolmabahçe tarafında arsa hattından geri çekilerek yarattığımız meydan, kaldırımlara sıkışmış insanlar için yeni bir soluklanma ve buluşma mekanıdır. Kent mekanına bir jestle dahil edilen bu alan, müzenin yeni toplumsal rolünü gösterir. Adayı saran ve tüm cepheleri dolaşarak tescilli binada kapanan cephe yüzey ve çizgileri, küçük parseller halinde binbir cepheye bölünmüş kentsel dokuya nefes aldırır. Kentte yorulan algı, geniş yüzeylerde dinlenir."
Proje, tüm bunların yanı sıra kapsadığı kütüphane, çocuk eğitim salonu, sinevizyon odası, konferans salonu ve geçici sergileme alanları, kafeterya ve satış birimleri ile "sergi ziyaretçisi olmayan kimseleri de müzeye çekmeye" hazırlanıyor.
İstanbul Deniz Müzesi projesi, yalnızca iç ulaşım aksındaki kentsel algıya değil, Boğaz tarafındaki silüete ve müze kullanıcısının kentsel mekana attığı bakışa da katkı sağlayacak ve onu dönüştürecek bir model ortaya koyuyor. Müze içerisindeki sergileme ve dolaşım alanları, Beşiktaş merkezinin en önemli "nitelik"leri ile –Dolmabahçe Sarayı, Beşiktaş Meydanı, İskele Caddesi ve İstanbul Boğazı'na- görsel ve fiziksel ilişki kurarken, proje ile "müzenin içinde bulunduğu sıkışık dokuyu hem müze hem de kentli için bir avantaja dönüştürme"nin yolları aranıyor.
Bu metin, YAPI Dergisi 288 No'lu sayısı ve Arredamento'nun 216 No'lu sayısından derlenmiştir.
Teğet Mimarlık'ın İstanbul Deniz Müzesi projesini incelemek için lütfen devam ediniz. >>>>>>>